Εφημερίδα Η Αξία
14 Μαΐου 2011
Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι για τη χώρα μας μια μεγάλη εκκρεμότητα του παρελθόντος. Μια εκκρεμότητα που έρχεται να επιβεβαιώσει ότι ως Πολιτεία και ως κοινωνία αδυνατούμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, μεταθέτοντας την επίλυση των προβλημάτων σε βάθος χρόνου. Φοβούμενοι το πολιτικό κόστος, υποκύπτουμε στους τοπικισμούς, παγιδευόμαστε σε έναν άκριτο λαϊκισμό, αδιαφορώντας για τις δυσμενείς συνέπειες της αδράνειας και της αναποτελεσματικότητάς μας.
Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι είμαστε η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης -αν εξαιρέσουμε εκείνες της Ανατολικής Ευρώπης- που έχει τιμωρηθεί επανειλημμένως, διότι εδώ και τριάντα πέντε χρόνια δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με σοβαρό, αξιόπιστο και επιστημονικό τρόπο το ζήτημα αυτό. Και ενώ τα πρόστιμα από την Commission πέφτουν βροχή, εμείς στρουθοκαμηλίζουμε, αρνούμενοι να συζητήσουμε τα αυτονόητα.
Το αίσχος των χωματερών
Σήμερα μάλιστα που οι Ευρωπαίοι εταίροι μας μιλούν για την «Κοινωνία της Ανακύκλωσης», στη χώρα μας υπάρχουν 145 χωματερές. Αξιοσημείωτο είναι ότι στην Περιφέρεια Πελοποννήσου λειτουργούν 58 σκουπιδότοποι, ΧΑΔΑ (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων), ενώ έως το τέλος του 2010 θα έπρεπε να είχαν κλείσει 96 και μέχρι το τέλος Μαρτίου του 2011 άλλοι 18.
Η κατάσταση αυτή δείχνει το μεγάλο έλλειμμα που εμφανίζουμε στη διαχείριση των απορριμμάτων. Υποδεικνύει την πλήρη αδιαφορία που έχουν επιδείξει οι πάντες: Πολιτεία, Αυτοδιοίκηση, φορείς, αλλά και πολίτες, τη στιγμή που είναι γνωστές οι επιπτώσεις που έχει στην ποιότητα της ζωής μας, αλλά και της υγείας μας η λειτουργία ανεξέλεγκτων χωματερών.
Το μετέωρο βήμα του σχεδιασμού
Όσον αφορά στην Αττική, ο σχεδιασμός του 2003, προέβλεπε τη δημιουργία ΧΥΤΑ (Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) στις περιοχές Φυλή, Κερατέα, Γραμματικό. Μέχρι σήμερα λειτουργεί μόνο ο ΧΥΤΑ στη Φυλή, κατασκευάζεται ο ΧΥΤΑ στο Γραμματικό, ενώ εκκρεμεί η Κερατέα. Επίσης προέβλεπε τη μετατροπή του σε ΧΥΤΥ (Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων), αφού προηγουμένως κατασκευαστούν και λειτουργήσουν τα εργοστάσια επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων (σκουπιδιών που καταλήγουν στους κάδους).
Η Πολιτεία ωστόσο, προχωρώντας με ρυθμούς χελώνας, δεν επέδειξε τη βούληση και την απαιτούμενη αποφασιστικότητα, προκειμένου να υλοποιηθεί ο υπάρχων σχεδιασμός στο σύνολό του, ενώ δεν έχει αντιμετωπίσει καίρια ζητήματα όπως για παράδειγμα το να μην καταλήγει το σύνολο της ποσότητας των σκουπιδιών στους χώρους υγειονομικής ταφής, εάν προηγουμένως δεν κατασκευαστούν ειδικές μονάδες επεξεργασίας.
Η ντροπή της Κερατέας
Τα όσα συνέβησαν εδώ και 120 μέρες στην Κερατέα, δε συνάδουν με μια χώρα που θέλει να είναι σοβαρή. Η εμπόλεμη ατμόσφαιρα δεν αρμόζει σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, το οποίο θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται με μεγάλη σοβαρότητα, ψυχραιμία, νηφαλιότητα και κυρίως χωρίς λαϊκισμούς και εύκολες κορώνες.
Η αδυναμία των εμπλεκόμενων φορέων –πολιτείας και αυτοδιοίκησης- να ανοίξουν ένα δίαυλο επικοινωνίας και συνεννόησης επιβεβαίωσε με τον καλύτερο τρόπο ότι το αυτονόητο είναι ζητούμενο.
Η κυβέρνηση μέχρι πρόσφατα πίστευε ότι ακολουθώντας μια γραμμή αδιαλλαξίας και αξιοποιώντας τους κατασταλτικούς μηχανισμούς θα μπορούσε να επιβάλει την απόφασή της, αγνοώντας τις αντιδράσεις των πολιτών.
Από την άλλη η αυτοδιοίκηση, ακολουθώντας ακραίες αντιδράσεις, στην ουσία αδιαφόρησε για την επίλυση του προβλήματος και αυτοπαγιδεύτηκε σε μια πολιτική που κάθε άλλο παρά εξυπηρετούσε το στόχο που είχε θέσει. Την ίδια στιγμή μάλιστα γινόταν έρμαιο μιας μικρής ομάδας πολιτών που πίστεψε ότι στην Κερατέα μπορεί να αναπτυχθεί ένα ιδιότυπο αντάρτικο πόλης.
Έφτασε πλέον η ώρα να συμφωνήσουμε με το αυτονόητο: Το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων πρέπει να επιλυθεί άμεσα, χωρίς καμιά αναβλητικότητα, χωρίς άλλη μετάθεση των αποφάσεων σε βάθος χρόνου. Για το λόγο αυτό απαιτείται να αναληφθούν πρωτοβουλίες και δράσεις, να ανοίξει μεταξύ της Πολιτείας και της Αυτοδιοίκησης ένας γόνιμος διάλογος με θέσεις και προτάσεις, να αναζητηθούν κοινές προσεγγίσεις για τη διαμόρφωση ολοκληρωμένων και αποτελεσματικών πολιτικών.
Το Green Tank, ως μια πράσινη δεξαμενή για τη βιώσιμη ανάπτυξη θεωρεί πως το κλείσιμο όλων των παράνομων και ανεξέλεγκτων χωματερών είναι ζήτημα πρώτης προτεραιότητας και απαιτεί ριζική και ουσιαστική αντιμετώπιση. Η αντίληψη «τα σκουπίδια μου μπορώ να τα πετάξω στην αυλή του άλλου» είναι αναχρονιστική, παρωχημένη, πρωτόγονη.
Σήμερα λοιπόν, περισσότερο από ποτέ, καθίσταται ζωτική ανάγκη η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την πλήρη ανακύκλωση των απορριμμάτων με αξιοποίηση-κομποστοποίηση (και όχι ταφή ή καύση) των ζυμώσιμων υπολειμμάτων.