Σήφης Πολυμίλης
Το Βήμα, 8/12/2019
Πολιτικοί, διανοητές πολίτες πίστεψαν ότι με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού το 1989 άρχιζε μια λαμπρή εποχή άνθησης της φιλελεύθερης δημοκρατίας, ότι ο δρόμος για την κατάλυση των κάθε λογής αυταρχικών καθεστώτων ήταν πλέον ορθάνοιχτος. Τρεις δεκαετίες μετά, όμως, βιώνουμε μια από τις μεγαλύτερες ίσως κρίσεις του δημοκρατικού μοντέλου διακυβέρνησης.
Μια σειρά χώρες, ανάμεσα στις οποίες οι πάλαι ποτέ ηγέτιδες του «ελεύθερου κόσμου», κυβερνώνται από ανήλικους στα δωμάτια της εξουσίας, για να θυμηθούμε τον δικό μας πρωταγωνιστή του παραλογισμού. Οι εικόνες από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ ήταν απολύτως ενδεικτικές για το επίπεδο των ηγετών που διαχειρίζονται τις τύχες του πλανήτη. Και δεν μιλάμε μόνο για τον διαρκώς φαιδρό ηγέτη της υπερδύναμης που έχει ξεφύγει προ πολλού από τα όρια της πολιτικής λογικής. Αλλά και κάποιους από τους υποτιθέμενους αντιπάλους του, που από τη μια τον λοιδορούσαν κι από την άλλη τον χάιδευαν…
Απίθανοι λαϊκιστές, δημαγωγοί, ανερμάτιστοι, εγωπαθείς και εθνοκεντρικοί νάρκισσοι πολιτικοί έχουν καταφέρει είτε να κυριαρχούν, είτε να ναρκοθετούν μονίμως τις κατακτήσεις της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Εκμεταλλευόμενοι την ανασφάλεια των πολιτών και υποβοηθούμενοι από την κρίση του μεταπολεμικού οικονομικού μοντέλου που για δεκαετίες εξασφάλισε μια πρωτοφανή ανάπτυξη και μια διαρκή τεχνολογική πρόοδο επενδύουν στη δημαγωγία, τον εθνικισμό και τον… αντιελιτισμό για να κυριαρχήσουν.
Από το επάρατο κράτος της εποχής Ρίγκαν και Θάτσερ που απομυζούσε, όπως υποστήριζαν, κάθε ικμάδα των πολιτών περάσαμε σε ένα διαρκές κατηγορώ κατά του πολιτικού κατεστημένου, των «καθεστωτικών» κομμάτων, των κλαμπ των εξουσιαστών. Από τον Τραμπ μέχρι τον Τζόνσον, από τον Σαλβίνι μέχρι τη Λεπέν ή τον Ορμπαν για να περιοριστούμε στους πιο… επιφανείς εκπροσώπους του νέου λαϊκισμού, μια σειρά νεόκοποι ηγέτες, κυριαρχούν πλασάροντας έναν αυθεντικό, υποτίθεται, πατριωτισμό, αντιπαραθέτοντας τον αγνό λαό απέναντι στις διεφθαρμένες ελίτ και καλλιεργώντας μια παρανοϊκή συνωμοτική εικόνα της εξουσίας.
Η τραγωδία, όμως, είναι ότι απέναντι σε αυτή την επέλαση του ανορθολογισμού και της ανεξέλεγκτης δημαγωγίας, οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις και της Δεξιάς και της Αριστεράς, στέκονται αμήχανες και ανίκανες να αντιπαρατεθούν. Παρακολουθούν τη δυσπιστία και την αποστράτευση των πολιτών από την πολιτική, αλλά αδυνατούν να διαμορφώσουν ένα νέο πολιτικό σχέδιο που θα απαντά στις προκλήσεις των καιρών και κυρίως θα πείθει ότι η εξουσία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά φιλοδοξία για ένα καλύτερο κοινό μέλλον για όλους. Κι αυτό είναι ίσως μεγαλύτερο πρόβλημα από την προσωρινή, ας ελπίσουμε, επικράτηση των σαλτιμπάγκων της εξουσίας…