Μιχάλης Τσιντσίνης
Η Καθημερινή, 21/10/2018
Παύλος Πολάκης: Οι πότες της ασφάλτου
Στην Ιταλία, λέει, εξαιτίας του Σαλβίνι, έχει μπει στην πολιτική ορολογία ένα ρήμα που το χρησιμοποιούσαν κυρίως οι αθλητικογράφοι: το asfaltare. Ο Σαλβίνι της ακροδεξιάς Λίγκας όλο κάποιον «ασφαλτώνει» – πότε τη Μέρκελ, πότε τον Γιούνκερ, πότε την Ευρώπη. Στην Αθήνα, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο ο Νίκος Φίλης παρομοίαζε με τον Σαλβίνι τον Καμμένο, που είχε «ασφαλτώσει» έναν υπουργό Παιδείας, προτού «ασφαλτώσει» έναν υπουργό Εξωτερικών.
Εκ των υστέρων, εκείνο το πρώτο θριαμβευτικό πέρασμα του καμμενικού οδοστρωτήρα σε ένα πεδίο –της σχέσης κράτους – Εκκλησίας– που οι αριστεροί θα χαρακτήριζαν «αξιακό» αποκτά άλλη σημασία. Αποκτά τη σημασία ορόσημου για το πώς ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πάψει ήδη να είναι ΣΥΡΙΖΑ. Είχε γίνει ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ πολύ πριν οι φωνές της αριστερής παράδοσης και του φιλοκυβερνητικού Τύπου ανακαλύψουν εμβρόντητοι ότι «ο Καμμένος βλάπτει τη χώρα».
Μένει τώρα να ανακαλύψουν ότι, εκτός από τον Καμμένο που κάθεται στον αριστερό τους σβέρκο, υπάρχει κι ο «Καμμένος» που θάλλει μέσα τους. Μένει να ανακαλύψουν τον Πολάκη.
Είναι μια συνθήκη που δυσκολεύονται να δουν καθαρά ακόμη και οι επίμονοι φρουροί της «ψυχής» του ΣΥΡΙΖΑ. Εκείνοι βλέπουν μεν τη επίδραση των εξουσιαστικών σκοπιμοτήτων στη φυσιογνωμία του κόμματός τους. Την ερμηνεύουν όμως σαν κάτι εφήμερο και, άρα, ιάσιμο. Σαν ενοχλητικό συγχρωτισμό που, οσονούπω, θα τελειώσει ταυτόχρονα με δρομολόγιο της κυβέρνησης.
Ομως, τα στοιχεία που έχουν αποκόψει το κόμμα από τις καταβολές του δεν βρίσκονται στους ΑΝΕΛ. Εγκαταβιούν στον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι η πολακική αντίληψη για τους θεσμούς, που έχει αναλάβει να εξωραΐζει και να εφαρμόζει ο Παπαγγελόπουλος, χωρίς κανείς να ενοχλείται πια από τη δράση του. Είναι η αντίληψη για την εξουσία που ενσαρκώνει ο Παππάς – ο οποίος φρίττει όχι με τον Πολάκη, ούτε με τον Καμμένο, αλλά με τον Φίλη, επειδή λέει τον εταίρο «του» Σαλβίνι.
Η συζήτηση αυτή έχει ενδιαφέρον όχι για να εκτιμήσει κανείς αν είναι δυνατή η περιπόθητη αριστερή αναπαρθένευση, αλλά για να δει ποιο κόμμα θα βρίσκεται αύριο στην αξιωματική αντιπολίτευση. Ο ηττημένος ΣΥΡΙΖΑ θα είναι συνέχεια των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ – ένα κόμμα όχι «αριστερό», αλλά «αντισυστημικό», με τον τρόπο του Πολάκη.
Τα παλαιά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ νομίζουν ότι, όση ζημιά κι αν τους έχει κάνει, θα αποτοξινωθούν εύκολα από τον Καμμένο. Οπως λέει και ο Πολάκης, «κάθε σούρα τρεις ημέρες και η μεγάλη τέσσερις». Είναι ένας κανόνας για να αναγνωρίσεις το χανγκόβερ. Και να αγνοήσεις την κίρρωση.
Νίκος Κοτζιάς: Ο χορός του κάβουρα
Από δημοσιογραφικό αυτοματισμό τη λέμε «ρήξη». Αλλά η παραίτηση Κοτζιά είναι περισσότερο συνέχεια, παρά τομή στην ιστορία της κυβέρνησης. Ο,τι μας έμαθε, το ξέραμε ήδη.
Μάθημα 1ο: Η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης δεν είναι μία. Και πότε ήταν; Ακόμη και πριν από την ανταρσία Καμμένου στο Μακεδονικό, η διπλωματία των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ήταν εσωτερικώς «πολυδιάστατη». Ο υπουργός Αμυνας πάντα είχε δική του ατζέντα. Παραμονή της επίσκεψης Ερντογάν, είχε αποκαλέσει την Τουρκία «δεύτερο Ιράν». Είχε ξανά και ξανά δοκιμάσει να ανοίξει προσωπικούς διαύλους με την αυλή του Τραμπ. Αλλά ούτε ο Κοτζιάς –όπως όψιμα ομολογείται– ήταν πάντα ευθυγραμμισμένος με το Μαξίμου. Το οξύμωρο είναι ότι η έξοδος του τελευταίου δεν ήταν προϊόν διαφωνίας για την εξωτερική πολιτική, αλλά αποτέλεσμα προσωπικής μονομαχίας. Δηλαδή λασπομαχίας.
Μάθημα 2ο: Τα όρια μεταξύ εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής έχουν ρευστοποιηθεί. Ηταν ρευστά πολύ πριν ο Καμμένος κάνει προεκλογική παρέλαση στην Ουάσιγκτον. Οι κυβερνητικοί τακτικισμοί άφηναν εξαρχής περιθώρια συμψηφισμού μεταξύ των εξωτερικών εκκρεμοτήτων –του προσφυγικού ή του Μακεδονικού– και των σκοπιμοτήτων στο εσωτερικό.
Μάθημα 3ο: Τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ κινεί μια κουλτούρα συνωμοσιολογίας και σκανδαλοθηρίας. Δεν κινεί μόνο τους ΑΝΕΛ, των οποίων γενετικό χαρακτηριστικό ήταν οι εξωτικές θεωρίες – του σωρού και του Σόρος. Ποιος έχει ξεχάσει τον (τέως) υπουργό Εξωτερικών να ανεμίζει στη Βουλή, ως πειστήριο, το πρωτοσέλιδο της «Ελεύθερης Ωρας»;
Μάθημα 4ο: Ο Τσίπρας δεν διώχνει υπουργούς. Δεν επιβάλλει τη γραμμή στα στελέχη του. Το μάνατζμέντ του διακατέχεται από το σύνδρομο της λευκής πολυθρόνας. Οπως κοιτάει καμιά φορά στο Μαξίμου τους προσκεκλημένους του, ενσωματωμένος στο χιονάτο έπιπλο, το ίδιο παθητικά παρακολουθεί τις διαφωνίες στο κόμμα και στην κυβέρνησή του. Παρά το κόστος που του προκαλούσαν οι δραχμιστές ήδη από το 2012, τους «κουβάλησε» μέχρι που αποφάσισαν οι ίδιοι να του στερήσουν τη δεδηλωμένη. Ανέχτηκε τη διγλωσσία των υπουργών που υπέσκαπταν τους στρατηγικούς, υποτίθεται, συμβιβασμούς του – με κορυφαίο παράδειγμα τις ιδιωτικοποιήσεις.
Πολύ πριν καταλήξει απολογητής του μακεδονομάχου εταίρου του, είχε καθιερώσει ένα στυλ διεύθυνσης που δεν τηρούσε, όπως λένε, ισορροπίες. Συντηρούσε ανισορροπίες.
Το «μάθημα» είναι ότι οι αδυναμίες που αναδείχτηκαν στην κρίση Κοτζιά είναι γενετικές αδυναμίες της κυβέρνησης Τσίπρα. Ρωτούν, πώς αντέχει; Πώς δεν πέφτει; Κι ο κάβουρας καρκινοβατεί, αλλά δεν πέφτει.