Εφημερίδα Η Αξία
7 Απριλίου 2012
Η εμφάνιση στο πολιτικό στερέωμα της νεότευκτης Δημοκρατικής Αριστεράς προκάλεσε πολλές συζητήσεις, προσέλκυσε το ενδιαφέρον αρκετών και ανέτρεψε τα δημοσκοπικά δεδομένα. Το κυριότερο βέβαια απ’ όλα είναι ότι η ΔΗΜΑΡ λειτουργεί ως κέντρο υποδοχής των πολιτικών μεταναστών του ΠΑΣΟΚ.
Η δημοσκοπική της έκρηξη, ακόμη κι αν τελευταία εμφανίζει σημάδια κάμψης, δείχνει ότι το εγχείρημα της δεν είναι στο κενό. Στην πραγματικότητα εκφράζει το μειοψηφικό, αλλά υπαρκτό και δυναμικό πολιτικό και ιδεολογικό ρεύμα της Ανανεωτικής Αριστεράς με ευρωπαϊκό προσανατολισμό.
Ο χώρος αυτός λειτούργησε σε όλη τη διάρκεια της μεταπολιτευτικής περιόδου ως φύτρα ιδεών, χωρίς ωστόσο μεγάλη πολιτική απήχηση, αφού εκφράστηκε από διαφορετικά σχήματα μικρής πάντα εμβέλειας.
Στην Ελλάδα εξάλλου, δεν αναδείχθηκε ποτέ μια ισχυρή, σύγχρονη ευρωπαϊκή Αριστερά. Οι ιστορικές και παραδοσιακές της δυνάμεις, σκιαμαχώντας με τις δοξασίες του παρελθόντος, έχουν παραμείνει στάσιμες ιδεολογικά και πολιτικά στην εποχή του Μεσοπολέμου. Το εγχείρημα του Συνασπισμού αυτοϋπονομεύτηκε εν τη γενέσει του, αφού οι υποστηρικτές του το έβλεπαν περισσότερο ως μια συνύπαρξη της ιστορικής με τη νέο-κομουνιστική Αριστερά. Το ΠΑΣΟΚ, θα μπορούσε να εκφράσει το χώρο της Ανανεωτικής Αριστεράς, αν ήταν ένα αξιόπιστο και σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, αν είχε μπολιαστεί με τις ιδέες της, εξοστρακίζοντας εντελώς από τις τάξεις του στοιχεία λαϊκισμού, εθνοκεντρισμού και συντήρησης.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η εμφάνιση της ΔΗΜΑΡ -η επανάκαμψη, θα λέγαμε, του χώρου της Ανανεωτικής Αριστεράς- έγινε σε μια χρονική στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ παλινδρομούσε ολοένα και περισσότερο σε νέο-κομμουνιστικές ιδεοληψίες και το ΠΑΣΟΚ, σε μια λαϊκίστικη ρητορεία με διακριτά στοιχεία αντιευρωπαϊσμού.
Παράλληλα, η οξεία οικονομική κρίση και η απειλή της άτακτης χρεοκοπίας διαμόρφωσαν ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Αποσταθεροποίησαν το πολιτικό σύστημα, ενίσχυσαν τις φυγόκεντρες τάσεις, οδηγώντας στην υποχώρηση του δικομματισμού και στη δημιουργία νέων μικρών σχημάτων.
Οι εξελίξεις αυτές αναμφίβολα ευνόησαν την άνοδο της ΔΗΜΑΡ. Κυρίως όμως την ευνόησε η καταβαράθρωση του ΠΑΣΟΚ και οι τάσεις αποσύνθεσής του. Οι δυνάμεις που διατύπωσαν σοβαρές ενστάσεις ή που διαφώνησαν με τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία δυόμισι χρόνια, στράφηκαν προς το κόμμα του κ. Κουβέλη, αναζητώντας νέα πολιτική έκφραση.
Η έγκαιρη τοποθέτηση της ΔΗΜΑΡ στο πολιτικό σκηνικό, σε συνδυασμό και με την εικόνα της μετριοπαθούς Αριστεράς, συνέβαλε στην προσέλκυση πολλών –πρωτίστως από το ΠΑΣΟΚ-, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικοί, ριζοσπάστες και αριστεροί.
Είναι γεγονός ότι σήμερα στον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο κυριαρχούν η ρευστότητα και οι έντονες πολιτικές διεργασίες. Το ερώτημα είναι αν η κινητικότητα αυτή θα οδηγήσει σε ένα εντελώς νέο κομματικό τοπίο ή θα επιβεβαιώσει απλώς τη μεταβατικότητα της περιόδου που διανύουμε. Επίσης ένα ζήτημα για τη ΔΗΜΑΡ είναι αν θα καταγράψει και στην κάλπη την αποδοχή που εμφανίζει στις δημοσκοπήσεις. Και βεβαίως, το πιο σημαντικό, ποια θα είναι η τοποθέτησή της στο μετεκλογικό τοπίο.
Κατά την άποψή μου η απήχηση και ο ρόλος της θα καθοριστούν από τη δυνατότητά της να εκφράσει πολιτικά τις δυνάμεις που προς το παρόν φλερτάρουν πολιτικά μαζί της. Θα εξαρτηθούν από την ικανότητά της να υπερβεί τη μεταβατική φάση που διανύει, να αποκρυσταλλώσει το πολιτικό της στίγμα, να τονώσει πολύ περισσότερο την ευρωπαϊκή της εικόνα, στηρίζοντας ξεκάθαρα την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, και να αποβάλει τις ασάφειες, τις αμφισημίες και τη δισυπόστατη πολιτική της σε καίρια στρατηγικά ζητήματα.
Για παράδειγμα, αναρωτιέμαι:
Πώς υπερασπίζεται αποτελεσματικά την ευρωπαϊκή στρατηγική της, όταν καταψηφίζει το PSI και τη νέα δανειακή σύμβαση, τη στιγμή που διακυβεύεται η παρουσία της Ελλάδας στην Ευρωζώνη και που η ίδια είχε θέσει εγκαίρως το ζήτημα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους;
Αλήθεια, συνιστά ευρωπαϊκή αριστερή πολιτική η καταψήφιση των διαρθρωτικών αλλαγών; Δεν είναι παράδοξο η Αριστερά να καταψηφίζει την ιδιωτικοποίηση των καζίνο;
Γιατί εμφανίζεται τόσο ενοχική απέναντι στις αντιδράσεις των συντεχνιών; Είναι αριστερή και προοδευτική πολιτική να ανέχεσαι τη συντεχνιακή οργάνωση της κοινωνίας και του ίδιου του πολιτικού συστήματος;
Η σύγχρονη ευρωπαϊκή Αριστερά οριοθετείται με πολύ διακριτό τρόπο απέναντι σε όλα τα φαινόμενα που παραπέμπουν σε λαϊκισμό, σε κρατισμό, σε συντεχνιακά συμφέροντα. Επίσης έχει διατυπώσει πλήθος καινοτόμων και ριζοσπαστικών προτάσεων π.χ. για τις αποκρατικοποιήσεις ζημιογόνων δημοσίων οργανισμών.
Η ΔΗΜΑΡ οφείλει να αντιληφθεί ότι η έλλειψη ενός καθαρού στίγματος απομειώνει τις προσπάθειές της να καταγραφεί ως μια νέα και δυναμική συνιστώσα του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος. Οφείλει να κατανοήσει ότι μόνο αν απεξαρτηθεί πλήρως από τις ιδεοληπτικές εμμονές του παρελθόντος και εκφράσει έναν σύγχρονο, ριζοσπαστικό και μεταρρυθμιστικό λόγο, θα κάνει τη μεγάλη τομή στον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο, συμβάλλοντας σημαντικά στην προγραμματική, πολιτική και ιδεολογική ανασύνθεσή του.
Εξάλλου, η χρησιμότητά της δεν έγκειται στη δημιουργία ευκαιριακής φιλόξενης στέγης για τους πολιτικά ανέστιους ούτε εξαρτάται από την αναθέρμανση και ανακύκλωση των παλιών σεναρίων σύγκλισης των κομμάτων της Κεντροαριστεράς.
Συνεπώς το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς, ή θα εγκλωβιστεί στα γνωστά στερεότυπα αναπαράγοντας χιλιοειπωμένες πολιτικές φαντασιώσεις και θα καταγραφεί ως άλλο ένα βραχύβιο σχήμα της Ανανεωτικής Αριστεράς. Ή θα εγκαταλείψει τους γνωστούς φορμαλισμούς και θα πυροδοτήσει αλλαγές και ανατροπές στην πολιτική σκηνή της χώρας, δικαιολογώντας τη δημιουργία και την ύπαρξή της.
Όσο μένει εγκλωβισμένη στα παλιά κλισέ, θα αδυνατεί να εκφράσει το δυναμικό και προοδευτικό κομμάτι της κοινωνίας που θέλει να ακούσει νέες ιδέες, απόψεις και προτάσεις διακυβέρνησης, οι οποίες ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις.
Η κυβερνώσα Αριστερά, όπως συνηθίζει να λέει ο κ. Κουβέλης, οφείλει να έχει μια σύγχρονη πολιτική ατζέντα και πρωτίστως να τοποθετείται με σαφή και καθαρό τρόπο για το ποια πρόταση διακυβέρνησης πρεσβεύει και στηρίζει. Ως εκ τούτου, καθίσταται αναγκαία η αποσαφήνιση της στρατηγικής και της ταυτότητας της Δημοκρατικής Αριστεράς.