Εφημερίδα Το Βήμα
11 Ιουλίου 1999
Κατά τη διάρκεια της Νατοϊκής επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία, ανάμεσα σ’ όλα τα άλλα που παρακολουθήσαμε, μας προέκυψε η εμφάνιση δυο παράξενων “ζευγαριών”.
Το ένα εγχώριο το άλλο δυτικοευρωπαϊκό. Αναφέρομαι αφενός στην αγαστή “αντιιμπεριαλιστική” σύμπλευση ΚΚΕ – Ν.Δ στα καθ’ ημάς και αφετέρου στη σύμπλευση ΝΑΤΟ και μερίδας αριστερών (ακόμα και ακροαριστερών) φωνών στη δυτική Ευρώπη.
Τι ακριβώς συμβαίνει; Τι πραγματικά σηματοδοτούν αυτές οι επιφανειακές ετερόκλητες “συναντήσεις”;
Κατά τη γνώμη μας, η συνάντηση Ν.Δ – Κ.Κ.Ε δεν ήταν ούτε τυχαία, ούτε ευκαιριακή. Ουσιαστικά πρόκειται για τη συνάντηση του γνωστού δεξιού εθνικόφρονος λαϊκισμού με τον επίσης γνωστό “αριστερό” συντηρητισμό. Για όσους προσπαθούν να βλέπουν κάτω από τα φαινόμενα και την επιφάνεια, η συνάντηση αυτή δεν ήταν το πρώτο αλλά ένα από τα επαναλαμβανόμενα ραντεβού των δυο χώρων και έρχεται από μακριά!
Δεν είναι μυστικό ότι συχνά πυκνά η κριτική και πολεμική στην κυβέρνηση εκ μέρους των δυο αυτών πολιτικών χώρων ασκείται με πανομοιότυπα επιχειρήματα και τρόπο …
Αλλά για να ξανάρθουμε στο παράδειγμα του πολέμου, είναι χαρακτηριστικό ότι ο αντιιμπεριαλισμός του ΚΚΕ ήταν τόσο συνεπής και ταξικός, ώστε προσέλκυσε στις τάξεις του πλήθος επώνυμων και ανώνυμων πατεντάτων δεξιών!
Ο κ. Μανωλάκος, άλλωστε, δήλωσε πως δεν θάχε κανένα πρόβλημα να ψηφίσει ΚΚΕ. Την “αντίφαση” αυτή εντόπισε εύστοχα πρόσφατα ο κ. Πρετεντέρης στην εφημερίδα αυτή.
Ας διευκρινίσουμε ότι εδώ δεν κριτικάρουμε την πάνδημη αντίθεση του ελληνικού λαού στην επέμβαση του ΝΑΤΟ, αλλά κάτι άλλο: την ετερόκλητη επιφανειακά σύμπλευση σε επιχειρήματα και στάση αγιαστούρας και σφυροδρέπανου.
Υποστηρίζουμε ότι στο μέλλον θάχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε αυτό το “ζευγάρι” σε … συχνές εξόδους …
Το άλλο ζευγάρι, που σχηματικά θα ονοματίζαμε ως ζευγάρι Τόνι Μπλερ – Κον Μπετίτ, αντιπροσωπεύει τη συνάντηση της κοσμοπολίτικης, κινηματικής και αντικρατικής παραδοσιακά ευρωαριστεράς με τον επίσης κοσμοπολίτικο και παραδοσιακό δυτικό επεμβατισμό.
Τι ακριβώς συμβαίνει; Έχει η αριστερά δυο ψυχές; Έχει η δεξιά δυο εκφράσεις; Υπάρχει μια εθνοκεντρική, ξενόφοβη αριστερά, που συναντιέται με την καθυστερημένη εθνικόφρονα δεξιά και μια κοσμοπολίτικη και αντικρατική αριστερά που συναντιέται με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις;
Έτσι ακριβώς -κατά τη γνώμη μας- συμβαίνει. Τα σύνορα δεξιάς / αριστεράς επαναχαράσσονται, όχι μόνο σε σχέση μ’ ένα έκτακτο ή εξαιρετικό γεγονός, όπως ο πόλεμος αλλά καθημερινά σ’ όλα τα επίπεδα. Από την Ολυμπιακή ως το ρόλο του κράτους και από την άρνηση της παγκοσμιοποίησης ως … τη συνένωση Δήμων και Κοινοτήτων!
Πώς όμως ερμηνεύονται αυτές οι συγκλίσεις; Κατά τη γνώμη μας το κοινό υπόβαθρο είναι ο συντηρητισμός. Η φοβική απόρριψη του νέου. Συχνά μιλάμε για το νέο, τη νέα εποχή και στην καλύτερη περίπτωση το αντιλαμβανόμαστε ως απλή ανάγκη “ενημέρωσης” ή διορθωτικής προσαρμογής. Όμως το “νέο” δεν είναι κάτι που προστίθεται στο παλιό και το “ενημερώνει”, είναι κυρίως “άρνηση” του παλιού.
Και στο δικό μας το χώρο επίσης ο “Μήτσος” και ο “Δημήτρης” είναι οι δυο όψεις του ΠΑΣΟΚ. Ο ένας, νοσταλγός και φοβισμένος απέναντι στο νέο, γοητεύεται από αγιαστούρες και ξεφτισμένα λάβαρα και ο άλλος “φουτουριστής” και αισιόδοξος πιστεύει ότι η παγκοσμιοποίηση είναι κατ’ ανάγκην ευτυχής!
Δεν γνωρίζουμε αν η παγκοσμιοποίηση αποδειχθεί ευτυχής ή δυστυχής εμπειρία. Γνωρίζουμε απλώς ότι αποτελεί απτή πραγματικότητα. Ότι τα κράτη και τα έθνη θα εξακολουθήσουν να παίζουν ρόλο. Ένα ρόλο όμως εξαιρετικά διαφορετικό σε σχέση με το παρελθόν.
Το ΚΚΕ σε αγαστή συμφωνία με την κοινωνική (και ενίοτε πολιτική) δεξιά κραυγάζουν εναντίον της παγκοσμιοποίησης, κραυγάζουν για το έθνος που χάνεται …
Εν πολλοίς μοιάζουν σ’ αυτόν που καταριέται ένα σεισμό. Δηλαδή ένα φυσικό φαινόμενο. Μια πραγματικότητα.
Από την άλλη, αυτή η δεξιά και αυτή η αριστερά αντιλαμβάνονται το έθνος ως φολκλόρ. Μόνο μέσα από τα σύμβολά του και όχι τις ζωντανές κοινωνικές και οικονομικές του δυνάμεις.
Ανάμεσα σ’ αυτά τα δυο άκρα που από κοινού εμπορεύονται το παρελθόν, ζουν από την πρόσοδο της μνήμης πρέπει να χαράξουμε τα σύνορα μιας σύγχρονης, αισιόδοξης και μεταρρυθμιστικής κεντροαριστεράς!
Τα παραδοσιακά ιδεολογικά υποδείγματα εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να λειτουργήσουν στις νέες συνθήκες. Χρειαζόμαστε νέες πολιτικές κατηγορίες, νέες πολιτικές έννοιες. Οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς που ως κεντρικό τους πυρήνα έχουν το κοινωνικό κέντρο χρειάζονται ένα νέο πολιτικό εποικοδόμημα, το οποίο πρέπει να διαμορφώσουμε. Γιατί είναι απολύτως βέβαιο ότι οι αλλαγές που πραγματοποιούνται θα δώσουν ώθηση στην αναζήτηση του νέου και θα καταδικάσουν τους εραστές του παλιού.
Έχουν, λοιπόν, μετά από όλα αυτά, νόημα οι νύξεις προεκλογικών ή μετεκλογικών αρραβώνων με αυτούς τους χώρους;
Δυστυχώς η νέα εποχή ανάμεσα στ’ άλλα συντρίμμια προσέθεσε την κατεδάφιση και πολλών παλιών βεβαιοτήτων και συνόρων.
Τα νέα σύνορα είναι πια αλλού …