Κυπριακή εφημερίδα Πολίτης
19 Μαρτίου 2017
Το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης παραμένει κινούσα ιδέα για όλους εκείνους που θέλουν η γηραιά ήπειρος να διατηρήσει την αυθυπαρξία και την ανθεκτικότητά της. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε το ακυρώνουν ούτε το καθιστούν ατελέσφορο. Άλλωστε, η διαδρομή της διακρίνεται από διακυμάνσεις, παλινδρομήσεις και αναταράξεις. Εξ ου και η ασυμμετρία και οι αντινομίες της.
Η συγκρότηση και η θεμελίωση ενός υπερεθνικού οικοδομήματος εύλογα προσκρούει σε παγιωμένες εθνοκεντρικές λογικές και αγκυλώσεις, σε υπαρκτές αντιθέσεις, καθώς και σε ανταγωνιστικά συμφέροντα. Έτσι εξηγούνται και οι αρρυθμίες που εμφανίζει τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτές εκδηλώθηκαν μετά τη μεγάλη της διεύρυνση. Στην προγενέστερη περίοδο, στην «Ευρώπη των 15», η συνοχή και η αποτελεσματικότητα ήταν περισσότερο ισχυρές και διασφαλισμένες. Με την ένταξη των ανατολικών χωρών, διευρύνθηκε η δυσαρμονία. Η αδυναμία ή η άρνησή τους να αφομοιώσουν τις ενοποιητικές διαδικασίες επέτεινε τις δυσλειτουργίες, επιβραδύνοντας τους ρυθμούς και τις αποφάσεις. Η δυστοκία που προκλήθηκε στο εσωτερικό της ήταν φυσικό να τροφοδοτήσει τις επιφυλάξεις ακόμη και τις αντιδράσεις εκείνων που βλέπουν με δυσπιστία την ενδυνάμωση της.
Η υποχώρηση της οικονομικής ευρωστίας σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, καθώς και η έκρηξη του μεταναστευτικού δημιούργησαν ισχυρό υπόστρωμα αμφισβήτησης της χρησιμότητας της Ένωσης. Το κύμα του ευρωσκεπτικισμού φούσκωσε επικίνδυνα σε πολλές χώρες-μέλη. Ώθησε τη Μεγάλη Βρετανία στο Brexit, ενώ την ίδια στιγμή έδωσε αέρα στα πανιά ακραίων εθνικιστικών δυνάμεων. Οι περιπτώσεις, πολλές, με πιο χαρακτηριστικές τη Λεπέν στη Γαλλία, τον Βίλντερς στην Ολλανδία, τον Γκρίλο στην Ιταλία, τον Χόφερ στην Αυστρία. Η δε Πολωνία φαίνεται πως είναι η επόμενη που κοιτά την πόρτα της εξόδου. Αποκαλυπτικό είναι επίσης και το γεγονός ότι ακόμη και στην Ελλάδα, όπως δείχνει η ποιοτική έρευνα της ΔιαΝέοσις, ένας στους δύο Έλληνες θεωρεί ότι η χώρα έχασε από τη συμμετοχή στην Ε.Ε. Μάλιστα το 33% των ερωτηθέντων θέλει την επιστροφή στη δραχμή.
Τα παραπάνω παραδείγματα πιστοποιούν τη βαθιά κρίση της Ένωσης, η οποία αναμφίβολα δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Και τούτο διότι προσπαθώντας να συγκεράσει αντιτιθέμενες στρατηγικές και πολιτικές επιδιώξεις των κρατών-μελών, εγκλωβίστηκε σε μια παραλυτική λειτουργία. Αποτέλεσμα: Οι αργόσυρτες διαδικασίες να θολώσουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα, καθιστώντας το ευάλωτο σε επιθέσεις και επικρίσεις. Η Λευκή Βίβλος του προέδρου της Commission Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, αν και θέτει καίρια ζητήματα ως προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση χαρακτηρίζεται από τη διβουλία της. Το βέβαιο είναι πως έστω και καθυστερημένα, η Ε.Ε. θα αναγκαστεί να αμβλύνει τις μεγάλες ανισορροπίες και ανισομέρειές της. Οι πρόσφατες εκλογές στην Ολλανδία δείχνουν ότι ο ευρωσκεπτικισμός μπορεί να ηττηθεί αν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με τη συστράτευση όλων των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων.
Η Κύπρος έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στην προσαρμογή της με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Η ανάκαμψη της οικονομίας της φανερώνει τις δυνατότητες που διαθέτει. Ωστόσο, μολονότι υπερτερεί σε οικονομικό πλεόνασμα υστερεί σε πολιτικό. Οι ατελέσφορες συνομιλίες Αναστασιάδη-Ακιντζί, ανεξαρτήτως του επιμερισμού των ευθυνών, το επιβεβαιώνουν. Η εναρμόνισή της Κύπρου με την Ευρώπη περνάει μέσα από την επίλυση του Κυπριακού. Όσο αυτό παραμένει εκκρεμές, δεν θα είναι μόνο μια διαιρεμένη χώρα, αλλά θα χάνει ευκαιρίες να κεφαλαιοποιήσει την ανάπτυξη και ευημερία που θα δημιουργούσε η επανένωσή της.
Μια ανόθευτη ευρωπαϊκή στρατηγική της Κύπρου επιτάσσει τη λύση του εθνικού της προβλήματος. Διαφορετικά το νησί θα κινείται στον αστερισμό της εσωστρέφειας, της φοβικότητας και της ανασφάλειας που εντέχνως καλλιεργούν οι εθνικιστικές αγκυλώσεις και εξάρσεις. Ο ευρωσκεπτικισμός γεμίζει τις δεξαμενές του με τις παθογένειες που δυστυχώς εξακολουθούν να είναι ισχυρές και στην κυπριακή πολιτική ζωή.