Κυπριακή εφημερίδα Πολίτης
12 Φεβρουαρίου 2017
«Την ιστορία τη γράφουν οι μάζες» διακήρυττε ο Μάο κατά την περίοδο της περιβόητης Πολιτιστικής Επανάστασης, θέλοντας να ντοπάρει τον λαό που τον ακολουθούσε. Στην πραγματικότητα, όμως, η εξέλιξη των γεγονότων παγκοσμίως αποδεικνύει το ακριβώς αντίθετο. Οι ηγέτες είναι εκείνοι που καθορίζουν τη φορά των πραγμάτων με την προσωπικότητα, το διαμέτρημά τους, με τις ενέργειες, την αποφασιστικότητα και το θάρρος τους. Εξ ου και η φυσιογνωμία των ηγετών παίζει καταλυτικό ρόλο. Οι αποφάσεις τους μπορούν να διαμορφώσουν τις προϋποθέσεις επίλυσης ακόμη και μεγάλων ιστορικών εκκρεμοτήτων. Επιβάλλοντας τις επιλογές τους και πηγαίνοντας αν χρειαστεί και κόντρα στο ρεύμα, ενδυναμώνουν τον ρόλο τους, επιτυγχάνοντας τελικά τον στόχο τους.
Η διεθνής εμπειρία έδειξε ότι μεγάλες πολιτικές, γεωπολιτικές, εθνοτικές διαφορές μεταξύ δύο κοινοτήτων, οι οποίες βρέθηκαν σε έναν κοινό γεωγραφικό χώρο διευθετούνται με δύο τρόπους: Είτε εξαιτίας της μακροχρόνιας φθοράς που προκαλεί το κόστος της αντιπαράθεσης και επιφέρει κόπωση. Είτε λόγω της δυναμικής που δημιουργεί η ισχυρή βούληση του ηγέτη. Στην πρώτη περίπτωση εντάσσεται το ιρλανδικό ζήτημα. Η διαμάχη Καθολικών και Προτεσταντών, κράτησε δεκαετίες με μεγάλο φόρο αίματος. Το εντυπωσιακό είναι ότι λύθηκε από τα ίδια πολιτικά πρόσωπα, τόσο από πλευράς ΙΡΑ όσο και από πλευράς φιλοβρετανών-Προτεσταντών, τα οποία είχαν πρωταγωνιστήσει στις οξύτερες και αιματηρότερες στιγμές της πολυετούς αυτής αντιπαλότητας. Βέβαια, σημαντικός ήταν και ο ρόλος που έπαιξε η προσωπικότητα του Τόνι Μπλερ ως διαμεσολαβητή.
Με το Παλαιστινιακό ακόμη άλυτο, το Ιρλανδικό μπορεί να γίνει ο οδηγός ανάλυσης του Κυπριακού. Βεβαίως, υπάρχουν κάποιες διαφορές: Οι δύο κοινότητες –ελληνοκυπριακή, τουρκοκυπριακή- ζουν χωριστά. Επίσης οι αιματηρές εντάσεις δεν συνεχίζονται. Στο Κυπριακό, λοιπόν, οι ηγέτες έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις εξελίξεις. Μπορούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις διευθέτησής του, υπερβαίνοντας τις αγκυλώσεις, αλλά και τις ψυχώσεις του παρελθόντος. Και το κυριότερο: να διαχειριστούν με παραγωγικό τρόπο το κρίσιμο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, ξεπερνώντας τις επιφυλάξεις και ενστάσεις που διατυπώνονται από Άγκυρα και Αθήνα.
Ο Αναστασιάδης και ο Ακιντζί, περνώντας μέσα από δίκρανα, απέδειξαν εμπράκτως την αταλάντευτη επιλογή τους να λύσουν το Κυπριακό. Οι μέχρι τώρα χειρισμοί και οι πρωτοβουλίες τους ενίσχυσαν την ηγετικότητά τους, δείχνοντας ότι διαθέτουν πολιτική αυθυπαρξία. Τα κεκτημένα των διαπραγματεύσεων συνιστούν ένα αξιοσημείωτο κεφάλαιο. Η συνεισφορά τους στην αποσαφήνιση καίριων ζητημάτων δημιούργησε νέα δεδομένα. Ακανθώδη προβλήματα τέθηκαν για πρώτη φορά στο τραπέζι των συνομιλιών. Διαχρονικά ταμπού καταρρίφτηκαν. Αναστολές ξεπεράστηκαν.
Όλα αυτά μπορούν να έχουν θετική αντανάκλαση και στην κοινή γνώμη -ελληνοκυπριακή, τουρκοκυπριακή- αμφισβητώντας ουσιαστικά τις μειοψηφίες ένθεν και ένθεν που αρνούνται τη λύση. Η εμπειρία από το 2003 και μετά δείχνει ότι όσο πιο κοντά ερχόταν η προοπτική της επίλυσης, τόσο πιο έντονες ήταν οι αντιδράσεις όλων εκείνων που δεν θέλουν τη συνύπαρξη. Με τον φόβο, τη μισαλλοδοξία, την κινδυνολογία είχαν δαιμονοποιήσει την επανένωση της Κύπρου, στοχοποιώντας πολιτικές και πρόσωπα. Μάλιστα κατάφεραν να «δηλητηριάσουν το πηγάδι», ανατρέποντας ακόμη και σημαντικά κεκτημένα προηγούμενων προσπαθειών (Βασιλείου, Κληρίδη, Χριστόφια).
Μετά τα όσα επιτεύχθηκαν την τελευταία περίοδο είναι εμφανές ότι διακύβευμα για την περαιτέρω πρόοδο στο Κυπριακό αποτελεί η ηγετικότητα. Δεν είναι οι ανομολόγητες εθνικές επιδιώξεις τρίτων. Ούτε οι εθνικιστικές φαντασιώσεις. Και πολύ περισσότερο δεν είναι η επανεκλογή του Αναστασιάδη και του Ακιντζί. Στην πραγματικότητα και οι δύο καλούνται να υπηρετήσουν τον ηγετικό τους ρόλο επιδεικνύοντας σταθερότητα και αποφασιστικότητα, επιμονή και τόλμη, προκειμένου να δώσουν τέλος σε μια ιστορική εκκρεμότητα.