Εφημερίδα Έθνος
20 Μαϊου 2016
Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική. Πρωτίστως είναι πολιτική. Κρίση εκπροσώπησης, φυσιογνωμίας, ταυτότητας και προσανατολισμού των φορέων της. Το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων βρίσκεται σε διάσταση με τη ζώσα πραγματικότητα. Και τούτο διότι δεν προχώρησαν στις αναγκαίες αναπροσαρμογές και αναθεωρήσεις.
Στη χώρα μας επί δεκαετίες κυριαρχούσε ένας πρωτόγονος μανιχαϊσμός που ήθελε τη Δεξιά ταυτόσημη με τη συντήρηση και την Αριστερά με την πρόοδο. Τέτοιες βεβαιότητες εν πολλοίς είναι ανεπίκαιρες σήμερα. Άλλωστε, στην πολιτική δεν αρμόζει η απολυτότητα. Επιπροσθέτως, στην εποχή της χρεοκοπίας ευλόγως οι πολιτικές διαιρέσεις απώλεσαν το περιεχόμενό τους. Οι ιδεολογικές αποχρώσεις αμβλύνθηκαν. Στην ουσία επήλθε αποϊδεολογικοποίηση.
Ένας ακραίος λαϊκισμός διαχύθηκε σε όλο κομματικό φάσμα, επιτείνοντας τη σύγχυση ως προς το τι εκπροσωπεί και πρεσβεύει ο κάθε χώρος. Έτσι, οι έννοιες Δεξιά, Αριστερά, Κεντροδεξιά, Κεντροαριστερά περισσότερο παραπέμπουν στο υπόδειγμα του παρελθόντος και λιγότερο αντανακλούν τις πραγματικές αντιθέσεις της εγχώριας πολιτικής σκηνής. Οι παλιές, λοιπόν, αντιστοιχήσεις, κάθε άλλο παρά χρήσιμες είναι για να κατανοήσουμε τις τωρινές διαφορές, αλλά και να θεμελιώσουμε σύγχρονη πολιτική στρατηγική.
Γι’ αυτό και η συζήτηση περί Κέντρου αποκτά νόημα στο βαθμό που δεν κινείται στους γνωστούς παρωχημένους φορμαλισμούς. Άλλοτε ο κεντρώος χώρος ήταν μια κομματική οντότητα, η οποία ενσάρκωνε τον συγκερασμό αντιτιθέμενων πολιτικών. Ιστορικά στην Ελλάδα δεν είχαμε Κεντρώους, αλλά Κεντριστές, που βρισκόταν μεταξύ συντήρησης και προόδου – για να θυμηθούμε πώς αποκαλούσαν οι μπολσεβίκοι τους μενσεβίκους, εγκαλώντας τους ότι ταλαντεύονται ανάμεσα σε επανάσταση και σε αντεπανάσταση.
Όμως, το καίριο ερώτημα είναι: Στο νέο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον υπάρχει ζωτικός χώρος για ερμαφρόδιτα σχήματα; Τι θα εκφράζουν και τι θα εκπροσωπούν; Μπορούν τα φτωχοποιημένα μεσαία κοινωνικά στρώματα να αποτελέσουν τη δεξαμενή των κεντρώων δυνάμεων; Ή οι στρατιές των νέων που ζουν με το φάντασμα της ανεργίας και της αβεβαιότητας; Πάντως, πέρα απ’ όλα αυτά, γεγονός είναι ότι υπάρχει ένα πραγματικό κενό: η απουσία αμιγώς μεταρρυθμιστικού και εκσυγχρονιστικού σχήματος.
Ανεξαρτήτως των σημάνσεων, Κέντρο ή Κεντροαριστερά, εκείνο που προέχει είναι η θεμελίωση μιας πράγματι νέας πολιτικής έκφρασης. Στο σημερινό πολιτικό τοπίο υπάρχουν δυνάμεις -κάθε άλλο παρά αμελητέες- που την αναζητούν. Μια τέτοια αναγκαιότητα δεν θα υπηρετηθεί με λογικές συνονθυλεύματος παλιού και νέου. Ούτε με μείξη παρωχημένων απόψεων και ριζοσπαστικών ιδεών, αριστερόστροφων ή δεξιόστροφων. Πολύ δε περισσότερο δεν θα υπηρετηθεί με την αναβίωση ενός άχροου και ουδέτερου Κέντρου-πασπαρτού.
Συνεπώς, ο λόγος περί Κέντρου αναγκαστικά περνά μέσα από την καθαρή οριοθέτησή του έναντι του πραγματικού διλήμματος που έχει τεθεί στη χώρα: Λαϊκισμός ή εκσυγχρονισμός. Το δίλημμα δεν αφορά μόνο όσους αναζητούν νέα μεταρρυθμιστική δύναμη, αλλά και τα υπάρχοντα κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ-ΔΣ, Ποτάμι). Επιμένοντας στον λαϊκισμό οδηγείσαι στη συντήρηση και στην ανακύκλωση των σημερινών αδιεξόδων. Προτάσσοντας τον εκσυγχρονισμό μπορείς να δημιουργήσεις προϋποθέσεις για την υπέρβαση της παραγωγικής, οικονομικής και πολιτικής υστέρησης. Η διαχρονικότητά του είναι αυτονόητη πραγματικότητα.