Μπιλ Κλίντον
Καθημερινή, 30/12/2017
The New York Times
Η Αμερική απολαμβάνει πολλά πλεονεκτήματα. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, οι αμοιβές των εργαζομένων σε όλο το εύρος του μισθολογικού φάσματος αυξήθηκαν σημαντικά. Το εργατικό μας δυναμικό είναι νέο, σκληρά εργαζόμενο και παραγωγικό. Τα αμερικανικά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα διακρίνονται στην έρευνα των νέων υλικών, την ανάπτυξη λογισμικού, τη νανοτεχνολογία, τη βιοτεχνολογία, τη μελέτη των γονιδίων και σε πολλούς άλλους τομείς κρίσιμης σημασίας για τη μελλοντική μας οικονομική ανάπτυξη και την ενίσχυση της απασχόλησης. Συνεχίζουμε να επιδιώκουμε μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία και πιο εντατική χρήση «καθαρών» πηγών ενέργειας, όπως της ηλιακής και της αιολικής.
Αντιμετωπίζουμε επίσης σημαντικές οικονομικές προκλήσεις. Τα προσκόμματα αυτά αφορούν τις σοβαρές μισθολογικές ανισότητες, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας σε –κυρίως λευκούς– ενήλικες χωρίς πανεπιστημιακό πτυχίο και τις δραματικές διαφοροποιήσεις στα ποσοστά ανάπτυξης μεταξύ εύπορων αστικών και περιαστικών ζωνών, με τις μικρές κωμοπόλεις και τις αγροτικές περιοχές.
Την ίδια στιγμή, τα προβλήματα των εθνικών μας έργων υποδομής διογκώνονται, από τους ακατάλληλους δρόμους και γέφυρες, μέχρι τις σκουριασμένες και επικίνδυνες σωληνώσεις υδροδότησης, το ακατάλληλο δίκτυο ηλεκτροδότησης, ανίκανο να μεταφέρει φθηνή ενέργεια από τον τόπο παραγωγής της στο σημείο μεγαλύτερης ζήτησης, μέχρι την απουσία οικονομικού και αξιόπιστου δικτύου ευρυζωνικού Ιντερνετ σε περιοχές που πρέπει να ενταχθούν στην εθνική οικονομία.
Ανάλογες προκλήσεις αντιμετωπίζουμε και στη διαχείριση του ανθρώπινου παράγοντα. Παρότι το πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο εκπαιδευτικό μας σύστημα περιλαμβάνει ορισμένα από τα καλύτερα σχολεία στον κόσμο, η αριστεία αυτή δεν αποτυπώνεται ομοιόμορφα σε όλη τη χώρα. Αν και το τριτοβάθμιο εκπαιδευτικό μας σύστημα διατηρείται στην κορυφή, το υψηλό του κόστος και ο φοιτητικός δανεισμός παραμένουν σοβαρά προβλήματα.
Η μεταρρύθμιση στην Υγεία
Η μεταρρύθμιση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης προσέφερε για πρώτη φορά αξιόπιστες και οικονομικά προσβάσιμες υπηρεσίες υγείας σε εκατομμύρια πολίτες. Σπαταλήσαμε, όμως, πολύ χρόνο πολεμώντας τις προσπάθειες ανάκλησης της προοδευτικής αυτής νομοθεσίας, την ώρα που θα έπρεπε να επιλύουμε τα προβλήματα που απέμειναν.
Το μέλλον των μεταναστών, που στερούνται νόμιμων εγγράφων, συμπεριλαμβανομένων και όσων ήλθαν στις ΗΠΑ στην παιδική τους ηλικία –εκατομμύρια σκληρά εργαζόμενοι φορολογούμενοι– είναι αβέβαιο, σε μια στιγμή κατά την οποία το εργατικό μας δυναμικό δεν μπορεί να μεγαλώσει χωρίς αυτούς εξαιτίας της υπογεννητικότητας μεταξύ των γηγενών Αμερικανών.
Από το Τσάρλστον μέχρι τη Σάρλοτβιλ, οι φυλετικές διακρίσεις παραμένουν κατάρες, που μπορούν να έλθουν ξανά στην επιφάνεια με καταστροφικές συνέπειες. Η κρίση των οπιούχων, με την ηρωίνη και το φεντανίλ, σκοτώνει και τραυματίζει ολοένα και περισσότερους Αμερικανούς. Παρότι εδώ και χρόνια γνωρίζαμε ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μεγάλης κλίμακας υγειονομική κρίση, ουδέποτε ξεδιπλώσαμε τα κατάλληλα μέσα για να την αντιμετωπίσουμε.
Τέλος, μπροστά μας υψώνονται σοβαρές προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας, όπως η διασπορά των πυρηνικών όπλων, η τρομοκρατία, η κλιματική αλλαγή και η κυβερνοασφάλεια, με την τελευταία να αναμένεται να αποδειχθεί η δυσκολότερη, καθώς απειλεί τον ίδιο τον ιστό της δημοκρατίας μας.
Παρά τη μεγάλη οικονομική πρόοδο μετά την κρίση του 2008, οι παραπάνω προκλήσεις συνέβαλαν στον περιορισμό της οικονομικής κινητικότητας και στην ενίσχυση της πολιτικής και κοινωνικής αλλοτρίωσης και του αισθήματος ανασφάλειας για εκατομμύρια συμπολίτες μας. Οι δυνάμεις αυτές μας απομάκρυναν τον έναν από τον άλλο, στερώντας το αίσθημα κοινωνικής συνοχής από την αμερικανική κοινωνία.
Αισιόδοξο, ωστόσο, μήνυμα στέλνουν πόλεις και πολιτείες των ΗΠΑ, οι οποίες αποδεικνύουν ότι η δυναμική αντιμετώπιση των προβλημάτων με αξιόπιστες και εφικτές μεθόδους συμβάλλει στην εισοδηματική ανέλιξη του πληθυσμού και στην ενίσχυση της ασφάλειας.
Οι ΗΠΑ ως έθνος βρίσκονται, όμως, σε πολύ διαφορετικό δρόμο. Τον τελευταίο καιρό, ο διαχωρισμός των Αμερικανών ανάλογα με τη φυλή, το θρήσκευμα, τη σεξουαλική προτίμηση και τον τόπο γέννησης, αντικατέστησε το αίσθημα υγιούς ενωτικού εθνικισμού, το οποίο σου επέτρεπε να νιώθεις υπερήφανος για τη φατρία σου, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα την αναγκαιότητα και τη συνοχή του έθνους.
Εικονικοί κόσμοι
Πολύ συχνά, η αγανάκτηση υπερισχύει της λογικής, η οργή τυφλώνει και η υποκρισία εμφανίζεται ως αρετή. Οι τάσεις αυτές τροφοδοτούνται από τους εικονικούς μας κόσμους στο Snapchat, στο Facebook και στο Twitter, στους οποίους η επιβίωση μιας εφημερίδας εξαρτάται από τα retweets της ηλεκτρονικής πρώτης σελίδας της. Ολοένα και περισσότερες ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταστεί έλη εγχώριας και ξένης εξτρεμιστικής σκέψης. Τέτοιες παθιασμένες προσπάθειες εξαφάνισης της διαχωριστικής γραμμής μεταξύ πραγματικότητας και ψεύδους μπορεί να ακυρώσουν τα οφέλη της ηλεκτρονικής μας διασύνδεσης. Βλέπουμε ήδη εκατομμύρια πολίτες να στερούνται τα πολιτικά τους δικαιώματα, έχοντας γίνει στόχοι λόγω της φυλής, της εθνικής καταγωγής ή της ηλικίας τους.
Ποιος επικρατεί σε ένα τέτοιο περιβάλλον; Οσοι έχουν ήδη επωφεληθεί και θα συνεχίσουν να το κάνουν. Μεταξύ τους βρίσκονται τα λιγότερο υπεύθυνα στελέχη των μέσων ενημέρωσης, τα οποία θα ευημερήσουν καλύπτοντας κάθε νέα αντιπαράθεση και σκάνδαλο. Ωφελημένοι θα βγουν και οι εχθροί της δημοκρατίας, που τρέφονται από τη διχόνοια και ελπίζουν οι Αμερικανοί να συμφωνήσουν μαζί τους ότι η δημοκρατία δεν λειτουργεί πλέον στο σύγχρονο κόσμο.
Οταν εξελέγην πρόεδρος, πριν από 25 χρόνια, είπα ότι κάθε Αμερικανός οφείλει να ακολουθήσει την προτροπή των συντακτών του συνταγματικού μας κειμένου, για να σχηματίσουν μια «τελειότερη ένωση», διευρύνοντας διαρκώς την έννοια του «εμείς» και συρρικνώνοντας αυτή του «εκείνοι». Συνεχίζω να πιστεύω σε αυτά τα λόγια. Και για τον λόγο αυτό, υποστηρίζω πολιτικές πρωτοβουλίες, οι οποίες προωθούν τη συνεργασία και επιδιώκουν την οικοδόμηση συνεκτικής και όχι διχαστικής οικονομίας, κοινωνίας και πολιτικής.
Δυστυχώς, πολλοί σύγχρονοι ηγέτες σε όλο τον κόσμο είναι αποφασισμένοι να κάνουν το αντίθετο. Αν τους ακολουθήσουμε, θα χάσουμε την ευκαιρία να δημιουργήσουμε τις πιο ευτυχισμένες μας ημέρες. Εμείς οι Αμερικανοί καλούμαστε τώρα να αποφασίσουμε ποιοι είμαστε πραγματικά, ως πολίτες, ως κοινότητες και ως έθνος. Πάνω σε αυτό εξαρτώνται τα πάντα.