Περιοδικό Λιμάνι
23 Φεβρουαρίου 2007
Μια νέα περίοδος διανοίγεται για όλες τις δημοτικές και νομαρχιακές αρχές της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά. Μια περίοδος που μας φέρνει μπροστά σε νέες προκλήσεις, σε νέες ευκαιρίες, σε νέες δυνατότητες.
Κατά τη γνώμη μου τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να θέσουμε εκ νέου τα κεντρικά διλήμματα για το παρόν και το μέλλον όλων των δήμων του Πειραιά και των κατοίκων τους:
- Πώς μετατρέπουμε την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά σε ζώνη ευημερίας και ποιότητας ζωής;
- Πώς μεταβάλλουμε τη σημερινή εικόνα υστέρησης της πόλης μας και της περιοχής, αναδεικνύοντάς τη σε πόλο ανάπτυξης, πρωτοπορίας και καινοτομίας;
- Πώς ο Πειραιάς από ετερόφωτη πόλη του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αττικής μετατρέπεται σε δυναμικό κέντρο προσέλκυσης επενδύσεων και δραστηριοτήτων μεγάλης εμβέλειας;
- Πώς συμβάλλουμε ώστε ο Πειραιάς να καταστεί η πύλη της επανένωσης της Αττικής με τη θάλασσα;
Η Αττική εμφανίζει μια αξιοσημείωτη παραδοξότητα. Ενώ είναι μια μεγαλούπολη που διαθέτει ένα σπάνιο συγκριτικό πλεονέκτημα, την πρόσβαση στη θάλασσα, στην πραγματικότητα αναπτύσσεται αποκομμένη απ’ αυτήν. Η καρδιά της οικονομικής και κοινωνικής ζωής και δραστηριότητας της Αττικής δεν κτυπά γύρω από τη θάλασσα.
Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται με την παρατεταμένη παρακμή της περιοχής του Πειραιά. Η κατάσταση αυτή μπορεί να αλλάξει με μια ολοκληρωμένη πολιτική ανάπτυξης και αναβάθμισης της ευρύτερης περιοχής που θα αξιοποιεί τις νέες ευκαιρίες χρηματοδότησης.
Η περιοχή μας ευεργετήθηκε από τις επενδύσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια, και λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων, με τη δημιουργία και αναβάθμιση σημαντικών υποδομών: τα έργα στο λιμάνι, η κατασκευή μεγάλων κυκλοφοριακών κόμβων, η ανάπλαση του ευρύτερου φαληρικού μετώπου, ο εκσυγχρονισμός των αστικών συγκοινωνιών και των υποδομών μεταφορών, η κατασκευή αθλητικών εγκαταστάσεων μεγάλης εμβέλειας (Ολυμπιακό Κέντρο Νίκαιας, Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας με την παρακείμενη μαρίνα, Ολυμπιακός Πόλος Φαλήρου, νέο Γήπεδο Καραϊσκάκη).
Οι επενδύσεις αυτές δεν είχαν όμως συνέχεια και κυρίως δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς με την ένταξή τους στην καθημερινή οικονομική και κοινωνική ζωή της τοπικής κοινωνίας.
Σήμερα παρουσιάζονται εκ νέου ευκαιρίες επενδύσεων και ανάπτυξης με την αξιοποίηση νέων εργαλείων όπως οι Κοινοτικοί πόροι για την περίοδο 2007-2013 και οι Συμπράξεις Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Η αλήθεια είναι πως η περιοχή μας δεν διακρίθηκε ποτέ ιδιαίτερα στην αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων με αποτέλεσμα να χάσει ευκαιρίες και δυνατότητες. Τρία μεγάλα Κοινοτικά πακέτα χρηματοδότησης πέρασαν, χωρίς στην πραγματικότητα να υλοποιηθούν μεγάλης εμβέλειας αναπτυξιακές πρωτοβουλίες ικανές να μεταβάλλουν την πορεία του Πειραιά.
Είναι δε χαρακτηριστικό πως οι σημαντικότερες επενδύσεις αναβάθμισης της περιοχής πραγματοποιήθηκαν με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες και με χρηματοδότηση ως επί το πλείστον από τους εθνικούς πόρους του προϋπολογισμού.
Η κατάσταση αυτή μπορεί να αντιστραφεί με την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Τοπικής Ανάπτυξης. Οι κοινοτικοί πόροι των Διαρθρωτικών Ταμείων για την περίοδο 2007-2013, αν και μειωμένοι σε σχέση με την τρέχουσα περίοδο 2000-2006, συνιστούν μια πολύ μεγάλη πηγή για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης.
Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013 («Δ’ ΚΠΣ») διαθέτει συνολικά κοινοτικούς και εθνικούς πόρους ύψους 31 δις ευρώ (έναντι 41 δις ευρώ για το Γ’ ΚΠΣ), εκ των οποίων 8,7 δις ευρώ πρόκειται να διατεθούν στην Περιφέρεια της Αττικής.
Η ευκαιρία αυτή δεν πρέπει να πάει χαμένη για τον Πειραιά. Η διεκδίκηση σημαντικού μεριδίου των πόρων αυτών απαιτεί ένα φιλόδοξο, ιεραρχημένο και πραγματικά αναπτυξιακό σχεδιασμό.
Οι βασικές προτεραιότητες ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Τοπικής Ανάπτυξης για την περιοχή του Πειραιά προκύπτουν με βάση κοινά αποδεκτές διαπιστώσεις, καθώς και φιλόδοξες μελέτες. Μια ανάλογη μελέτη έχει παρουσιάσει και η «Πειραιώς Πολιτεία».
Βασικοί άξονες ενός τέτοιου προγράμματος θα μπορούσαν να είναι:
- Μείζονα σχέδια αναβάθμισης των υποδομών των μεταφορών (λιμάνι, οδικές προσβάσεις, αστικές συγκοινωνίες).
- Μεγάλες αναπλάσεις περιοχών, όπως της περιοχής Λιπασμάτων. Οι αναπλάσεις αυτές αποτελούν μοναδική ευκαιρία για να ανοιχθεί επιτέλους η Αττική προς τη θάλασσα, να στραφεί προς αυτήν αντί να της γυρίζει την πλάτη.
- Βελτίωση της ποιότητας ζωής: Στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι η ανάδειξη του περιβάλλοντος, της ποιότητας ζωής και του πολιτισμού ως κυρίαρχα συγκριτικά πλεονεκτήματα.
- Προώθηση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, με διευκόλυνση των επενδύσεων, αναβάθμιση του Πανεπιστημίου και καλύτερη ένταξή του στην τοπική οικονομία, άλματα στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, ειδικά από τις τοπικές αρχές.
Παράλληλα, τα πρόσφατα παραδείγματα του Περιφερειακού Δακτυλίου της Αττικής (Αττική Οδός), του νέου αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» και της γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου απέδειξαν τη χρησιμότητα του θεσμού των ΣΔΙΤ και γενικότερα της συνεργασίας του Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα.
Οφείλουμε να τολμήσουμε τέτοια σχήματα και σε μικρότερης κλίμακας πρωτοβουλίες στην περιοχή μας, αντλώντας έτσι συμπληρωματικούς ιδιωτικούς πόρους για την αύξηση των επενδύσεων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Οι βασικές αυτές κατευθύνσεις στόχο έχουν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας περιοχής που θα αποτελεί δυναμικό πόλο ανάπτυξης και ευημερίας. Ενός Πειραιά σύγχρονου και ελκυστικού για τους κατοίκους, τους επισκέπτες και τις επιχειρήσεις.
Ο Πειραιάς πρέπει να γίνει πρότυπη πόλη, μια πόλη που ακτινοβολεί στην ευρύτερη περιοχή και που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Αυτό απαιτεί και ριζοσπαστικά μέτρα, όπως πρωτοβουλίες ριζικής αναβάθμισης της αισθητικής της πόλης, κατασκευή πρωτότυπων επώνυμων αρχιτεκτονημάτων που θα υποστηρίξουν την αναγνωρισιμότητα της πόλης, ανάδειξη των μουσειακών και αρχαιολογικών χώρων, δημιουργία ενυδρείου, δημιουργία διαδρομών περιπάτου σε όλο το θαλάσσιο μέτωπο του Πειραιά, από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων έως το Δέλτα Φαλήρου, ανάπλαση του χώρου της Ηετιώνειας Πύλης που βρίσκεται μέσα στο λιμάνι του Πειραιά και σήμερα είναι σκουπιδότοπος, αξιοποίηση του χώρου του παλαιού σταθμού του ΟΣΕ στον Άγιο Διονύσιο κ.ά. Οι πρωτοβουλίες αυτές μπορούν να συμβάλλουν και στην αξιοποίηση νέων τομέων ανάπτυξης όπως ο τουρισμός.
Στόχος είναι ο Πειραιάς να μην είναι μόνο πέρασμα αλλά ευχάριστη και ενδιαφέρουσα στάση.
Η περιοχή μας χρειάζεται καινοτόμες ιδέες ανάπτυξης. Η φθίνουσα πορεία δεν ανακόπτεται και δεν αντιστρέφεται με ξόρκια.
Δικαιούμαστε να είμαστε αισιόδοξοι για τον Πειραιά, εφόσον είμαστε ταυτόχρονα φιλόδοξοι, καινοτόμοι και μεθοδικοί.
Ως χώρα κάναμε σημαντικά βήματα στο πρόσφατο παρελθόν. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες μάς βοήθησαν να συνειδητοποιήσουμε πως τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο. Το συμπέρασμα αυτό ισχύει επίσης και για την αναζωογόνηση και αναγέννηση της περιοχής μας.