Ασύγχρονος Τσίπρας

Εφημερίδα Πρώτο Θέμα
29 Φεβρουαρίου 2020

Φαίνεται πως ο Αλέξης Τσίπρας ξεχνά τον στίχο του Διονύση Σαββόπουλου «Κι απ’ την έρμη την απόσταση παίρνει υπόσταση κάθε στιγμή μου». Πώς αλλιώς να ερμηνευθεί η ανοίκεια εγγύτητά του με το παρελθόν;

Η αδυναμία, ακόμη και έντεχνης, αποστασιοποίησής του απ’ αυτό είναι πασιφανής. Είτε γιατί αισθάνεται πιο ασφαλής. Είτε διότι δυσκολεύεται να απεξαρτηθεί από τις εμμονές του. Δέσμιος της αυταρέσκειάς του, αποφεύγει να προχωρήσει σε αποτίμηση της διαδρομής του. Η συγκεκριμένη επιλογή, όμως, στενεύει την ενόραση και τη διορατικότητά του. Καθιστά την προσαρμογή του στα νέα δεδομένα δύσκολη.

Το μείζον πρόβλημα του Αλέξη Τσίπρα είναι πως δεν κατανοεί ότι με τους «εκδρομείς του ’15» και τις αποσκευές τους θα βρίσκεται σε δυσαρμονία με το νέο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Η επιχειρούμενη μεταστροφή του στερείται ουσιαστικού περιεχομένου. Μένει μετέωρη. Δεν συνοδεύεται από βαθιές αναπροσαρμογές. Από επεξεργασίες που θα καταδείκνυαν ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις.

Με τις μνήμες του παρελθόντος, αναπόφευκτα ο πολιτικός λόγος, οι προγραμματικές θέσεις, το ιδεολογικό του περίβλημα είναι σε αναντιστοιχία με το σήμερα. Οι παρωχημένοι φορμαλισμοί, οι δοξασίες, η αντιδεξιά ρητορική, οι σκιαμαχίες, οι παλιές προσεγγίσεις, οι κρατικίστικες αντιλήψεις, οι λαϊκίστικες παρεκκλίσεις συντηρούν τους δυσμενείς συσχετισμούς για τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν δημιουργούν γέφυρες επικοινωνίας με άλλες κοινωνικές δυνάμεις. Ούτε προσελκύουν το ενδιαφέρον όσων έχουν ενστάσεις και αμφιβολίες για τις πολιτικές του.

Για τον τέως πρωθυπουργό το καίριο ζήτημα είναι ότι, κατά το πλείστον, πολιτεύεται εκτός οικονομικο-κοινωνικής πραγματικότητας. Δεν αντιλαμβάνεται τις μεταβολές στη χώρα, στην οικονομία, στην κοινωνία. Η αντιπολιτευτική του συμπεριφορά αποπνέει ναφθαλίνη. Η δυστοκία του να θεμελιώσει σύγχρονο λόγο, να καταθέσει ρεαλιστικές θέσεις, να απευθυνθεί σε ευρύτερες κατηγορίες πολιτών τον κρατά στάσιμο.

Η απουσία ελκυστικής στρατηγικής πρότασης με προοδευτικές σημάνσεις επιβεβαιώθηκε από τα όσα ανάρμοστα υποστήριξε πρόσφατα περί «αρμών του κράτους». Ξεχνά ότι οι αναζητήσεις της Ανανεωτικής Αριστεράς στον ευρωπαϊκό χώρο βρίσκονταν στον αντίποδα των λεγομένων του. Αρκεί να θυμηθούμε τον Νίκο Πουλαντζά: «Το κράτος δεν είναι ούτε εργαλείο για να βάλει κάποιος χέρι πάνω του, ούτε φρούριο για να διεισδύσει με δούρειους ίππους. Και βέβαια δεν είναι χρηματοκιβώτιο να το ανοίξουμε με διάρρηξη. Είναι το κέντρο άσκησης της πολιτικής εξουσίας».

Επιπλέον, άκρως αποκαλυπτική αποδεικνύεται και η ταύτισή του με τις δυσώδεις πρακτικές που ακολουθήθηκαν γύρω από το σκάνδαλο Novartis. Εδώ κι αν επιβαλλόταν απόσταση!

Πάντως, ο ηγέτης κρίνεται από την ικανότητά του να κρατά μια ιδανική απόσταση από τα όσα συμβαίνουν γύρω του. Το πλεονέκτημα αυτό τού επιτρέπει να καθορίζει ο ίδιος τη φορά των εξελίξεων. Προϋπόθεση, ωστόσο, είναι να διαθέτει πολιτικό βάθος, διανοητικές και τεχνοκρατικές γνώσεις, τις αναγκαίες εμπειρίες. Πρωτίστως να έχει κατάλληλο σχέδιο, συνδυάζοντας το Μίκρο με το Μάκρο.

Ο Αλέξης Τσίπρας για να δημιουργήσει προϋποθέσεις κυριαρχίας χρειάζεται έναν νέο πολιτικό εαυτό που θα πιστοποιεί τη ρήξη με το παρελθόν του. Εγχείρημα σύνθετο, απαιτητικό και επώδυνο. Η προσαρμογή του στη νέα εποχή είναι μεγάλο στοίχημα.