Μαρία Κατσουνάκη
Καθημερινή, 25/11/2017
Ας δούμε δύο εικόνες παράλληλα. Στην πρώτη, ο πρωθυπουργός εμφανίζεται σε βίντεο να διαφημίζει το κοινωνικό μέρισμα, το οποίο θα δοθεί «στους πολίτες που το έχουν περισσότερο ανάγκη». Με γυρίσματα στους δρόμους, όπου ο φακός εστιάζει σε συμπολίτες μας που διαθέτουν ελάχιστη αγοραστική δύναμη, σε αντίθεση με άλλους που καπνίζουν πούρα, γελάνε κελαρυστά και απρόσκοπτα και, πιθανότατα, είναι οι ίδιοι οι οποίοι φοροδιαφεύγουν. Στη συνέχεια, η κάμερα μεταφέρεται στο Μέγαρο Μαξίμου, με τον Αλέξη Τσίπρα, στην αρχή σε περίσκεψη και ύστερα ικανοποιημένο και χαμογελαστό, να προετοιμάζει και να διαβάζει το διάγγελμα της 13ης Νοεμβρίου. Ως τίτλος του βίντεο θα μπορούσε να θεωρηθεί η φράση: «Ηταν δίκαιο και έγινε πράξη». Στο τέλος, μια καλοπροαίρετη κυρία, προχωρημένης μέσης ηλικίας, μας ενημερώνει ότι «το κοινωνικό μέρισμα είναι ένδειξη σεβασμού». Στη δεύτερη εικόνα, η ειδική έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τη «Θέση των νέων στην αγορά εργασίας», η οποία διεξήχθη (το β΄ τρίμηνο του 2016) σε άτομα 15-34 ετών. Ανάμεσα στα ευρήματα και το εξής: Ο κύριος τρόπος εύρεσης εργασίας είναι μέσω συγγενών, φίλων ή γνωστών (39,9%). Ακολουθεί η επαφή με τον εργοδότη (18%), είτε από πρωτοβουλία του απασχολουμένου είτε του εργοδότη. Οι αγγελίες έχουν μικρότερο ρόλο (14,5%), ενώ ο ΟΑΕΔ εμφανίζεται με πολύ μικρό ποσοστό (2,4%).
Δεν θα σχολιάσουμε ούτε τα ποσοστά της ανεργίας των νέων ούτε το δημοφιλές στις πολιτικές ομιλίες θέμα του brain drain. Και τα δύο δεν πρόκειται να ανατραπούν στο προσεχές μέλλον. Οσο η ανάπτυξη δεν έρχεται οι νέοι θα φεύγουν, όσο δεν παράγεται πλούτος η ανεργία, η υποαπασχόληση και η «μαύρη» εργασία θα αποτελούν τα βασικά «προϊόντα» της χώρας.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη, εξαιρετικά δυσοίωνο: ο θρίαμβος των συγγενών, των κολλητών, της πελατοκρατίας, στην εξεύρεση εργασίας. Η διαχρονική αξία του «μέσου», του κλεισίματος του ματιού, του τηλεφώνου, της γνωριμίας, της άτυπης διαδικασίας, της φωτογραφικής προκήρυξης, του… οτιδήποτε καταργεί την αξιοκρατία και την αξιολόγηση.
Η ιδιοτελής διαχείριση της εξουσίας από τη μία πλευρά της εικόνας, η αμείλικτη πραγματικότητα από την άλλη. Η απελπισμένη ψηφοθηρία από τη μία, η σκέτη απελπισία από την άλλη. Το μόνο δίκαιο, αντί για μέρισμα το μέλημα για δημιουργία θέσεων (κανονικής) εργασίας, δεν γίνεται πράξη. Οχι από ένδειξη σεβασμού στους αδύναμους συμπολίτες μας, αλλά από έλλειψη σεβασμού προς όλους.