Ξένια Κουναλάκη
Καθημερινή, 17/05/2018
Ένα λαϊκίστικο αντισυστημικό κόμμα κι ένα ακροδεξιό, ξενοφοβικό συμφωνούν να συνάψουν κυβερνητική συνεργασία. Προεκλογικά όλοι θεωρούν πως ένας τέτοιος συνασπισμός θα ήταν αδύνατος, καθώς οι ιδεολογικές τους διαφορές είναι τεράστιες. Η δίψα για εξουσία, όμως, διαψεύδει τους αναλυτές. Καταλήγουν σχετικά γρήγορα σε ένα κείμενο, το οποίο προβλέπει ελάφρυνση του χρέους και φιλορωσική στροφή. Εμμέσως η συμφωνία εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό ως μέσο εκβιασμού προκειμένου η Ε.Ε. να ανεχθεί τη διεκδίκηση επιείκειας και απόκλισης από τα κριτήρια του Μάαστριχτ. H απειλή είναι σαφής: αν δεν υποχωρήσετε, θα φύγουμε από το ευρώ και θα διαλύσουμε την Ευρωζώνη. Το χρηματιστήριο πέφτει, τα σπρεντ εκτοξεύονται, οι Βρυξέλλες θορυβούνται και οι δύο επίδοξοι εταίροι διαμαρτύρονται για την απαράδεκτη ευρωπαϊκή παρέμβαση στις εσωτερικές τους υποθέσεις.
Σας θυμίζει κάτι; Η Ιταλία δοκιμάζει αυτές τις μέρες τη συνταγή του βαρουφάκειου chicken game, με την οποία πειραματίστηκε η ελληνική κυβέρνηση στην αρχή της θητείας της. (Και είδαμε πού κατέληξε.) Υπάρχει όμως μία ειδοποιός διαφορά: η Ιταλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Αν η Ε.Ε. ήταν το 2015 θωρακισμένη απέναντι στους πιθανούς κραδασμούς ενός Grexit και αποδείχθηκε στη συνέχεια αρκετά ισχυρή ώστε να διαπραγματεύεται από θέση ισχύος το Brexit, το… Ιταλέξιτ θα σημάνει το τέλος της. Η χρονική συγκυρία είναι, άλλωστε, εξαιρετικά δυσμενής. Οι χώρες του Βίσεγκραντ αρνούνται να εναρμονιστούν με το πρόγραμμα επανεγκατάστασης προσφύγων και αμφισβητούν θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες, η Γερμανία εμφανίζεται απρόθυμη να ακολουθήσει τη φιλόδοξη ατζέντα Μακρόν για μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη, ο διάδοχος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, Ολαφ Σολτς, είναι τελικά περισσότερο Γερμανός (προσκολλημένος στη δημοσιονομική ορθοδοξία) από ό,τι σοσιαλδημοκράτης.
Το πρόβλημα δεν είναι πλέον η Ιταλία, η Ελλάδα, η Πολωνία ή η Ουγγαρία, ο Τσίπρας, η Λεπέν, η Μέρκελ ή ο Σόιμπλε. Eίναι η ίδια η Ε.Ε. και η αυξανόμενη τάση νέων κυρίως Ευρωπαίων πολιτών να μη θεωρούν αδιανόητη την αποχώρηση των χωρών τους από αυτήν. Αυτή ακριβώς η αδυναμία αφενός των νέων να σκεφτούν αυθόρμητα ποια τα οφέλη από την ευρωπαϊκή ενοποίηση και των πολιτικών να τους εμφυσήσουν αυτόν τον φιλοευρωπαϊκό αυτοματισμό βρίσκεται στον πυρήνα της υπαρξιακής κρίσης της Ε.Ε.