Πλάτων Τήνιος
Τα Νέα, 12/03/2019
Το τελευταίο διάστημα έπιασαν δουλειά γεφυροποιοί. Κάποιοι θεμελιώνουν γέφυρα από την αριστερή όχθη. Άλλοι αρχίζουν από την δεξιά. Κατά διαβολική σύμπτωση, την ίδια εβδομάδα κατέρρευσαν δέκα γιοφύρια στην Κρήτη, αφήνοντας πίσω τους ισάριθμα βαθειά χαντάκια. Τίθενται συνεπώς ερωτήματα που αφορούν το γενικό business plan, αλλά και την ειδικότερο θέμα της στατικής επάρκειας. Μη όντας μηχανικός, θα αντλήσω διδάγματα από μια φιλολογική, ιστορική και οικονομική ανάλυση, πριν καταλήξω στο στατικό δια ταύτα.
Ας αρχίσουμε πρώτα από την ιστορία.
Αν δούμε την Ευρώπη, όλες οι μεγάλες πόλεις αναπτύχθηκαν κοντά σε περάσματα ποταμιών. Οι πιο επιτυχημένες μάλιστα άρχισαν την ζωή τους σε νησιά των ποταμών. Η Ρώμη, το Παρίσι, το Βερολίνο (αργότερα η Νέα Υόρκη) αναπτύχθηκαν γύρω από ένα κεντρικό πυρήνα που δεν ήταν ούτε αριστερά ούτε δεξιά. Όταν εξελίχθηκε η γεφυροποιία, το ίδιο δίδαγμα εφαρμόστηκε στην τεχνολογία των γεφυρών. Αυτές οι γέφυρες που αντέχανε στην βαρειά χρήση ήταν όσες είχαν έναν ισχυρό κεντρικό πυλώνα.
Πολύ αργότερα αναπτύχθηκαν οι κρεμαστές γέφυρες που αρκούνταν σε ισχυρά θεμέλια στις όχθες. Εντυπωσιακές, δαπανηρές, συχνά άχρηστες όταν η φιλοδοξία του μηχανικού ξεπερνούσε τις αντοχές των υλικών. Σε κάθε περίπτωση και αυτές απαιτούσαν παράλληλες θεμελιώσεις και από τις δύο όχθες. Θεμέλια μόνο από την μια πλευρά εντυπωσίαζαν για το ύψος του μοναδικού πυλώνα και σπάνια για την ποιότητα επικοινωνίας.
Ας περάσουμε όμως από την ερασιτεχνική γεφυροποιία, στον εξίσου ερασιτεχνικό πολιτικό σχολιασμό.
Τόσο οι εκκινούντες από τα αριστερά, όσο και αυτοί από τα δεξιά δεν δείχνουν καμιά διάθεση να φτάσουν στην άλλη όχθη. Ούτε προσπαθούν να θεμελιώσουν το έργο τους σε κάτι στο κέντρο. Αντιθέτως, προσπαθούν να αγνοήσουν ότι υπάρχει ένα κεντρικό νησί, όχι για να κάνουν καλύτερη γέφυρα αλλά για να προειδοποιήσουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο ότι η επικοινωνία με τους άλλους είναι αδύνατη και ότι όσοι το αποπειρώνται απειλούνται με πτώση από μεγάλο ύψος. Αντί να ξεκινούν από την θεμελίωση στο κέντρο, αφαιρούν όσα υλικά μπορούν από την κεντρική νησίδα προκειμένου να υψώσουν αναχώματα στην δική τους όχθη.
Αντί να χτίσουν, γκρεμίζουν και σκάβουν προκειμένου να ενισχύσουν την δική τους όχθη. Οι γεφυροποιητικές δραστηριότητες δεν ενώνουν, χωρίζουν και προσπαθούν να βαθύνουν το ρήγμα.
Αυτό μας φέρνει στη φιλολογία. Τι προσπαθεί να κάνει μια γέφυρα; Υπάρχει κρίσιμη διαφορά μεταξύ γέφυρας που διευκολύνει την επικοινωνία και χαντακιού που την αποκόπτει. Οι σημερινοί γεφυροποιοί μαζεύουν τα σαθρά εδάφη της δικής τους όχθης και συγκεντρώνουν σαθρά υλικά που έχει παρασύρει το ρεύμα. Η επικοινωνία με τους απέναντι είναι το τελευταίο πράγμα που φαίνεται να τους απασχολεί.
Αυτά δεν λέγονται γέφυρες. Λέγονται και είναι χαντάκια. Και όπως όλα τα χαντάκια έχουν σκοπό να παρασύρουν τον ανυποψίαστο περαστικό. Ιδίως αν, αντί για χάσμα, προσποιούνται ότι προσφέρουν διέξοδο.
Προσοχή λοιπόν.
___________
Ο Πλάτων Τήνιος είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά