Εφημερίδα Πειραϊκή Πολιτεία
24 Ιουνίου 1999
Ο σύμβουλος επί θεμάτων Τύπου του Πρωθυπουργού, Γιώργος Πανταγιάς, με τη συνέντευξη στην Πειραϊκή Πολιτεία, ταράζει για άλλη μια φορά τα λιμνάζοντα νερά. Συζητώντας μαζί του καταλαβαίνεις, γιατί πολλοί τον χαρακτηρίζουν αντισυμβατικό και “αγύριστο κεφάλι”. Καταλαβαίνεις, γιατί έχει τόσο πιστούς φίλους, αλλά και κάμποσους άσπονδους εχθρούς.
Διαβάζοντας τη συνέντευξη, πιστεύω ότι θα το καταλάβουν πολύ καλά και οι αναγνώστες γιατί ο Γιώργος Πανταγιάς, ένας από τους λίγους -μετρημένους στα δάκτυλα- “ανθρώπους του Προέδρου”, δεν διστάζει να μιλήσει ανοικτά.
Γιατί από την πρώτη κιόλας κουβέντα σε …αφοπλίζει. Ο λόγος του βαθιά πολιτικός δεν έχει … ξύλινη ηχώ! Αμέσως αντιλαμβάνεσαι ότι ανήκει σε μια νέα, εντελώς διαφορετική γενιά στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Δεν μασά τα λόγια του και δεν χρησιμοποιεί στερεότυπα και κλισέ του “ιστορικού” ΠΑΣΟΚ.
Ας ξεκινήσουμε από τα πρόσφατα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών. Τελικά ήταν “ήττα”, ήταν “δυσμενές αποτέλεσμα”, ήταν “νίκη” για το ΠΑΣΟΚ, τι ακριβώς ήταν τέλος πάντων; Γιατί η αλήθεια είναι ότι ακούγοντας μια σειρά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, μπερδεύεσαι.
Είναι σαφές νομίζω ότι πρόκειται για ένα δύσκολο, για ένα δυσμενές αποτέλεσμα. Δεν μπορεί κανείς να είναι ευχαριστημένος, βέβαια, όταν έρχεσαι δεύτερος σε εκλογές και μάλιστα με αντίπαλο τη Ν.Δ του Κώστα Καραμανλή, την πιο φτωχή σε ιδέες και πρόσωπα Δεξιά, που γνώρισε ποτέ ο τόπος.
Από την άλλη βεβαίως δεν πρέπει να ξεχνάμε την πραγματικά δύσκολη πολιτική συγκυρία μέσα στην οποία διεξήχθησαν οι Ευρωεκλογές. Σκεφτείτε τι έγινε μέσα σε ένα εννιάμηνο και τη στάση σύσσωμης της αντιπολίτευσης. Να μιλήσω για τις καταλήψεις στην παιδεία; Για το όλο κλίμα απαράδεκτης κατασκοπολογίας μετά τη σύλληψη του Οτσαλάν ή για την περιπέτεια στη Σερβία;
Σαν να ψάχνετε άλλοθι μου φαίνεται.
Δεν αναζητώ κανένα απολύτως άλλοθι. Το αποτέλεσμα δημιουργεί την επιτακτική ανάγκη να δούμε καθαρά τις ενστάσεις, τις αγωνίες, τις προσδοκίες των πολιτών και να προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε σ’ αυτές. Ο ελληνικός λαός έστειλε με την ψήφο του ένα σοφό μήνυμα προς όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Όσον αφορά το ΠΑΣΟΚ, το μήνυμα αυτό μας οδηγεί σ’ αυτό που έχω κατ’ επανάληψη ονομάσει “τομή μέσα στη συνέχεια”.
Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να ξεχνάμε τα γεγονότα και τη δράση όλων των πολιτικών δυνάμεων σ’ αυτή την περίοδο. Δεν σημαίνει, ότι πρέπει να ξεχνάμε το κλίμα που δημιουργήθηκε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, για παράδειγμα, το κλίμα αγανάκτησης, αηδίας και αποστροφής για τους βομβαρδισμούς στη Σερβία, της ισχυρής αμφισβήτησης για το ρόλο του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε και της τροφοδότησης επομένως ψήφου διαμαρτυρίας.
Να πιστέψουμε δηλαδή, ότι “το πήρατε το μήνυμα”;
Γιατί αμφιβάλλετε; Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα μεγάλο λαϊκό κίνημα, ένα κόμμα με δεσμούς αίματος και αγώνων με τον λαό. Είναι η δύναμη που έχει κυβερνήσει τη χώρα για δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια την τελευταία δεκαοκταετία.
Ποιος μπορεί επομένως να αμφιβάλλει ότι έχει τη δυνατότητα να παίρνει τα μηνύματα, να αφουγκράζεται την αγωνία των πολιτών και να ανασυντάσσεται μπροστά σε κρίσιμες μάχες;
Πάντως και μετά τις Δημοτικές και Νομαρχιακές εκλογές, περίπου τα ίδια λέγατε. Για στροφή στην καθημερινότητα, για ανασύνταξη των δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ και άλλα παρόμοια. Γιατί να σας πιστέψει ένας πολίτης σήμερα;
Ας μη δημιουργούμε ψευδαισθήσεις ότι η αντιμετώπιση μιας σειράς παθογενειών στη δημόσια ζωή είναι μια απλή υπόθεση. Είναι λάθος να θεωρούμε ότι τα προβλήματα λύνονται πατώντας ένα κουμπί. Δεν υπάρχουν πια “μάγοι”.
Πίσω και από το επιφανειακά πιο απλό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας υπάρχουν συσσωρευμένες εκρηκτικές καθυστερήσεις, εμπεδωμένες συμπεριφορές, διαπλεκόμενα συμφέροντα, νοσηρές καταστάσεις.
Ο καθένας καταλαβαίνει, για παράδειγμα, πόσο δύσκολα αντιμετωπίζεται το γνωστό φακελάκι στους γιατρούς. Και το πώς αυτό συνδέεται με συνειδητές καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση των πολιτών. Ο καθένας “ψυλλιάζεται” τι μπορεί να σημαίνει και η παραμικρή καθυστέρηση άδειας σε μια επαγγελματική δραστηριότητα και πόσο δύσκολα το αντιμετωπίζεις. Και υπάρχουν χιλιάδες παραδείγματα που θα μπορούσε να αναφέρει κάποιος.
Καλά όλα αυτά, όμως αυτή η κυβέρνηση δημιούργησε από την πρώτη στιγμή μεγάλες προσδοκίες.
Έχετε απόλυτο δίκιο. Αντιλαμβάνομαι, ότι μια κυβέρνηση που έχει σημαία της τον εκσυγχρονισμό, έχει χρέος να παρουσιάσει πιο γρήγορα αντανακλαστικά. Η εκσυγχρονιστική ρητορική δίχως αντίστοιχη δράση, μάλλον έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα. Ίσως να μας έχουν επηρεάσει ο υπερβολικός αριθμός τριγλυκεριδίων που συσσωρεύτηκαν από τα χρόνια καθιστικής ζωής, από τα χρόνια της εξουσίας. Ας μην τα μηδενίζουμε όμως όλα. Η κυβέρνηση κινείται ήδη σ’ αυτή την κατεύθυνση. Ενισχύει πριν απ’ όλα τις αναγκαίες υποδομές σ’ όλους τους τομείς.
Αποτελέσματα δεν βλέπουμε, όμως, κύριε Πανταγιά. Ξέρετε τι λέγεται χιουμοριστικά; Ότι αποκλείεται να πάει ένας πολίτης σ’ ένα Νοσοκομείο και να ψηφίσει μετά ΠΑΣΟΚ. Η κατάσταση με την Ολυμπιακή έχει γίνει πια ανέκδοτο. Το ίδιο και το τέλμα με τις συγκοινωνίες. Θα μπορούσα να σας αναφέρω άπειρα παραδείγματα.
Μα σ’ αυτή την κατάσταση αναφέρομαι όταν μιλάω για απουσία εκσυγχρονιστικής δράσης. Γιατί ποιος στ’ αλήθεια εξειδίκευσε τη φράση του Πρωθυπουργού ότι “η αξιοπρέπεια του πολίτη δοκιμάζεται σε κάθε γκισέ του δημοσίου, σε κάθε ουρά του ΙΚΑ, σε κάθε δήλωση του Ν.105”!
Ποιος πήρε το φραγγέλιο εναντίον κάθε μανδαρίνου που ταλαιπωρεί τον πολίτη; Ποιος εκσυγχρονιστής πάλεψε για να προχωρήσει το ΠΑΣΟΚ σε ένα ουσιαστικό ρεκτιφιέ, προκειμένου να πάψει να είναι ένα πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο;
Να γιατί πιστεύω ότι καλή είναι η πολιτική ανάλυση, η ανταλλαγή απόψεων και οι συνεδριάσεις, αλλά αυτό που λείπει είναι η δράση.
Τελικά φαίνεται ότι τα διλήμματα που θέσατε ως κόμμα προεκλογικά δεν ήταν ιδιαίτερα πειστικά. Και όχι μόνο αυτό. Έχω την αίσθηση ότι αποδείχθηκαν και αβάσιμα. Στην πράξη βλέπουμε το μεν ΠΑΣΟΚ να χάνει, τη δε οικονομία να προχωρά κανονικά και το χρηματιστήριο να δείχνει σας να μην επηρεάστηκε καθόλου …
Για καθίστε. Δεν είπαμε ότι θα διαλυθεί και η Ελλάδα (χαμογελώντας). Προεκλογικά θέσαμε ανοικτά κάποια ιδιαίτερα σοβαρά ζητήματα για τη σημασία, για το νόημα της ψήφου. Γνωρίζοντας εξ αρχής, βέβαια, ότι η ψήφος στις Ευρωεκλογές είναι ιστορικά συνώνυμη με την λεγόμενη χαλαρή ψήφο. Απέναντί μας είχαμε μια έξαλλη αντιπολίτευση, η οποία έδινε δημοψηφισματικό χαρακτήρα στις εκλογές, καλώντας ανοικτά σε μια μαζική αποδοκιμασία της κυβέρνησης. Εμείς σημειώσαμε ότι το αποτέλεσμα θα επηρεάσει την πορεία ισχυροποίησης της χώρας, στα πλαίσια της Ενωμένης Ευρώπης. Τονίσαμε ότι κρίνονται οι μέχρι σήμερα κατακτήσεις.
Οι κάλπες έδειξαν ότι τα διλήμματα δεν ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Ότι οι πολίτες θεωρούν την οικονομική πρόοδο ως κάτι το δεδομένο και αυτονόητο. Έγινε φανερό ότι οι πολίτες έχουν και άλλες προτεραιότητες, προτάσσουν και άλλες ανάγκες. Ότι υπάρχουν και άλλα προβλήματα στη ζωή τους.
Αν και πέρασαν οι Ευρωεκλογές, σας ερωτώ ευθέως: Σε ποια Ενωμένη Ευρώπη να πιστέψουν οι Έλληνες; Την Ενωμένη Ευρώπη των τρελών αγελάδων και των διοξινών ή την Ευρώπη του πολέμου, που σέρνεται πίσω από τις ΗΠΑ;
Είναι γεγονός, ότι η τελευταία περίοδος έφερε στην επιφάνεια τεράστια ερωτήματα, εκρηκτικά προβλήματα και μεγάλες προκλήσεις για την πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Τροφοδότησε τάσεις ευρωσκεπτικισμού, συντηρητικής αναδίπλωσης, ακόμα και εθνικισμού έστω και κρυμμένου πίσω από προοδευτικά συνθήματα.
Είναι κοινοτοπία πια να εντοπίζει κανείς τα ελλείμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Όμως πρέπει να σημειωθεί, ότι μερικοί φέρονται σαν “να ανακάλυψαν την Αμερική”. Η οικοδόμηση του κοινού ευρωπαϊκού σπιτιού δεν ξεκίνησε χθες, ούτε θα τελειώσει αύριο. Τα ελλείμματα δεν δημιουργήθηκαν χθες, ούτε θα καλυφθούν βέβαια αύριο. Για πολλές δεκαετίες στα ηνία της Ε.Ε. δεν ήταν οι σοσιαλιστικές δυνάμεις. Ορισμένοι ξεχνούν ότι τη σφραγίδα τους για δύο δεκαετίες έβαλαν η Θάτσερ και ο Κολ.
Πάλι στη θεωρία των μονόδρομων μας πάτε;
Θέλω να αντιστρέψω το ερώτημα. Υπάρχει κάποια άλλη αντιπρόταση, κάποια άλλη απάντηση στην παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, που αλλάζει ριζικά τις δομές στην παραγωγή, αποδυναμώνει σύνορα, πιέζει το παραδοσιακό κοινωνικό μοντέλο και αναδεικνύει την ανάγκη αναζήτησης νέων ρυθμιστικών μηχανισμών για τη διασφάλιση της σταθερότητας, της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής; Υπάρχει άλλη απάντηση στη μονοκρατορία των ΗΠΑ που τροφοδοτεί ορατούς πια, νέους κινδύνους;
Η πορεία που έχουμε επιλέξει είναι μονόδρομος. Η πρόκληση για τις αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις δεν είναι ασφαλώς να κλειστούν στο καβούκι τους. Αντίθετα, πρέπει να βάλουν τη σφραγίδα τους στην ευρωπαϊκή οικοδόμηση. Να ανοίξουν νέους ορίζοντες στην πορεία της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Πώς βλέπετε, σαν παλιός αριστερός, τη σημαντική ενίσχυση των τριών κομμάτων της Αριστεράς;
Εμένα πριν από την ενίσχυση των κομμάτων που υπονοείτε και βασικά του ΚΚΕ και του ΔΗΚΚΙ, με απασχολεί η ακόμα πιο σημαντική αύξηση των λευκών, των άκυρων και αυτών που ψήφισαν λοιπά κόμματα. Γιατί δείτε, τέσσερα στα πέντε “παλιά” βασικά κόμματα είχαν μείωση. Ακόμα και η Νέα Δημοκρατία που αυτή την ώρα θριαμβολογεί είχε πτώση δύο μονάδες.
Εχω την αίσθηση ότι εν δυνάμει δημιουργείται μια γενικότερη αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος, της αποτελεσματικότητας και της δυνατότητας να εκσυγχρονιστούν οι πολιτικές δυνάμεις. Πρόκειται νομίζω για μια κρίσιμη παρατήρηση για τις μελλοντικές εξελίξεις.
Από κει και πέρα μέσα στο κλίμα της γενικής αμφισβήτησης που δημιούργησε ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, τα κόμματα που αναφέρετε και ιδιαίτερα το ΚΚΕ, πρόβαλε πρωτόγονα, κατά τη γνώμη μου, αλλά “καθαρά” συνθήματα και κέρδισε. Νομίζω ότι η ψήφος αυτή περισσότερο εκφράζει μια διαμαρτυρία, παρά μια πιο μόνιμη συσπείρωση γύρω από τη φιλοσοφία και τις θέσεις αυτών των πολιτικών δυνάμεων. Είναι σαφές ότι τα αποτελέσματα δεν αποτυπώνουν μια μόνιμη και εντελώς αξιόπιστη πολιτική γεωγραφία. Δεν εκφράζουν την αυθεντική πολιτική απήχηση των κομμάτων.
Εντύπωση επίσης προκάλεσε ότι το ΠΑΣΟΚ δεν άνοιξε προεκλογικά μέτωπο προς το ΔΗΚΚΙ. Δεν είναι πρόβλημα οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ να οδεύουν προς τον κύριο Τσοβόλα, θεωρώντας ότι πάνε σ’ ένα “συγγενικό χώρο”;
Και να σκεφτείτε, ότι ο κ. Τσοβόλας τη νύχτα των εκλογών κατήγγειλε τον “ανέντιμο πόλεμο” εκ μέρους της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ προς το ΔΗΚΚΙ! Μιλάμε δηλαδή για αστεία πράγματα, για υποκρισία δίχως όρια. Είναι γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ έχει φανεί και όχι μόνο προεκλογικά, πολιτικά και ιδεολογικά “ανεκτικό” απέναντι σε μια πολιτική δύναμη, η οποία προχωρεί δίχως πρόγραμμα, δίχως θέσεις, δίχως τίποτα. Μια δυναμική, που απλά φροντίζει να λανσάρεται ως το “παλιό, καλό ΠΑΣΟΚ”. Λες και έχουμε ξεχάσει ότι ο κ. Τσοβόλας έφυγε από το ΠΑΣΟΚ επί Α. Παπανδρέου.
Ηταν άραγε και τότε “δεξιό” ή “νεοφιλελεύθερο” κόμμα το ΠΑΣΟΚ;
Θέλω να πιστεύω ότι αυτή η ασυλία, αυτή η ψευδής εικόνα δεν θα συντηρηθεί για πολύ χρόνο ακόμα.
Αληθεύει ότι ο Νίκος Κωνσταντόπουλος αποδίδει στον ΟΠΕΚ ευθύνες για τη διαρροή ψήφων του ΣΥΝ προς τον Κώστα Σημίτη και το ΠΑΣΟΚ;
Δεν γνωρίζω τι μπορεί να σκέφτεται ο κ. Κωνσταντόπουλος. Ενα θέλω να τονίσω: Ο ΟΠΕΚ δεν είναι μαγαζάκι κανενός, ούτε όχημα εκσυγχρονισμού κάποιου κόμματος, ούτε απορροφητήρας ψήφων από κάποιο άλλο. Είναι ένας χώρος αναζήτησης, προγραμματικών διερευνήσεων, συζήτησης και διαλόγου, διαμόρφωσης σύγχρονων προτάσεων. Τίποτα παραπάνω και τίποτα λιγότερο.
Θα ήθελα να προσθέσω και μια απλή αλήθεια: Τα προβλήματα σ’ ένα κόμμα δεν δημιουργούνται ποτέ από τρίτους. Δημιουργούνται κατά βάση από το εσωτερικό του, από την ασάφεια στην ιδεολογία και την πολιτική του.
Δεν βλέπετε πάντως ένα σαφές μήνυμα για μια στροφή του ΠΑΣΟΚ προς τα αριστερά;
Η “επιχειρηματολογία” που μου αναφέρετε είναι γνωστή. Αυτό που σηκώνει βέβαια συζήτηση είναι τι σημαίνει “αριστερή στροφή” στην πολιτική της κυβέρνησης. Ορισμένοι δίνουν μια απλή ερμηνεία: Ότι το όλο ζήτημα είναι να βάλουμε λίγο ΔΗΚΚΙ και Τσοβόλα στη μηχανή μας. Πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για μια εντελώς λανθασμένη προσέγγιση.
Αριστερά ναι. Με την έννοια ότι μεταξύ ατομικού και κοινωνικού, εμείς είμαστε σταθερά με το δεύτερο. Ότι μεταξύ αγοράς και κοινωνίας, εμείς βλέπουμε μια αγορά στην υπηρεσία της κοινωνίας και όχι το αντίθετο.
Αριστερά είναι η αποτελεσματική υπεράσπιση των πάγιων κοινωνικών οραμάτων στο σκληρό έδαφος της σύγχρονης πραγματικότητας.
Δεν είναι αριστερά το συντεχνιακό κράτος, η παροχολογία και ο κρατισμός. Δεν είναι αριστερά οι συντροφικές προσλήψεις και οι πελατειακές εξαρτήσεις.
Πολλοί σύντροφοί σας πάντως, φαίνεται να αναζητούν τη λύση του προβλήματος αλλού.
Γιατί σας ξαφνιάζει αυτό; Είναι φανερό ότι ορισμένοι, ακόμα και μεταξύ αυτών που αναγνωρίσαμε την ανάγκη της τομής και του εκσυγχρονισμού, συχνά νοιώσαμε αισθήματα ενοχής για τις αλλαγές που οφείλαμε να κάνουμε. Είναι επίσης φανερό ότι αν πολλοί πολίτες δεν κατανόησαν την πολιτική μας, φταίμε εμείς που, αν δεν την υπονομεύσαμε, την υπερασπιστήκαμε χλιαρά. Με αισθήματα ενοχής! Υπάρχουν στελέχη που θεωρούν ότι ασκούμε μια συντηρητική, πλην όμως αναγκαία πολιτική. Δεν είναι βέβαια έτσι!
Πώς υποδεχθήκατε το αποτέλεσμα στη Β’ Πειραιά; Το ΠΑΣΟΚ στην περιοχή έχασε 20.000 ψηφοφόρους σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του ’96, εμφανίζοντας μεγαλύτερη πτώση από τον πανελλαδικό μέσο όρο. Τι ερμηνεία δίνετε σ’ αυτό το αποτέλεσμα;
Είναι γεγονός, ότι το αποτέλεσμα στη Β’ Πειραιά ήταν απογοητευτικό. Η περιοχή μας δεν είναι μια τυχαία περιοχή. Είναι ιστορικά γνωστή ως ένα πραγματικό κάστρο για το ΠΑΣΟΚ και συνολικά τις δυνάμεις της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς. Είναι μια περιοχή που το ΠΑΣΟΚ διαθέτει δύο υπουργούς, έξι βουλευτές, πέντε δημάρχους εκατοντάδες κρατικά, συνδικαλιστικά και αυτοδιοικητικά στελέχη. Μάλιστα, στο πρόσφατο Συνέδριο η Οργάνωση στη Β’ Πειραιά κατέγραψε 8.500 μέλη. Φυσιολογικά λοιπόν θα περίμενε κανείς μια μεγάλη “δύναμη πυρός”. Αυτή η “δύναμη” δεν φάνηκε πουθενά.
Σίγουρα οι πολιτικές εξελίξεις και διεργασίες, όπως και τα εκλογικά αποτελέσματα δεν μπορούν να ερμηνεύονται με οργανωτικούς όρους. Ωστόσο, στην περίπτωσή μας αναδεικνύεται ένα σημαντικό πρόβλημα αδυναμίας, αδράνειας, μη αποτελεσματικής κινητοποίηση όλου αυτού του δυναμικού που αναφέραμε.
Σίγουρα πάντως στην εκλογική συμπεριφορά επιδρούν καταλυτικά και τα οξυμένα κοινωνικά, αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά προβλήματα που υπάρχουν στην περιοχή. Αναφέρομαι, για παράδειγμα, στην ανεργία, την αποβιομηχάνιση, την αναδουλειά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μια σειρά άλλα προβλήματα.
Δεν θα μπορούσε να έχει βασικές αντιρρήσεις κάποιος σ’ αυτές τις επισημάνσεις σας.
Η εκλογική συμπεριφορά των πολιτών δεν είναι κάτι το μεταφυσικό. Εκφράζει μια συμπυκνωμένη κοινωνική και πολιτική συνείδηση. Αντανακλά παντού και πάντα κοινωνικές διεργασίες, προβλήματα που αναζητούν λύσεις. Και σίγουρα η Β’ Πειραιά αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα.
Αναρωτιέμαι όμως: Γιατί δεν επέδρασαν καθόλου ως “αντίβαρο” τα σημαντικά έργα, ιδιαίτερα από το ΥΠΕΧΩΔΕ, στην περιοχή; Μιλάμε για ένα σύνολο έργων και παρεμβάσεων που πλησίασαν τα 150 δις δρχ την τελευταία τετραετία. Αναφέρομαι σε παρεμβάσεις αναπτυξιακής κατεύθυνσης και περιβαλλοντικής ευαισθησίας που οι Δήμοι και τα κινήματα της περιοχής διεκδικούσαν για πάνω από δεκαπέντε χρόνια!
Γιατί όλες οι στατιστικές και οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνεργοι πιστεύουν στη, σχετικά έστω, μεγαλύτερη ικανότητα της κυβέρνησης να λύσει το πρόβλημα και αυτό δεν εκφράστηκε στη Β’ Πειραιά;
Γιατί πέρυσι, οκτώ μόλις μήνες πριν, συγκεντρώσαμε στον πρώτο γύρο των Νομαρχιακών Εκλογών 43,5% και φτάσαμε σήμερα να παίρνουμε 32%; Τόσο πολύ οξύνθηκαν τα κοινωνικά προβλήματα που επισημαίνετε σ’ αυτό το διάστημα;
Δηλαδή όλα στη Β’ Πειραιά είναι ωραία και καλά;
Δεν είπα κάτι τέτοιο. Με τα ερωτήματα που διατύπωσα δεν θέλω να πω ότι η Β’ Πειραιά είναι μια περιοχή όπου όλα είναι περίφημα. Υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Το γνωρίζουμε καλά όλοι. Άλλωστε, από τη Β΄Πειραιά είμαστε. Δεν είμαστε από τα βόρεια προάστια.
Θέλω να επισημάνω όμως την ανάγκη να γίνει μια πιο βαθιά διερεύνηση του εκλογικού αποτελέσματος και να μην αναλωθούμε σε γενικές συζητήσεις. Θέλω επίσης να επισημάνω την ανάγκη να δούμε καθαρά τις παθογένειες της Οργάνωσης του ΠΑΣΟΚ στην περιοχή, δίχως ωραιοποιήσεις, στρουθοκαμηλισμό και αποφυγή καταλογισμού ευθυνών. Σ’ αυτό το σημείο ακριβώς χρειάζεται προσπάθεια πριν απ’ όλα από τη Ν.Ε. Δυστυχώς όμως, ορισμένοι φαίνεται να αναλώνονται σε ανακοινώσεις και μυθιστορηματικού τύπου διαπιστώσεις. Κρίμα …
Εννοείτε προφανώς την πρόσφατη ανακοίνωση της Ν.Ε, η οποία μας εξέπληξε με τη “βιαιότητά” της. Αναφερόταν σε “επαγγελματίες παραπληροφοριοδότες” που κοιτάζουν το δάκτυλο από τις υπόγειες κλιματιζόμενες γιάφκες”, σε ανθρώπους που “επιχαίρουν για την άσχημη κατάσταση”, για αλαζονεία, ελιτισμό και άλλα πολλά.
Δεν μπορώ να ασχολούμαι με πολιτικές ανοησίες. Δεν μπορώ να συμβιβαστώ ούτε για ένα λεπτό με την αντίληψη, που βλέπει την πολιτική ως παραγωγή καταγγελιών. Δεν μπορώ να βλέπω τη χρησιμοποίηση οργάνων, που δεν έχουν καν συνεδριάσει, για την ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών και την απολίτικη νομή της εξουσίας.
Ορισμένοι σύντροφοί μου που μιλάνε για κλιματιζόμενες γιάφκες δεν έμαθαν ποτέ στη ζωή τους τι σημαίνει εργατικό ωράριο, τι σημαίνει βιοπάλη και αγωνία για το μεροκάματο. Έμαθαν την πολιτική μέσα σε γραφεία, καταλαμβάνοντας κρατικά αξιώματα, την μια δίπλα στο ένα, την άλλη δίπλα στο άλλο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.
Είστε πάντως κι εσείς σκληρός στον σχολιασμό σας.
Είμαι σκληρός απέναντι στους χαμαιλέοντες, σε όσους μεταμορφώνονται από τη μια μέρα στην άλλη, για να μπορούν να χαρούν τη θαλπωρή της εξουσίας. Απέναντι σε όσους έχουν συνδέσει την πολιτική τους παρουσία με καταγγελίες. Άλλοτε απέναντι στον Κώστα Σημίτη, όταν παραιτήθηκε από Υπουργός Βιομηχανίας και εμφανίζονται σήμερα ως ”πρέσβεις του εκσυγχρονισμού” στην περιοχή. Και άλλοτε απέναντι σε όσους συντρόφους έπαιρναν την πρωτοβουλία να συγκροτήσουν Θεματικές Οργανώσεις σηματοδοτώντας ένα άνοιγμα του ΠΑΣΟΚ στην κοινωνία, για να φτιάξουν στη συνέχεια οι ίδιοι δεκάδες ανύπαρκτες οργανώσεις. Η πρόσφατη ανακοίνωση που διαβάσατε δεν είναι κάτι το νέο. Το ίδιο έργο το έχουμε ξαναδεί.
Έχω ξαναπεί ότι οι επιθέσεις εναντίον μου από κομματικούς μηχανισμούς πέραν του κομματικού αμοραλισμού, δείχνει -σε ανθρώπινο επίπεδο- και μια βαθιά έλλειψη …αυτοεκτίμησης!
Οι “σύντροφοι” αυτοί σκέφτονται: “Μα, ποιος είναι ο Γιώργος Πανταγιάς; Δεν είναι αυτός που ζούσε στο νοίκι, που έψαχνε μεροκάματο εδώ στον Πειραιά; Πώς λοιπόν σήμερα να τον θεωρήσουμε “σπουδαίο;”. Ναι, λοιπόν, ο Πανταγιάς είναι αυτός ακριβώς. Όμως αν δεν εκτιμούμε τους ανθρώπους της τάξης μας, αυτούς που μεγάλωσαν δίπλα μας, σημαίνει ότι -κατά βάθος- δεν πιστεύουμε στις δυνάμεις μας, στις δυνάμεις της περιοχής μας και της τάξης μας! Αυτοί που με περισσή ευκολία χτυπούν τον Πανταγιά, τρέχουν να γλείψουν κάθε μεγαλόσχημο που το μόνο που διαθέτει είναι “όνομα” ή “ευγενική καταγωγή” από τα βόρεια προάστια!
Εκνευρισμένο σας βλέπω
Όχι! Λυπημένος είμαι, που ορισμένα στελέχη δείχνουν έντονα σημάδια ενός ιδιότυπου “ραγιαδισμού”. Εγώ, πάντως, θα συνεχίσω να είμαι “αγύριστο κεφάλι”. Θα κατοικώ εδώ και θα νοιώθω Πειραιώτης πάνω απ’ όλα …
Έχει ‘μπουχτίσει” πάντως ο κόσμος να ακούει κατά καιρούς διακηρύξεις και υποσχέσεις. Θα σας αναφέρω ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα. Με τους χαμηλοσυνταξιούχους θα γίνει τίποτα; Να μην ξαναπείτε για το ΕΚΑΣ, σας παρακαλώ.
Δεν πρέπει κατ’ αρχάς να υποτιμάμε κάποια μέτρα όπως το ΕΚΑΣ, που πρόσφεραν μια μικρή έστω ανακούφιση στους χαμηλοσυνταξιούχους. Από κει και πέρα, είναι σαφές ότι υπάρχουν πολλοί συνταξιούχοι, που δυσκολεύονται που περνούν δύσκολα.
Είμαι ριζικά αντίθετος σε μια στροφή του ΠΑΣΟΚ προς μια πολιτική υποσχέσεων, όπως κάνει ο κ.Καραμανλής ή παροχών, όπως είχε κάνει το ΠΑΣΟΚ επανειλημμένα στο παρελθόν. Δεν μπορούν να μοιράζονται στα λόγια ή στην πράξη χρήματα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Δεν είναι αυτό ούτε “αριστερή”, ούτε “προοδευτική” πολιτική.
Ταυτόχρονα όμως υποστηρίζω ότι είναι ανάγκη να πάνε χρήματα που κερδήθηκαν από την εξυγίανση της οικονομίας προς τις ασθενέστερες κοινωνικά τάξεις. Και είναι σαφές ότι η κοινωνική κατηγορία που αντιμετωπίζει τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι οι συνταξιούχοι και οι άνεργοι.
Κατ’ επανάληψη έχετε αναφερθεί στην ανάγκη μιας ριζικής ανανέωσης, μιας πραγματικής επανίδρυσης του ΠΑΣΟΚ. Έχετε σημειώσει μάλιστα χαρακτηριστικά ότι “πρέπει να αλλάξουν όλα”, “ότι το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται ρεκτιφιέ”. Συνεχίζετε να το υποστηρίζετε; Είσθε πραγματικά αισιόδοξος ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο;
Με ρωτάτε αν επιμένω στις απόψεις που έχω εκφράσει, λες και έχει αλλάξει τίποτα. Είναι προφανές ότι για το ΠΑΣΟΚ μια και μόνο λύση υπάρχει. Η αλλαγή! Μια διαρκής προσπάθεια ανανέωσης που θα πείθει για την αμετάκλητη επιλογή μας να ξεφύγουμε από τον εφησυχασμό και τη σιγουριά της πολύχρονης διατήρησής μας στην εξουσία.
Έχω την αίσθηση ότι αυτή η ανάγκη έγινε ιδιαίτερα ορατή σε όλους κατά την προεκλογική περίοδο. Πρέπει κάποιοι να σκεφτούν πολύ καλά αυτό που σημείωσε πρόσφατα ο Κώστας Λαλιώτης: Για να υπάρχουν αρχιστράτηγοι πρέπει να υπάρχουν και στρατιές. Να το πω διαφορετικά; Φοβάμαι ότι το ΠΑΣΟΚ κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα άθροισμα στρατηγών χωρίς στρατό.
Πιστεύετε, ότι θα γίνει κάτι; Αυτά τα έχουμε ακούσει πολλές φορές.
Εγώ πάντως είμαι φύσει αισιόδοξος. Αρκεί να θυμηθούμε ότι το ΠΑΣΟΚ πάντα κέρδιζε, όταν έπειθε ότι είναι ο φορέας του νέου, ο φορέας της ελπίδας.
Έτσι πρέπει να γίνει και σήμερα. Θα τα καταφέρουμε. Αρκεί να ανακαλύψουμε τη διαλεκτική σχέση παλιού – νέου, που την καθορίζει όμως το νέο. Αρκεί να σκεφτούμε ότι η εικονολατρική αντίληψη απέναντι στην πορεία, στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ και ο “ρωμαϊκής εποχής” ψευτοσεβασμός στους κομματικούς στρατούς και τις παραλυτικές ισορροπίες, απλά δεν οδηγεί πουθενά.
Έχετε καταγραφεί ως “κεντροαριστερός”. Συνεχίζετε να πιστεύετε στην ανάγκη, αλλά και τη δυνατότητα σύγκλισης και ανασύνθεσης των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς;
Οφείλω να υπενθυμίσω, ότι είμαι μέλος του ΠΑΣΟΚ για είκοσι περίπου χρόνια. Η ιδιότητα αυτή σημαίνει, κατά τη γνώμη μου, να κοιτάς στο μέλλον, να έχεις ανοικτά τα μάτια και τα αυτιά στις πραγματικές κοινωνικές διεργασίες, να είσαι ασυμβίβαστος απέναντι σε τελματωμένες καταστάσεις και σε διαπλεκόμενα συμφέροντα που μπαίνουν φρένο στη βελτίωση της ζωής των πολιτών και στο άνοιγμα νέων οριζόντων για τη χώρα.
Πριν λίγες μέρες είχαμε το μνημόσυνο του Α.Παπανδρέου. Ας θυμηθούμε λοιπόν αυτό που ο Ανδρέας μας δίδαξε. Να μην συνηθίζουμε στη ζεστασιά της καρέκλας, να βλέπουμε στο μέλλον, να τολμάμε. Να ερχόμαστε σε ρήξη με το “κατεστημένο”. Αυτό δεν τον οδήγησε άλλωστε στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, υπερβαίνοντας τα παλαιοκομματικά και ξεπερασμένα πρότυπα σκέψης, δράσης και λειτουργίας;
Η “Κεντροαριστερά” αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί τη νέα πολιτική πρόταση, εν όψει της νέας χιλιετηρίδας. Θέλει να εκφράσει και να βοηθήσει στη συγκρότηση ενός νέου κοινωνικοπολιτικού υποκειμένου, το οποίο ασπάζεται τα οράματα της αριστεράς και προσπαθεί να τα υλοποιήσει στο έδαφος της σημερινής σκληρής πραγματικότητας. Η πρόταση αυτή σαφέστατα διατηρεί τη σπουδαιότητα και την επικαιρότητά της.
Δεν είναι λοιπόν ούτε εφεύρημα κάποιων, ούτε τρυκ, ούτε μια “δειλή”, έμμεση αμφισβήτηση των υπαρχόντων πολιτικών δυνάμεων, όπως πολλοί φοβούνται ή και καταγγέλλουν!
Το συνολικό κλίμα πάντως που διαμορφώθηκε στην Ευρώπη και μετά τις εκλογές, αναστρέφει την κατάσταση ευφορίας που υπήρχε πριν ένα, ενάμιση χρόνο. Τότε που μιλούσαμε για την κυριαρχία της Κεντροαριστεράς στην Ευρώπη.
Οπωσδήποτε η πρόσφατη κρίση δημιούργησε νέες, έντονες αμφισβητήσεις, τόσο για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, όσο και του ρόλου των κεντροαριστερών κυβερνήσεων, που βρέθηκαν στα ηνία των περισσοτέρων χωρών – μελών της Ε.Ε.
Ωστόσο, πρέπει να αντιληφθούμε ότι όλα τα δάκτυλα του χεριού δεν είναι ίδια. Ότι μέσα στο ευρύ φάσμα των αριστερών και κεντροαριστερών, εκσυγχρονιστικών και οικολογικών δυνάμεων της Ευρώπης υπάρχουν οι πιο διαφορετικές απόψεις, προσεγγίσεις, αντιλήψεις. Ας μην φαίνεται περίεργη αυτή η κατάσταση. Πάντα υπήρχε. Πάντα θα υπάρχει. Πολύ περισσότερο όταν υπεισέρχονται γεωπολιτικές σκοπιμότητες και κρατικά συμφέροντα.
Όμως στο όνομα των ενστάσεών μας, για παράδειγμα, για τη στάση του Τ.Μπλέρ στη Μ.Βρετανία, δεν μπορεί να ενοχοποιείται η Κεντροαριστερά στην Ελλάδα. Άλλωστε, όπως λέει και ο Μίμης Ανδρουλάκης, ακόμα και ο Κ.Καραμανλής μπορεί να θεωρηθεί κομμουνιστής μπροστά στον Τόνι Μπλέρ.
Είσθε αισιόδοξος, ότι μπορεί το ΠΑΣΟΚ να κερδίσει τις επόμενες εκλογές;
Δεν είμαι απλά αισιόδοξος. Είμαι σίγουρος ότι το ΠΑΣΟΚ έχει τη δυνατότητα να αντιστρέψει τους συσχετισμούς που καταγράφτηκαν στις Ευρωεκλογές.
Αρκεί να μην εφησυχάσει και να δείξει έμπρακτα ότι “πήρε μήνυμα”. Αρκεί η κυβέρνηση να ρίξει το βάρος και να αυξήσει την αποτελεσματικότητά της σε καίριους τομείς που σχετίζονται με τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών, όπως η Υγεία, η Παιδεία, η Ασφάλεια, οι Συγκοινωνίες, η αντιμετώπιση της ανεργίας.
Αρκεί, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ να δείξουν ότι βρίσκονται κοντά στους πολίτες και όχι επαναπαυμένοι στις καρέκλες τους.
Είμαι αισιόδοξος όμως και για ένα πολύ βασικό λόγο. Λόγω της παρουσίας του Κώστα Σημίτη στο τιμόνι της προσπάθειάς μας. Γιατί ο Κώστας Σημίτης είναι ο πολιτικός που εμποδίζει την παλινόρθωση όχι της δεξιάς, αλλά της γενικότερης κοινωνικής αναδίπλωσης.
Πιστεύω ακράδαντα ότι οι πολίτες αντιλαμβάνονται πολύ καλά αυτή την απλή αλήθεια.