Roger Cohen – The New York Times
Καθημερινή, 24/9/2017
Μετά μία δεκαετία στην Ελλάδα ο Ντέιβιντ Χόρνερ, πρόεδρος του Αμερικανικού Κολλεγίου της Ελλάδας (ACG), τα έχει δει όλα: οργή κατά των Αμερικανών επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, λατρεία όταν τη θέση του πήρε ο Μπαράκ Ομπάμα και σοκ τώρα που ανέλαβε πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ. Αν μοιάζει με τρενάκι του τρόμου να είσαι Αμερικανός στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, φανταστείτε πόσο ψυχοφθόρο είναι να είσαι Ελληνας. Η οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά το ένα τέταρτο. Η ανεργία των νέων έχει διαλύσει μια ολόκληρη γενιά. Η ζωή για πολλούς έχει γίνει άσκηση επιβίωσης. Η αίσθησή μου πλέον είναι πως η Ελλάδα δεν γύρισε ακριβώς σελίδα, αλλά τουλάχιστον ξεπέρασε τη χειρότερη φάση. Τα δύο τελευταία συναπτά τετράμηνα παρουσίασε ανάπτυξη, μόλις 0,5%, αλλά κάτι είναι κι αυτό. Ενα ομόλογο που εκδόθηκε τον Ιούλιο, το πρώτο εδώ και χρόνια, βρήκε θετική ανταπόκριση στην αγορά. Ο τουρισμός ανθεί, εν μέρει εξαιτίας των προβλημάτων στην Τουρκία και την Αίγυπτο. Το τρίτο πακέτο βοήθειας εκπνέει στα μέσα του 2018. Οι αληθινές ενδείξεις όμως δεν είναι οι αριθμοί. Η ένταση που κάποτε ήταν ορατή στους δρόμους έχει αμβλυνθεί. Οι Ελληνες τα έχουν δει όλα: μια ακροδεξιά καταιγίδα, κλειστές τράπεζες, ένα δημοψήφισμα για την απόρριψη της λιτότητας που επέβαλαν οι πιστωτές, το οποίο στη συνέχεια αγνοήθηκε, κυβερνήσεις όλων των πολιτικών αποχρώσεων. Παρ’ όλα αυτά επέζησαν.
Ο Τσίπρας, μαθαίνω τώρα, αποκαλεί τις ΗΠΑ «στρατηγικό εταίρο». Προσπαθεί να επιτύχει μια επίσκεψη Τραμπ, στον οποίο ενδέχεται να μην αρέσει πως ο νεαρός Ελληνας ηγέτης και ο Ομπάμα είχαν καλή σχέση. Ταυτόχρονα επιχειρεί να περιορίσει την απήχηση του χαρισματικού Κυριάκου Μητσοτάκη, ηγέτη της Ν.Δ., που έχει σπουδάσει στο Χάρβαρντ, ανακαλύπτοντας τις αρετές των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Δεν είναι απλό για τον Τσίπρα να τα υιοθετήσει όλα αυτά, παρόλο που στα 43 του έχει επιδοθεί σε αριστοτεχνικούς πολιτικούς ελιγμούς. Ο δημόσιος τομέας παραμένει φουσκωμένος, οι παλιές ελληνικές παραδόσεις της ευνοιοκρατίας και του νεποτισμού είναι δύσκολο να ξεριζωθούν. Οι συνδικαλιστές στο Δημόσιο είναι έτοιμοι να εξεγερθούν για την αδιανόητη πρόταση ότι θα πρέπει να υπόκεινται σε αξιολόγηση. Το μέτρο χαρακτηρίζεται «διχαστικό». Υποθέτω πως θα μπορούσε να είναι.
Ενα αέναο σύμβολο ελληνικής γραφειοκρατικής αδράνειας είναι η αχανής περιοχή του Ελληνικού, του οποίου η τύχη συζητείται για πάνω από μία δεκαετία. Στον Βορρά κινδυνεύει επίσης η επένδυση αξίας 3 δισ. δολαρίων της καναδικής Eldorado Gold, ενώ απειλούνται 2.400 θέσεις εργασίας.
Αν ο λαϊκιστής Τσίπρας εννοεί όσα λέει για επενδύσεις και ανάπτυξη –άλλωστε μόνον αυτός είναι ο τρόπος για να πάει η Ελλάδα μπροστά– θα πρέπει να δείξει ότι μπορεί να άρει το αδιέξοδο. Ο κυβερνητικός συνασπισμός του όμως έχει παραλύσει, κάπου μεταξύ ιδεολογίας και πραγματισμού. Ούσα σε μια ταραγμένη γειτονιά και βιώνοντας μια καταστροφή ασυνήθιστη για ειρηνικές περιόδου με ένα και πλέον εκατομμύριο πρόσφυγες να περνούν από τη χώρα τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει αντέξει, με γενναιότητα. Και αυτό είναι αξιοσημείωτο. Υποκλίνομαι στην Ελλάδα.
Φυσικά πίσω από την κρίση ήταν η συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ, ένα νόμισμα το οποίο εσφαλμένα θα μοιραζόταν με τη Γερμανία. Η Ε.Ε. ήταν ένας από τους θεσμούς που επέβαλε τη λιτότητα, που σκόρπισε την καταστροφή. Στο τέλος όμως τους Ελληνες καθησύχασε το γεγονός ότι διατήρησαν τα ευρωπαϊκά τους διαβατήρια και πως ζουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ειρήνης και σταθερότητας. Μπορεί ο ρομαντισμός και όχι η λογική να οδήγησε στη λανθασμένη συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ, αλλά ο ρομαντισμός αυτός έχει έναν πυρήνα αλήθειας: η Ελλάδα έχει κεντρικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ιδέα.