Εντός και εκτός εποχής

Εφημερίδα Πρώτο Θέμα
17 Μαΐου 2020

Ο γόνιμος πολίτικος ανταγωνισμός αναπτύσσεται στο πεδίο των προβλημάτων της κάθε συγκυρίας. Δεν διεξάγεται σε κοινωνικό και οικονομικό κενό. Ούτε συναρτάται ευθέως με τις ιδεολογικές πεποιθήσεις των πρωταγωνιστών. Άλλωστε, η κυριαρχία τους διασφαλίζεται με κριτήριο τη δυνατότητά τους να εκφράζουν τις προτεραιότητες της εποχής τους. Μάλιστα, η ισχύς των κομμάτων προσμετράται με την προγραμματική τους επάρκεια. Όχι με την ιδεολογική συνοχή τους.

Τα πολιτικά ρεύματα δημιουργούνται αντανακλώντας θεατές και αθέατες τάσεις της κοινής γνώμης. Πρωτίστως, απαντώντας σε υπαρκτές προσδοκίες. Για παράδειγμα, το αντί-ΣΥΡΙΖΑ κλίμα πριν από τις περσινές εκλογές δεν ήταν ουρανοκατέβατο. Αποτύπωνε τις σοβαρές ενστάσεις σημαντικού τμήματος πολιτών για τον τρόπο που πολιτεύτηκε η προηγούμενη κυβέρνηση. Επιπλέον, επηρέασε καθοριστικά τις εξελίξεις, καταλύοντας ακόμη και τις φορτισμένες διαιρέσεις του παρελθόντος.

Έτσι εξηγείται και η επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η επιτυχία του οφείλεται στο ότι ενσάρκωσε το αίτημα για μια άλλη διακυβέρνηση. Το πλεονέκτημά του ήταν το κεντρώο στίγμα και οι μεταρρυθμιστικές ιδέες του. Καθώς και το ότι διατηρούσε ιδανική απόσταση από το βαθιά συντηρητικό κόμμα του.

Στην περίοδο του κορωνοϊού, ο πολιτικός ανταγωνισμός αποκτά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Κατ’ αρχάς κυριαρχεί η μονοθεματική ατζέντα της υγειονομικής κρίσης. Και κατ’ επέκταση οι επιπτώσεις της στην ελληνική οικονομία. Ο φόβος για την επόμενη μέρα ενισχύεται. Η ανασφάλεια κι η αβεβαιότητα επιτείνονται. Οι κυβερνητικοί χειρισμοί, εύλογα, βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Κρίνονται και αξιολογούνται συνεχώς. Η γνώμη της πλειονότητας των Ελλήνων φαίνεται να είναι θετική. Το γεγονός αυτό, όχι μόνο δεν ανέτρεψε, αλλά κατέστησε περισσότερο ετεροβαρείς, τους προηγούμενους κομματικούς συσχετισμούς.

Η αναμφισβήτητη αυτή αλήθεια δείχνει πως ο πρωθυπουργός πολιτεύεται εύστοχα και αποτελεσματικά. Η αποστασιοποίησή του από τις πάγιες αντιλήψεις της δεξιάς παράταξης γίνεται πιο διακριτή Το σημαντικότερο, αποδεικνύει ότι κινείται εντός εποχής. Είναι σε αρμονία με τις ζωτικές και κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες. Η συγκεκριμένη επιλογή τού δίνει προβάδισμα.

Την ίδια στιγμή, οι αντίπαλοί του υστερούν. Αδυνατούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τις αλλαγές. Πόσω μάλλον να τις ερμηνεύσουν σωστά. Το χειρότερο, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ παλινδρομούν σε παλιές συνταγές.

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης βρίθει από ιδεοληπτικές εμμονές και ξεπερασμένους φορμαλισμούς. Ο αρχηγός του προσπαθεί να συνθέσει αντικρουόμενες εν πολλοίς θέσεις και απόψεις. Η διολίσθησή του στον ακραίο καταγγελτικό λόγο τον φέρνει σε διάσταση με την επικρατούσα ατμόσφαιρα. Η επιχειρηματολογία του τον θέτει εκτός εποχής. Το αποτέλεσμα; Δεν μπορεί να εισπράξει ακόμη και την παραμικρή δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα, ο Αλέξης Τσίπρας, με τη γραμμή που ακολουθεί τις τελευταίες μέρες, αφυπνίζει ξανά τα αντι-ΣΥΡΙΖΑ αντανακλαστικά. Επιπροσθέτως, αποθαρρύνει και απογοητεύει τους εν δυνάμει συμμάχους του.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν κρίνεται επειδή ηγείται της ΝΔ. Ή γιατί σ’ αυτή πράγματι φωλιάζουν ακροδεξιοί. Εξ ου και η αντιδεξιά ρητορική αποδεικνύεται ανεπίκαιρη και άσφαιρη. Η κυριαρχία του δεν αντιμετωπίζεται με παρωχημένες αντιπολιτευτικές μεθόδους τύπου Marfin. Ούτε με ισοπεδωτική κριτική στο κυβερνητικό έργο. Η διαχείριση της πανδημίας, αναμφίβολα, πιστώνεται θετικά στον πρωθυπουργό. Ποια θα είναι η αποτελεσματικότητά του ως προς τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, τώρα μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε. Εξάλλου οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για το ζήτημα αυτό δεν είναι και οι πλέον κατάλληλες. Παραπέμπουν σε προηγούμενες δεκαετίες.

Το πρόβλημα καθίσταται οξύτερο για τη Φώφη Γεννηματά. Χαρακτηριστική είναι η ανερμάτιστη αντίδρασή της να εγκαλεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη για καλλιέργεια εθνικού διχασμού. Βλέποντας το Κίνημα Αλλαγής να υποχωρεί, οδηγείται σε άναρθρες κραυγές, προσπαθώντας να καλύψει το ηγετικό της έλλειμμα.

Το βέβαιο είναι πως η ικανότητα να πολιτεύεσαι εντός εποχής προσθέτει, δεν αφαιρεί.