Περιοδικό Λιμάνι
13 Απριλίου 2007
Οι πρόσφατες εξαγγελίες του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιά για την ανάπλαση της παραθαλάσσιας περιοχής Δραπετσώνας – Κερατσινίου προβλήθηκαν ιδιαιτέρως από τα ΜΜΕ. Μερίδα του Τύπου μάλιστα έκανε λόγο για το Μανχάταν του Πειραιά και συνέκρινε την περιοχή με το Μπιλμπάο και το City.
Δεν ξέρω αν όλες αυτές οι υπερβολές είναι εσκεμμένες ή υπάγονται σε ένα σχέδιο καλλιέργειας προσδοκιών και επιδιώξεων, το σίγουρο πάντως είναι ότι γράφονται από ανθρώπους που ελάχιστα γνωρίζουν τον Πειραιά και αποδεικνύουν άγνοια των δυνατοτήτων ανάπτυξής του.
Οι συγκεκριμένες εξαγγελίες πάντως επιβεβαιώνουν ένα αντικειμενικό γεγονός: ο Πειραιάς έχει ζωτική ανάγκη από έργα πνοής που θα αλλάξουν την όψη και τις λειτουργίες του. Έχει ζωτική ανάγκη από μεγάλα εγχειρήματα που θα προωθήσουν την οικονομική ανάπτυξη και θα συμβάλλουν στην ευημερία των τοπικών κοινωνιών και των πολιτών τους.
Οι ανακοινώσεις Σουφλιά, βέβαια, έρχονται να συμπληρώσουν προηγούμενες προτάσεις που κατατέθηκαν από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ) και το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ, και ανακοινώθηκαν από τον πρώην Πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη.
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τουλάχιστον ότι ο τωρινός υπουργός ΠΕΧΩΔΕ δεν ακολουθεί την πεπατημένη άλλων συναδέλφων του, αγνοώντας προηγούμενες προτάσεις και καταστρέφοντας ό,τι έχει χτιστεί τα προηγούμενα χρόνια.
Οι εξαγγελίες για την ανάπλαση της παραθαλάσσιας περιοχής Δραπετσώνας – Κερατσινίου ανέδειξαν και ένα επίσης σοβαρό ζήτημα: Το γεγονός ότι ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο ανάπτυξης του Πειραιά δεν βρέθηκε στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων της πολιτικής ελίτ της περιοχής.
Αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ο διαφορετικός προσανατολισμός ανάμεσα στην πολιτική κοινότητα και στην κοινωνία των πολιτών, αλλά και η απόσταση που υπάρχει μεταξύ των πραγματικών αναγκών των πολιτών και αυτών των πολιτικών εκπροσώπων. Αυτή συνιστά και μία από τις βασικότερες αιτίες της απαξίας της πολιτικής.
Ο Πειραιάς και οι γύρω δήμοι βρίσκονται σήμερα μπροστά σε νέες ευκαιρίες και προκλήσεις. Το στοίχημα που καλείται να βάλει και να κερδίσει η ευρύτερη περιοχή είναι η αξιοποίηση όλων εκείνων των ευκαιριών και δυνατοτήτων που διαθέτει, προκειμένου να καταστεί δυναμικός πόλος ανάπτυξης και ευημερίας.
Για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος απαιτούνται ολοκληρωμένο σχέδιο, συνολική αναπτυξιακή στρατηγική, καθώς και δέσμη πολεοδομικών παρεμβάσεων.
Ο Πειραιάς, αν και είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, δεν έχει αξιοποιήσει το σημαντικό αυτό πλεονέκτημα. Αποτέλεσμα οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται πέριξ του λιμανιού να μην έχουν την ξεχωριστή διακριτή συμβολή τους και την ανάλογη εμβέλεια.
Σήμερα, η καρδιά της οικονομικής ζωής και δραστηριότητας της πόλης έπαψε να χτυπά γύρω από τη θάλασσα. Το γεγονός αυτό δείχνει πως ο Πειραιάς, παρά τα μεγάλο λόγια που έχουν ειπωθεί, δεν κατάφερε να γίνει το μεγάλο ναυτιλιακό, επενδυτικό και επιχειρηματικό κέντρο της περιοχής.
Οι προτάσεις ανάπλασης της παραλιακής ζώνης Δραπετσώνας–Κερατσινίου, αν και αποσπασματικές, μπορούν να αποτελέσουν την αφετηρία για την ανάδειξη του Πειραιά σε μια σύγχρονη ανταγωνιστική πόλη.
Πρέπει να καταστεί σαφές, ωστόσο, ότι το μοντέλο ανάπτυξης του Πειραιά δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο στη δημιουργία ενός κυρίαρχου πόλου έλξης και συγκέντρωσης της οικονομικής δραστηριότητας, όπως αυτό προβλέπεται στην πρόταση του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ. Δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο στο συγκεκριμένο θαλάσσιο μέτωπο, αλλά σε ένα συνολικότερο σχέδιο που θα περιλαμβάνει όλο το πολεοδομικό συγκρότημα του μητροπολιτικού Πειραιά: τις λειτουργίες και τις δράσεις γύρω από το Λιμάνι, τις βιομηχανικές δραστηριότητες που ακόμη φιλοξενούνται στο παραθαλάσσιο μέτωπο του Φαληρικού Όρμου, αλλά και την ανάπτυξη της ενδοχώρας, τις περιοχές του Ρέντη, των Καμινίων, του Καραϊσκάκη κ.ά.
Οι προτάσεις που κατέθεσε πριν δύο χρόνια η «Πειραιώς Πολιτεία» προς αυτή την κατεύθυνση προσανατολίζονται, επιδιώκοντας να εξυπηρετήσουν αυτό το σκοπό. Η παραλιακή ζώνη Δραπετσώνας-Κερατσινίου, που αποκαλείται στην πρόταση της Πειραιώς Πολιτεία ναυαρχίδα της ανάπτυξης, μπορεί να αποτελέσει τον κυρίαρχο αναπτυξιακό πόλο, γύρω από τον οποίο θα αναπτυχθούν και άλλοι πόλοι. Οι πόλοι αυτοί μπορεί να επιλεγούν με χωροταξικά κριτήρια και με βάση τις υπάρχουσες υποδομές και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της θέσης του καθενός.
Τέτοιες περιοχές είναι το ιστορικό κέντρο του Πειραιά, η περιοχή Καραϊσκάκη-ΣΕΦ, που βρίσκεται σε κομβικό κυκλοφοριακό και αναπτυξιακό σημείο στην είσοδο της πόλης και σε επαφή με το φαληρικό μέτωπο, η περιοχή Ρετσίνα-Λεύκα, τα Καμίνια, ο Ελαιώνας, τα Λατομεία στο Δήμο Κορυδαλλού σε συνδυασμό με την απομάκρυνση των Φυλακών και την ανάπλαση του Όρους Αιγάλεω.
Το στοίχημα της ανταγωνιστικής πόλης που καλείται να κερδίσει ο Πειραιάς είναι συνυφασμένο με την ενιαία αντιμετώπιση των παραπάνω παρεμβάσεων. Και ανταγωνιστική είναι μια πόλη που ευχάριστα ζεις, εργάζεσαι, δραστηριοποιείσαι, δημιουργείς, επιχειρείς. Μια τέτοια πόλη είναι ελκυστική σε επισκέπτες, ελκυστική σε επενδυτικά σχέδια και στην ανάπτυξη πολλαπλών δραστηριοτήτων.
Δεν είναι στις προθέσεις μου να επιρρίψω ευθύνες ούτε να αναλωθώ σε άγονες αντιπαραθέσεις. Αυτό που θεωρώ ότι προέχει είναι η δράση, η κινητοποίηση δυνάμεων και κυρίως η προώθηση διαφορετικής αντίληψης για την ανάπτυξη του Πειραιά.
Αυτό που προέχει είναι η αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτήματα με την αντιμετώπιση της ευρύτερης περιοχής ως ενιαίου συνόλου με κοινές δυνατότητες και κοινά συμφέροντα. Θεωρώ ότι η «τεμαχιοποίηση» των προσεγγίσεών μας δεν προσφέρει σε τίποτε. Η παραλιακή ζώνη, για παράδειγμα, από τον Πειραιά έως το Πέραμα χρειάζεται μια ενιαία αντιμετώπιση ως προς την αξιοποίησή της. Οι γειτονιές μας δεν συνιστούν αυτόνομες περιφέρειες. Συγκροτούν ένα ενιαίο σύνολο, αλληλεξαρτούμενων ως προς τις λειτουργίες και τις προοπτικές τους, περιοχές.
Σήμερα, αν κάτι επείγει, είναι η ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων, η αναζήτηση των απαραίτητων συνεργειών πολιτείας, αυτοδιοίκησης και ιδιωτικού τομέα. Η αυτοδιοίκηση, οι φορείς, τα συνδικάτα, τα πολιτικά κόμματα και η επιχειρηματική κοινότητα, μπορούν να έχουν τη δική τους ξεχωριστή και δημιουργική συμβουλή στη χάραξη νέων δρόμων για την ανάπτυξη του Πειραιά.
Αυτό απαιτεί ριζοσπαστικά μέτρα και πρωτοβουλίες όπως:
- κατασκευή πρωτότυπων επώνυμων αρχιτεκτονημάτων που θα υποστηρίξουν την αναγνωρισιμότητα της περιοχής,
- ανάδειξη των μουσειακών και αρχαιολογικών χώρων,
- δημιουργία ενυδρείου,
- διαδρομές περιπάτου σε όλο το θαλάσσιο μέτωπο του Πειραιά, από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων έως το Δέλτα Φαλήρου,
- κατασκευή γέφυρας για τη σύνδεση των σταθμών ΗΣΑΠ και Πελοποννήσου με την Ακτή Καλιμασιώτη,
- κατασκευή monorail εντός της λιμενικής επιβατικής ζώνης που θα συνεχίζει έως τον Όρμο Φραεττύδας,
- ανάδειξη της Ακτής Θεμιστοκλέους σε παραθαλάσσια Εσπλανάδα,
- ενοποίηση των περιοχών Καραϊσκάκη-ΣΕΦ, μέσω υπερυψωμένης πεζογέφυρας στο τέλος του αμαξοστασίου προς τον Πειραιά,
- δημιουργία εμπορικού κέντρου υπερ-τοπικής εμβέλειας, συγκροτημάτων κατοικιών, ξενοδοχείων, σχολείου, χώρων πρασίνου και αθλοπαιδιών, στην περιοχή του Καραϊσκάκη,
- μεικτές χρήσεις (κινηματογράφοι, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων για κοινωνικές εκδηλώσεις, υπαίθριοι χώροι άθλησης) στο ΣΕΦ,
- ανάπλαση του χώρου της Ηετιώνειας Πύλης, που βρίσκεται μέσα στο λιμάνι του Πειραιά και σήμερα είναι σκουπιδότοπος
- αξιοποίηση του χώρου του παλαιού σταθμού του ΟΣΕ στον Άγιο Διονύσιο κ.ά.
Τέτοιου είδους παρεμβάσεις θα «απογειώσουν» την περιοχή και θα συμβάλλουν ριζικά στην αισθητική αναβάθμιση της πόλης, στην αξιοποίηση νέων τομέων, όπως ο τουρισμός, και στη γενικότερη οικονομική της ανάπτυξη.
Θα καταστήσουν τον Πειραιά δυναμικό πόλο ανάπτυξης και ευημερίας. Ο Πειραιάς πρέπει και μπορεί να γίνει πρότυπη πόλη, σύγχρονη και ευρωπαϊκή, ελκυστική για τους κατοίκους, τους επισκέπτες και τις επιχειρήσεις.
Στόχος είναι ο Πειραιάς να μην είναι μόνο πέρασμα, αλλά ευχάριστη και ενδιαφέρουσα στάση. Δικαιούμαστε να είμαστε αισιόδοξοι για τον Πειραιά, εφόσον είμαστε ταυτόχρονα φιλόδοξοι, καινοτόμοι και μεθοδικοί