Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΩΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΙΔΕΩΝ
Η πολιτική που στηρίζεται σε αρχές και αξίες δεν είναι συνώνυμη των κομματικών κατεστημένων, του παρασκηνίου, της ίντριγκας, της ιδιωφέλειας, των ανομολόγητων επιδιώξεων και του ιδεολογικού αποχρωματισμού, ούτε είναι υπόθεση των τεχνικών της εξουσίας.
Αντίθετα είναι μια διαδικασία που θέτει σε εγρήγορση το πνεύμα και υποβάλλει σε διαδικασία τα αντανακλαστικά όσων σκέπτονται ελεύθερα, χωρίς φορμαλισμούς και αποστεωμένα ιδεολογικά υποδείγματα.
Οι μεταβιομηχανικές κοινωνίες απαιτούν νέα πολιτικά υποκείμενα και στρατηγικές καινοτομίας. Χρειάζονται ανοιχτές κομματικές δομές κι ένα νέο πολιτικό εποικοδόμημα. Ο στόχος περιγράφεται από την γκραμσιανή «τομή στη συνέχεια».
Είναι η πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα το ΠΑΣΟΚ, αλλά και ο ελεύθερος αριστερός προοδευτικός χώρος.
Το δίλημμα είναι προφανές: Αδράνεια ή Ανατροπή;
Τα κείμενα του Γιώργου Πανταγιά αποτελούν στιγμιότυπα ενός γόνιμου προβληματισμού που προσπαθεί ν’ ανταποκριθεί στο διάχυτο αίτημα για μια νέα πολιτική.
Τα προβλήματα της νέας εποχής δεν αντιμετωπίζονται με τις παλιές συνταγές. Χρειάζονται νέες προσεγγίσεις, νέες ιδέες, νέες απαντήσεις.
Άλλωστε το μέλλον, όπως ο ίδιος γράφει, «κερδίζεται σήμερα». «Ο χρόνος, όπως παραδέχονται ακόμη και οι ιστορικοί, δεν είναι μια γραμμική ροή, αλλά μια ροή με ασυνέχεια και ρήξεις. Με άλλα λόγια, τα γεγονότα μέσα στο χρόνο δεν είναι προσθετικά ή ασύμμετρα. Η πολιτική βρίσκεται στην καρδιά αυτής της δυναμικής…»
ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Στο κατώφλι του 21ου αιώνα γίνεται πλέον φανερό ότι η πολιτική αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις. Οι απαντήσεις δεν μπορούν να δοθούν μέσα από τα παραδοσιακά ιδεολογικά υποδείγματα, γιατί η νέα εποχή, εκ των πραγμάτων, αρνείται να εκφραστεί μέσα από γερασμένους θεωρητικούς φορμαλισμούς.
Μια πανάρχαια χώρα της Άπω Ανατολής, η Κίνα, αναζητά τον τρόπο να απελευθερώσει το δυναμικό της για να γίνει η «η υπερδύναμη του 21ου αιώνα».
Μια κατά παράδοση «Γηραιά Ήπειρος» αποζητά επίμονα τη νέα πολιτική της φυσιογνωμία.
Στην Ελλάδα τα «χορτασμένα» περιστέρια, όχι αυτά του Γιώργου Ζαμπέτα, αλλά της Μεταπολίτευσης, έδωσαν ό,τι είχαν να δώσουν και πήραν ό,τι είχαν να πάρουν. Προς το παρόν βρίσκονται ικανοποιημένα μέσα στα χρυσά κλουβιά τους, όπου οι πόρτες είναι ανοιχτές, αυτά όμως δεν χωρούν να περάσουν.
Το ερώτημα το οποίο τίθεται είναι εξίσου απλό: τα υπάρχοντα πολιτικά σχήματα –όπως θα έλεγε ο Ντενγκ Χσιάο Πινγκ- μπορούν, ασχέτως χρωμάτων και συμβόλων, να πιάνουν ποντίκια;
Πολύ φοβάμαι ότι, έτσι όπως πάμε, θα χρειαστούμε φάκες.
Εμείς που ερχόμαστε από παλιά πρέπει να κάνουμε το βάρος της παράδοσης και των αξιών μας απόφαση για ριζική αλλαγή σε όλα τα επίπεδα. Ό,τι δεν αλλάζει πεθαίνει…
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Όπως ο Ιανός, έτσι και η πολιτική παρουσιάζει δύο πρόσωπα. Άλλοτε εμφανίζεται ως ιδιοτέλεια και άλλοτε ως ζωογόνος και ηθικοπλαστική δύναμη.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε χορτάσει από μεγάλα λόγια και αριστερούς των προθέσεων. Δίπλα μας, ακόμη και κάτω από τα μάτια μας, δημιουργείται μέρα με τη μέρα ένα είδος νέος παγκόσμιας «Τρίτης Τάξης». Αυτή η Τάξη έχει πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά. Αφενός εκτείνεται και στους δύο πόλους της σημερινής κοινωνικής πυραμίδας, ξεκινά δηλαδή από τον αντιεξουσιαστή χάκερ και φτάνει έως τον μάνατζερ δημιουργίας και πώλησης λογισμικού. Αφετέρου, προσφέρει τη δυνατότητα για διαρκή ανάπτυξη των πνευματικών ικανοτήτων των μελών της. Κεφάλαιο και εργατική δύναμη σε αυτή την Τάξη συνενώνονται σε μία έννοια: γνώση. Η νέα αυτή πραγματικότητα αποτελεί σημείο αφετηρίας για μια νέα κοινωνική σύνθεση που ίσως αχρηστεύσει τις παλιές μανιχαϊστικές αντιθέσεις.
Οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς πρέπει να διεκδικήσουν νέες λύσεις. Άλλωστε, η δικαίωσή μας είναι ο σχεδιασμός του αύριο. Και μια συζήτηση για το μέλλον υποδηλώνει την απαίτησή μας για επιστροφή της πολιτικής.
Ο ΞΑΝΑΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ-ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ
Υπάρχουν στρατηγικές εκσυγχρονισμού ή όχι; Υπάρχουν προκαταλήψεις στη διαδικασία αναζήτησης λύσεων ή όχι;
Οι πολιτικοί οργανισμοί που υιοθετούν το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα έχουν μπροστά τους την προοπτική μιας ριζικά διαφορετικής κοινωνίας. Η χρονική συγκυρία επιτείνει τον πολιτικό συμβολισμό. Είναι η προοπτική που περνάει μέσα από τις υπερ-λεωφόρους της γνώσης και τις απαιτητικές διαδρομές της μετα-βιομηχανικής κοινωνίας και όχι από τις στενές ατραπούς μικρών προσωπικών διαδρόμων ή τα πολιτικά σοκάκια μιας παρελθούσης Ελλάδας.
Στην Ελλάδα τα πολιτικά ρολόγια είναι μονίμως πίσω. Και αυτό πρέπει να αλλάξει. Πρέπει επιτέλους να φέρουμε την Ελλάδα στον παρόντα πολιτικό χρόνο.
ΣΤΑ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
Δουλεύοντας τα κείμενα που απαρτίζουν τον ιστό αυτού του βιβλίου, η πρόθεσή μου ήταν να κοιτάξω μπροστά. Δεν ήταν όμως λίγες οι φορές που μια φράση, μια αναφορά μού έδωσε αφορμή να αναδράμω στο παρελθόν.
Η ίδια η έννοια της νοσταλγίας, ως το άλγος, ο βαθύς πόνος της επιστροφής στην ιδεατή πατρίδα, συναρτάται κατά τη γνώμη μου περισσότερο στον αυθεντικό αναλλοτρίωτο εαυτό μας, στην αρχέγονη μήτρα, έτσι ώστε στη βαθύτερη ουσία της αποβαίνει νοσταλγία του μέλλοντος.
Τα κείμενα αυτά του βιβλίου είναι στιγμιότυπα ενός πολιτικού προβληματισμού που προσπαθεί να ανταποκριθεί στα διλήμματα που θέτει η ανάγκη της καινοτομίας. Αυτό είναι, άλλωστε, και το μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα της νέας Αριστεράς.
Αν αισθανόμαστε νοσταλγία –που αισθανόμαστε- αυτή είναι η νοσταλγία του μέλλοντός μας.
