Μιχάλης Τσιντσίνης
Η Καθημερινή, 17/04/2021
Αν εκτόνωση είναι να πετροβολάς την τζαμαρία, τότε ναι. Η επίσκεψη Δένδια στην Άγκυρα εκτόνωσε την ένταση με την Τουρκία, διοχετεύοντάς τη σε συμβολική βία. Αλλά πολλή συμβολική βία.
Η εικόνα των δύο υπουργών, να λούζει ο ένας τον άλλον με τη χολή που είχε συσσωρευθεί στον πιο άγριο χρόνο των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά το 1974, επιβεβαίωσε ότι καμία επίσκεψη στην Τουρκία δεν μπορεί να προγραμματιστεί. Καμία χειρονομία δεν μπορεί να απευθύνεται στη γείτονα με την ελπίδα ότι θα αποτελέσει κρίκο μιας ορθολογικής, διπλωματικής αλληλουχίας.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη φορά ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών έδειξε να προσέρχεται στη σκηνή χωρίς το αυτολογοκριτικό φρένο, που χρησιμοποιείται συνήθως για να διασωθούν τα διπλωματικά προσχήματα. Το γεγονός ότι ο Ερντογάν τον είχε δεχθεί εκτός πρωτοκόλλου δεν μετρίασε την κατηγορηματικότητα με την οποία ο Δένδιας προέτεινε λίγο μετά, τις αιχμές των ελληνικών θέσεων.
Ο τόνος του στον απροσδόκητο διαξιφισμό με τον Τσαβούσογλου μπορεί να αντανακλά και το κλίμα που είχε διαμορφωθεί στην Αθήνα, εξαιτίας της αναψηλάφησης της στρατηγικής του Ελσίνκι και των ρηγμάτων που ενεργοποίησε στο υπέδαφος της συντηρητικής παράταξης. Ακόμη και αν το κλίμα αυτό άφησε ανεπηρέαστο τον επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, ο ίδιος κατέληξε να το τροφοδοτεί με τη στάση του στην Άγκυρα. Αρκεί να δει κανείς τον διθυραμβικό απόηχο του επεισοδίου σε κύκλους που μετρούν πάντα τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας με γνώμονα το γόητρο.
Υπολογισμένη ή λιγότερο υπολογισμένη, η επίσκεψη Δένδια δεν προορίζεται να έχει διάρκεια μεγαλύτερη των φευγαλέων εντυπώσεων. Πήγαμε, τα ’παμε, γυρίσαμε. Το καθεστώς Ερντογάν έχει πιο ζωτικές προτεραιότητες –όπως η διανομή δωρεάν πατάτας– που, λογικά, δεν θα του επιτρέψουν να αποπειραθεί αμέσως μια υπεραντίδραση για λόγους φρονήματος.
Η επακούμβηση Δένδια στον Τσαβούσογλου επιβεβαίωσε πάντως με φαντασμαγορικό τρόπο αυτό που ήδη ξέραμε. Στις βασικές διαφορές με την Τουρκία, η οδός της επίλυσης δεν είναι καν ορατή. Αυτή η πραγματικότητα θα μπορούσε να αποτελεί και το έδαφος συμβιβασμού των δύο «σχολών» στην Ελλάδα: Αφού δεν υπάρχει τρόπος να τα βρούμε με τον διάλογο, δεν υπάρχει ούτε λόγος να φοβόμαστε τον διάλογο.
Με τη σημερινή Τουρκία, μπορούμε να επιλέξουμε ως ασφαλέστερη –και οικονομικότερη– λύση τους παράλληλους, κυλιόμενους διαδρόμους. Θα μοιάζει σαν να τρέχουμε, αλλά δεν θα μετακινούμαστε. Θα τρέχουμε διαρκώς, χωρίς όμως να κινδυνεύουμε να συγκρουστούμε.
Η μόνη δυσκολία είναι να ανέβει η Τουρκία στον κυλιόμενο. Να ανέβει και να μείνει –να τρέχει σημειωτόν– εκεί. Και αυτό, μάλλον, είχε ήδη επιτευχθεί, πριν από το φαντεζί ιφτάρ στην Άγκυρα. Όλα τα υπόλοιπα είναι θόρυβος. Και θα σβήσει.