Χρυσόστομος Περικλέους
ΤΑ ΝΕΑ, 20/05/2019
Απευθύνομαι στους σκεπτόμενους πολίτες που μπορούν να δουν κριτικά μια δεύτερη ανάγνωση της πειρατικής ενέργειας της Τουρκίας με το γεωτρύπανο ΦΑΤΙΧ.
Ασφαλώς και είναι, από κάθε άποψη, πειρατική η τουρκική ενέργεια. Προβλέψιμη όμως στην εκτίμηση όσων παρακολουθούν το Κυπριακό. Αν πράγματι έτσι ήταν, τι έκανε ο υπεύθυνος ηγέτης της Κύπρου για να την αποτρέψει; Είχε τις δυνατότητες; Είχε επιλογές; Κι αν ναι ποιες ήταν;
Για όποιον γνωρίζει τα γεγονότα των τριών τελευταίων χρόνων το ένα και μοναδικό συμπέρασμα μιας κριτικής αποτίμησης είναι πως, ναι, είχε επιλογές. Είχε τη δυνατότητα επίτευξης μιας βιώσιμης λύσης του Κυπριακού (ουσιωδώς καλύτερης από το Σχέδιο Ανάν) που θα μετάβαλλε τις σχέσεις της Κύπρου με την Τουρκία σε σχέσεις φιλίας και συνεργασίας. Αντίθετα από τα στερεότυπα περί τουρκικής αδιαλλαξίας, τα γεγονότα δακτυλοδεικτούν τον Κύπριο ηγέτη ως τον άνθρωπο που ματαίωσε τη λύση στο Κραν Μοντανά. Ας το πούμε ευθέως. Η Τουρκία του Ερντογάν, για λόγους που δεν υπάρχει εδώ χώρος να αναφερθούν, αποδέχθηκε το Πλαίσιο Γκουτέρες και ειδικά τις πρόνοιες που την αφορούσαν, ήτοι,
· την κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεων του 1960 και την αντικατάστασή της με Μηχανισμό των ΗΕ για Ασφάλεια και εφαρμογή της λύσης, στον οποίο Μηχανισμό θα μετείχαν οι Εγγυήτριες Δυνάμεις αλλά μόνο σε συμβουλευτικό ρόλο και, οπωσδήποτε, χωρίς δικαίωμα μονομερούς επέμβασης,
· την απόσυρση όλων των κατοχικών στρατευμάτων (σε χρονοδιάγραμμα δύο περίπου χρόνων)
· την παραμονή μόνο των προβλεπόμενων από τη Συνθήκη Συμμαχίας του 1960 αγημάτων ΕΛΔΥΚ-ΤΟΥΡΔΥΚ (950-650 αντίστοιχα) με επανεξέταση σε 12 χρόνια (πρόνοια που θα μπορούσε άμεσα, σε επίπεδο Πρωθυπουργών, να μετατραπεί σε ρήτρα οριστικής αποχώρησης σε 12 ή 15 χρόνια).
Ο πρόεδρος Αναστασιάδης απέρριψε τη συμμετοχή και της Τουρκίας στον Μηχανισμό Ασφάλειας, επέμενε στην άμεση αποχώρηση και των αγημάτων ΕΛΔΥΚ-ΤΟΥΡΔΥΚ, αρνήθηκε πεισματικά (μπροστά στην ετοιμότητα Γιλντιρίμ) την κάθοδο Τσίπρα στο Κραν Μοντανά παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις από ΕΕ και τον ίδιο τον Έλληνα πρωθυπουργό, για τελική διευθέτηση.
Με την κατάρρευση της διάσκεψης ως εξ αυτής της στάσης, ο Πρόεδρος μπήκε πλέον σε μια λογική αντιπαράθεσης με την Τουρκία καθώς και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί.
Αντί άμεσης αποδοχής της πρότασης Ακιντζί για υπογραφή του Πλαισίου Γκουτέρες ως στρατηγικής συμφωνίας (Απρίλης 2018), πυροδότησε την ένταση με τις αιτιάσεις για δήθεν άλλο Πλαίσιο. Τις ίδιες αιτιάσεις, χωρίς να πείθει κανένα, επανέφερε κατά τις επαφές με την Ειδική Απεσταλμένη του ΓΓ, ώστε να μην προχωρήσει η προσπάθεια επανέναρξης μιας αποτελεσματικής διαδικασίας επίλυσης του προβλήματος. Υπαναχώρησε σε συμφωνημένα ζητήματα για διακυβέρνηση, επένδυσε στη λογική και τη ρητορική της έντασης με την Τουρκία στη λεγόμενη «πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική με άξονα το Ισραήλ του Νετανιάχου, αγνοώντας προβλέψιμους κινδύνους. Αυτή τη στιγμή η Κύπρος πληρώνει τα επίχειρα της ακαταλόγιστης πολιτικής Αναστασιάδη.
______________________
Ο Χρυσόστομος Περικλέους είναι Κύπριος ιστορικός