Νίκος Βατόπουλος
Καθημερινή, 30/12/2017
Τα τρία χρόνια διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ σηματοδοτούνται από μία σειρά διαψεύσεων. Τόσο για τους υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ όσο και για τους αντιπάλους του. Τα δύο μπλοκ, όσο και να συσπειρώνονται γύρω από μια βασική διαχωριστική γραμμή, είναι και τα δύο ρευστά και πολυσυλλεκτικά. Μπορεί αυτό να είναι εμφανές και αυτονόητο σήμερα, αλλά ήταν λιγότερο κατανοητό πριν από δύο ή τρία χρόνια. Αν μάθαμε κάτι αυτή την τριετία, είναι ότι οι βεβαιότητες θρυμματίστηκαν και οι αιφνιδιασμοί δεν έχουν χώρο ύπαρξης. Γίναμε σοφότεροι και γι’ αυτό περισσότερο μελαγχολικοί.
Η τριετία του ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζεται διδακτική. Οι εκλογές θα γίνουν αργά ή γρήγορα και το πιθανότερο είναι ότι θα εκλεγεί κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αλλά πλέον είναι περίπου σαφές ότι η στρατηγική ήττα του νυν κυβερνητικού συνασπισμού δεν προεξοφλεί πλήρη άρση των δεινών. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, είναι φανερό ότι πέραν της οικονομικής επανεκκίνησης που απαιτείται το ταχύτερο δυνατόν με την αλλαγή της κυβέρνησης, όταν αυτό επιτευχθεί, είναι αναγκαία η κοινωνική αυτογνωσία.
Η ελληνική κοινωνία, όπως κάθε σύνθετη κοινωνία, αποτελείται από κοινωνικές νησίδες με ισχυρές ή αναιμικές επικαλύψεις. Από την Αριστερά ώς τη Δεξιά, και από τον νέο πατριωτισμό ώς τον τεχνοκρατικό φιλελευθερισμό, υπάρχουν ρευστές δεξαμενές πολιτών, που έλκονται και απωθούνται, σχηματίζοντας νέες (και πιθανώς συγκυριακές) συσπειρώσεις, απέναντι στα μικρά και στα μεγάλα της καθημερινής ατζέντας. Ποτέ πριν δεν ήταν τόσο δύσκολο να προσεγγίσει κανείς την κοινή γνώμη.
Αλλά αυτή η «κοινή γνώμη», όποια και αν είναι η σύστασή της, στοιχίζεται πίσω από το δράμα της πατρίδας. Διαφορετικές ερμηνείες, εκδοχές και θεραπείες, δυσχεραίνουν την ακτινογράφηση του κοινωνικού σώματος, αλλά πλέον οι προσδοκίες για λαϊκές συσπειρώσεις είναι χαμηλότερες ή έστω πιο ρεαλιστικές. Είναι αποδεκτό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν αριστερή παρένθεση, αλλά απλώς ένας εσμός ανίκανων και επικίνδυνων καιροσκόπων που κεφαλαιοποίησαν τα ανεπεξέργαστα αντανακλαστικά μεγάλου ποσοστού ψηφοφόρων. Η απομάκρυνση του ΣΥΡΙΖΑ από την εξουσία, δεν ταυτίζεται με την κοινωνική και πολιτική διαπαιδαγώγηση των πρώην υποστηρικτών του. Η επερχόμενη πόλωση και ο διχαστικός λόγος θα δημιουργήσουν νέες ευκαιριακές συσπειρώσεις, αλλά πλέον γνωρίζουμε ότι η συζήτηση αφορά κάτι βαθύτερο και μονιμότερο.