Χρήστος Α. Φραγκονικολόπουλος
Τα Νέα, 18/06/2018
Σε πρόσφατο μήνυμά της, πρώην φοιτήτρια μου εξέφρασε τις εξής απορίες: Πώς εξηγείται η επιμονή μιας εθνικολαϊκιστικής κυβέρνησης που στηρίζεται στη συμμαχία με τον Πάνο Καμμένο να λύσει το «Μακεδονικό», ερχόμενη κόντρα στο λαϊκό αίσθημα; Θέλει απλώς μια διπλωματική νίκη; Μήπως το κάνει απλώς για να προκαλέσει τα αντανακλαστικά της ΝΔ και να την πλήξει; Είναι δυνατόν όμως να παίζει με ζητήματα εξωτερικής πολιτικής; Για να καταλήξει στην εξής απάντηση: «Φυσικά ο Αλέξης όλα τα μπορεί…».
Της απαντάω: Όταν ξεκίνησε το «Μακεδονικό», το 1992, ήμουν 27 ετών. Στα χρόνια που πέρασαν, προσπάθησα να αμφισβητήσω πολιτικές που χρίζουν τον «εθνικό εαυτό» προδομένο και ανώτερο. Προσπάθησα να εξηγήσω ποιες είναι οι επιπτώσεις που έχει ο φαύλος κύκλος ελλιπούς ενημέρωσης για την εξέλιξη του «Μακεδονικού». Προσπάθησα να εξηγήσω γιατί ο δημόσιος λόγος πρέπει να επενδύσει σε μια στρατηγική που παλεύει τα δίπολα (εμείς κι αυτοί) και δεν αγνοεί τις μετριοπαθείς φωνές.
Μάλλον δεν το κατάφερα. Βίωσα το διχαστικό και αντιευρωπαϊκό δημοψήφισμα του 2015. Βίωσα την περαιτέρω νομιμοποίηση χαρακτηριστικών του ελληνικού εθνικισμού (αντίσταση, απείθεια έναντι των «ξένων» που υπονομεύουν την κυριαρχία και την ιστορία της χώρας). Βίωσα την αυτοπαγίδευση της Νέας Δημοκρατίας, που ενώ φιλοδοξεί να εκφράσει τον φιλελεύθερο χώρο, επενδύει σε στρατηγικές κουτοπόνηρης αναβλητικότητας.
Σήμερα, στα 53 μου, καλώ όσους δηλώνουν πατριώτες να σκεφτούν τα εξής:
Πρώτον, πατριώτης είναι αυτός που δεν έχει απολέσει την ικανότητα για προβολή στο μέλλον, που δεν έχει μια εμμονική σχέση με το παρελθόν, φοβούμενος να αναλάβει δράση.
Δεύτερον, πατριώτης είναι αυτός που δεν επενδύει σε δυστοπικές αντιλήψεις, αλλά προσπαθεί να αναστοχαστεί κριτικά τις επιλογές του παρελθόντος. Να σκεφτεί πως εθνικά υπερήφανες πολιτικές το μόνο που πέτυχαν ήταν να αναγνωριστεί η FYROM από 140 χώρες ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» χωρίς κανέναν γεωγραφικό προσδιορισμό. Να σκεφτεί εάν είναι προς όφελος της Ελλάδας η γειτονική χώρα να αποκτήσει ταυτότητα και προσανατολισμό εντός του ΝΑΤΟ και της ΕΕ ή στην «αγκαλιά» της Αλβανίας, Τουρκίας και Ρωσίας.
Τρίτον, πατριώτης είναι αυτός που συμμετέχει σε μια διαδικασία αμφίδρομης πληροφόρησης με τη FYROM για τα κοινά προβλήματα και ζητήματα που απασχολούν και τις δύο χώρες.
«Κύριε καθηγητά», με ρώτησε ένας γείτονας, «όταν τα Σκόπια γίνουν μέλος της ΕΕ θα έχουν την ίδια τιμή στη βενζίνη που έχουμε εμείς σήμερα;».
Συνέχισα τον περίπατό μου σκεπτόμενος το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου για τις διεθνείς σχέσεις και την πολυπλοκότητα του σημερινού κόσμου. Ελπίζω ότι όταν θα είμαι 79 ετών, σε 26 χρόνια από σήμερα, οι πολιτικοί και πολίτες της χώρας θα έχουν αναλύσει, αξιολογήσει και επανακαθορίσει την πορεία της χώρας.
_____________________________
Ο Χρήστος Α. Φραγκονικολόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, κάτοχος της έδρας Jean Monnet, στο ΑΠΘ