Εφημερίδα Έθνος
12 Ιουνίου 2007
Η συνταγή επιτυχίας στην πολιτική είναι μία: η αντιμετώπιση του παρόντος μέσω της διαλεκτικής σχέσης παρελθόντος-μέλλοντος. Κι αυτό για δύο λόγους: Πρώτον, το παρόν σε καμία περίπτωση δεν είναι στατικό γεγονός του χθες. Δεύτερον, στο μέλλον δεν μπορείς να προχωράς με αφαιρέσεις.
Η διαλεκτική σχέση παρελθόντος-μέλλοντος επιτρέπει τη θέαση του παρόντος ως προανάκρουσμα του αύριο. Καθιστά την πολιτική εμπροσθοβαρή. Αντιμετωπίζει τις σύγχρονες προκλήσεις, τις νέες ευκαιρίες και δυνατότητες, δίνοντας μάχη, όχι γι’ αυτά που έφυγαν, αλλά γι’ αυτά που έρχονται.
Οι παραπάνω επισημάνσεις είναι αναγκαίες για να προσεγγίσουμε τα προβλήματα στρατηγικής που εμφανίζουν η σοσιαλδημοκρατία και η κεντροαριστερά, στην Ευρώπη.
Το μεγάλο ιδεολογικό και πολιτικό ρεύμα της σοσιαλδημοκρατίας και της κεντροαριστεράς δεν μπορεί να εκφράσει το μέλλον, εμμένοντας στο ένδοξο και ηρωικό παρελθόν του. Ούτε βέβαια μπορεί να χαράξει στρατηγική για το μέλλον, αγνοώντας τις εμπειρίες και την προσφορά του, αλλά και παραβλέποντας τα λάθη και τις ανεπάρκειές του.
Η πολιτική του Κοινού Προγράμματος της Αριστεράς στη Γαλλία του Μιτεράν, όπως και η πολιτική των μη προνομιούχων του Ανδρέα Παπανδρέου, εξέφρασαν με τον καλύτερο τρόπο τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της εποχής τους. Υπήρξαν τα εργαλεία που άνοιξαν το δρόμο στα σοσιαλιστικά κόμματα να αναλάβουν τη διακυβέρνηση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι οι δυνάμεις αυτές έβαλαν τη σφραγίδα τους στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, με όλες τις ανεπάρκειες και τις αδυναμίες που σήμερα αυτή παρουσιάζει.
Οι κοινωνίες όμως δεν είναι στατικές. Η πραγματικότητα που βιώνουν οι πολίτες της Ευρώπης –κυρίως της Δυτικής- είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη των προηγούμενων δεκαετιών.
Την ίδια στιγμή οι προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης έχουν χάσει την προωθητική τους δύναμη και βρίσκονται σε ιδεολογική και πολιτική υποχώρηση. Αδυνατούν να απευθυνθούν στις δυναμικές κοινωνικές ομάδες. Παλινδρομούν, αναδιπλώνονται, παγιδεύονται σε παρωχημένες πολιτικές.
Το παράδειγμα των Γάλλων σοσιαλιστών είναι αποκαλυπτικό. Η παλινδρόμησή τους σε ξεπερασμένες αντιλήψεις, η επιστροφή τους σε παλιές, δήθεν αριστερές φόρμες, επέτρεψε στο Σαρκοζί να κυριαρχήσει, εκμεταλλευόμενος τη δεξιά στροφή της γαλλικής κοινωνίας, τη μεγάλη δυσαρέσκεια, το φόβο και την ανασφάλειά της. Το γεγονός αυτό έδειξε ότι δεν ήταν αρκετό το χαμόγελο της Σεγκολέν Ρουαγιάλ, ούτε η αίσθηση του καινούργιου που έφερε μαζί της, για να εξασφαλίσουν την εκλογική νίκη.
Αντίθετα, την ανάγκη να χαράξουν και να περπατήσουν νέους δρόμους δείχνουν οι διεργασίες στο χώρο της ιταλικής Ελιάς. Το εγχείρημα της συνύπαρξης δυνάμεων με διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές καταβολές κάτω από την ομπρέλα του νεοσύστατου Δημοκρατικού Κόμματος, αποδεικνύει, την ανάγκη να συναντηθούν στο επίπεδο της πολιτικής και των προγραμματικών θέσεων, και με άλλες δυνάμεις, και κυρίως με εκείνες του αποκαλούμενου μεσαίου χώρου.
Στην Ελλάδα, το ΠΑΣΟΚ σήμερα καλείται να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις με σύγχρονα πολιτικά εργαλεία, προχωρώντας στην πολιτική και ιδεολογική ανατοποθέτησή του.
Επί Ανδρέα, συνιστούσε ένα ριζοσπαστικό πολιτικό κίνημα με ισχυρά τα αντιδεξιά ανακλαστικά. Επί Σημίτη, είχε αποκτήσει μια πιο κεντροαριστερή φυσιογνωμία, προσελκύοντας δυνάμεις εκτός των τειχών.
Επί Γιώργου Παπανδρέου δεν μπορεί να είναι συγκερασμός του παραδοσιακού και εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ. Άλλωστε, ο Παπανδρέου αναδείχθηκε ως φορέας νέων ιδεών και απόψεων. Αυτές καλείται να εκφράσει και να προβάλει. Αυτές ήταν οι προσωπικές του σημάνσεις. Μ’ αυτές θα δώσει όνομα στο όραμά του.
Ο πολιτικός του λόγος οφείλει να είναι σύγχρονος και ριζοσπαστικός για να εκφράσει τα προτάγματα και το διακύβευμα της εποχής του.
Το στοίχημα που καλείται να κερδίσει ο Γιώργος Παπανδρέου είναι, εκφράζοντας τις προοδευτικές δυνάμεις του σήμερα, έξω και πέρα από κομματικά τείχη, να ανακόψει τη συντηρητική αναδίπλωση της κοινωνίας και της χώρας.