Εφημερίδα Η Αξία
14 Σεμπτεβρίου 2013
Η δημοσκοπική υποχώρηση της ΔΗΜΑΡ θέτει ερωτήματα ως προς τις προοπτικές της. Η απαγκίστρωσή της από την κυβέρνηση συνεργασίας, θεωρήθηκε άτεχνη πολιτική κίνηση. Οι ψηφοφόροι που τη στήριξαν τον Ιούνιο του 2012 φαίνεται να είναι διχασμένοι.
Το βέβαιο είναι πως η επιστροφή της στην αντιπολίτευση την αποδυναμώνει. Ως κυβερνητικός εταίρος μπορούσε να θεμελιώσει τη θέση της ως κυβερνώσας Αριστεράς, διατηρώντας ταυτόχρονα ένα διακριτό πολιτικό στίγμα. Άλλωστε, μ’ αυτή την επιλογή είχε τη δυνατότητα να οριοθετείται έναντι των αντιπάλων της, διατηρώντας το ζωτικό της χώρο.
Προβάλλοντας τη δική της ταυτότητα απευθυνόταν στις δυνάμεις της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς που απέρριπταν τον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το ΠΑΣΟΚ, θεωρώντας το τοξικό πολιτικό προϊόν. Μετά την αποσάθρωση του κομματικού συστήματος μια μερίδα πολιτών αναζητούσε νέες εκφράσεις. Στη ΔΗΜΑΡ είδε ένα σχήμα απαλλαγμένο, αφενός από τις ιδεοληψίες της παραδοσιακής Αριστεράς και αφετέρου από τα βαρίδια του κυβερνητικού παρελθόντος του ΠΑΣΟΚ.
Ωστόσο η ηγεσία της, με τις αμφισημίες της και τις συνεχείς παλινδρομήσεις της, δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες. Η έλλειψη καθαρής στρατηγικής, η ασάφεια του λόγου της, τα εντός και εκτός της κυβέρνησης προκάλεσαν σύγχυση και αμηχανία. Θόλωσαν τη δημόσια εικόνα του κόμματος, δημιουργώντας αμφιβολίες για την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητά του.
Τελικά η ΔΗΜΑΡ, παρά τις διακηρύξεις της, έδειξε ότι δεν είχε απεξαρτηθεί από τον αριστερό κομφορμισμό, όπως πολύ εύστοχα επεσήμανε ο Κώστας Σημίτης. Στην πραγματικότητα δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί στο νέο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, επιδεικνύοντας μια ιδιότυπη ιδεολογική και πολιτική ατροφία.
Τα ενδογενή της προβλήματα, οι ιδεοληπτικές προσεγγίσεις, οι εμμονές, οι αγκυλώσεις της δεν την άφησαν να απαγκιστρωθεί από τον κρατισμό, τον λαϊκισμό, τις πελατειακές και συντεχνιακές πρακτικές. Γι’ αυτό τον λόγο δεν μπόρεσε να ενστερνιστεί και να υιοθετήσει μια καθαρή μεταρρυθμιστική και εκσυγχρονιστική ατζέντα. Μάλιστα, όσο ήταν στην κυβέρνηση λειτουργούσε ως δύναμη αποτροπής στις όποιες, ακόμη και άτολμες, διαρθρωτικές αλλαγές επιχειρήθηκαν. Μολονότι είχε τη δυνατότητα να αποτελέσει μια μεταρρυθμιστική ατμομηχανή με αριστερό πρόσημο, δεν το έπραξε.
Σήμερα ως αντιπολίτευση η ΔΗΜΑΡ επιβεβαιώνει με τον χειρότερο τρόπο την παλινδρόμησή της σε άγονες, στείρες και ανεδαφικές πολιτικές. Ζητάει την αποδέσμευση της χώρας από τα μνημόνια, εγκαταλείποντας προηγούμενες πιο ρεαλιστικές θέσεις. Αντιστρατεύεται τη δημοσιονομική εξυγίανση χωρίς να καταθέτει εναλλακτική πρόταση. Συντάσσεται με τις συντεχνίες, (π.χ. ΟΛΜΕ), αδιαφορώντας για τις συνέπειες των πράξεών της. Αρνείται την αναγκαιότητα ουσιαστικών αλλαγών στο κράτος, επικαλούμενη τα κεκτημένα των εργαζομένων. Μέμφεται την κυβέρνηση για συντηρητική στροφή, αν και η ίδια είχε αποδεχθεί προηγουμένως την προωθούμενη πολιτική.
Επανακάμπτει στις γνώριμες θέσεις της παραδοσιακής Αριστεράς, αναδεικνύοντας ως καίριο ζήτημα την προώθηση δημοσίων επενδύσεων, αγνοώντας τη χειμαζόμενη ελληνική οικονομία και τη δημοσιονομική δυσπραγία. Ο λόγος της, τα επιχειρήματά της –ας μου επιτραπεί η έκφραση- έχουν… συριζοποιηθεί. Υιοθετώντας όμως μια πιο ήπια εκδοχή της ατζέντας του ΣΥΡΙΖΑ, αποποιείται την αυθυπαρξία και αυτονομία της, χάνει το διακριτό της στίγμα και το πολιτικό της ακροατήριο.
Παράλληλα, οι μεταμορφώσεις της ΔΗΜΑΡ την τελευταία περίοδο ευνόησαν την ανάπτυξη στο εσωτερικό της εκ διαμέτρου αντίθετων απόψεων και θέσεων, οι οποίες κονταροχτυπιούνται. Ευρισκόμενος σε ένα ασαφές και θολό πλαίσιο, ο κάθε βουλευτής διεκδικεί το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Μοναδική συνεκτική ουσία είναι ο πρόεδρός της. Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι πρόκειται για ένα βαθιά διχασμένο πολιτικά και ιδεολογικά κομματικό σχήμα.
Η ΔΗΜΑΡ θεμελίωσε την παρουσία ως υπεύθυνη Αριστερά και φορέας υπεράσπισης της πολιτικής σταθερότητας, του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας, των μεταρρυθμίσεων και των διαρθρωτικών αλλαγών. Στην πραγματικότητα ήταν το αριστερό αντίβαρο των δύο πρώην κομμάτων εξουσίας. Τον ρόλο αυτόν σήμερα τον έχει αρνηθεί, χάνοντας το συγκριτικό πλεονέκτημα που διέθετε. Ακολουθώντας επαμφοτερίζουσες πολιτικές εμφανίζεται ως συμπληρωματική δύναμη, και δορυφορικό σχήμα, του ευρύτερου χώρου του ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη φυγόκεντρων τάσεων στο ακροατήριό της.
Αποποιούμενη την ιδιότητα της κυβερνώσας Αριστεράς, η ΔΗΜΑΡ δυσκολεύεται να θεμελιώσει μια νέα πολιτική παρουσία. Οι ιδεοληψίες με τις οποίες είναι εμποτισμένη της στερούν τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με τις δυνάμεις εκείνες που αναζητούν νέα πολιτική έκφραση. Παράλληλα, η αυτοπεριθωριοποίησή της επιτρέπει στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ να προσβλέπουν στις παράπλευρες απώλειές της. Στερούμενη στρατηγικής πρότασης, μένει μετέωρη και οδηγείται σε πολιτικό κενό.