Εφημερίδα Τα Νέα
22 Απριλίου 2019
Στην εποχή της αποϊδεολογικοποίησης η πολιτική ταυτότητα δεν καθορίζεται από παλιούς φορμαλισμούς. Ούτε από τις υποκειμενικές θεωρήσεις του καθενός. Οι μεταβολές που συντελέστηκαν στη διεθνή σκηνή τις τελευταίες δεκαετίες ανέτρεψαν βεβαιότητες του παρελθόντος και έθεσαν νέα ζητήματα. Η ιστορική διαίρεση Δεξιά-Αριστερά αναμφίβολα έχει υποστεί ουσιαστικές διαφοροποιήσεις.
Το ποιες δυνάμεις πρεσβεύουν τη συντήρηση και ποιες την πρόοδο είναι θεμελιώδες ερώτημα. Οι απαντήσεις στηρίζονται σε μονομέρειες και αυταρέσκειες, καθώς και σε ξεπερασμένες παραδοχές. Στην πραγματικότητα, οι πολιτικές δυνάμεις σήμερα δεν κρίνονται από τα αξιακά φορτία τους. Ούτε από τις ιδεολογικές τους σημάνσεις. Άλλωστε, όλα αυτά δοκιμάστηκαν και αμφισβητούνται. Αντιθέτως, αξιολογούνται στο πεδίο της πολιτικής και των ιδεών, των θέσεων και των προτάσεων και κυρίως των κυβερνητικών επιδόσεών τους.
Στην εγχώρια σκηνή οι αλλαγές που σημειώθηκαν καθιστούν απαραίτητη την επανεξέταση του διαχωρισμού «προοδευτικός-συντηρητικός». Η ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, μάς επιτρέπει να κάνουμε τις αναγκαίες αποτιμήσεις και συγκρίσεις. Καίριο ζήτημα είναι αν με τη θητεία του επιβεβαιώνεται η προοδευτική του ταυτότητα. Σαφέστατα, η προγενέστερη διαδρομή και η διακυβέρνησή του, στιγματίζονται από τον λαϊκισμό. Επενδύοντας σ’ αυτόν ο Αλέξης Τσίπρας εξουδετέρωσε τους αντιπάλους του. Η κυριαρχία του δεν εδραζόταν σε κάποιο σχέδιο τομών και μεταρρυθμίσεων στο κράτος και στην οικονομία. Η πρωθυπουργία του το αποδεικνύει.
Ο εναγκαλισμός του με τους ακροδεξιούς και με τις δυνάμεις που παραπέμπουν στο παρελθόν –νεοκαραμανλικούς, παλαιοπασόκους-, καμιά προοδευτική συμμαχία δεν υπηρετεί. Το ίδιο και οι κυβερνητικές του πρακτικές. Η πολιτική του ατζέντα στηρίζεται σε δοκιμασμένες και αποτυχημένες συνταγές. Η αναθέρμανση του κρατισμού, η προσφυγή στις πελατειακές σχέσεις, η στήριξη συντεχνιακών και παρασιτικών συμφερόντων, η ενοχοποίηση της επιχειρηματικότητας, η αποστροφή στις επενδύσεις, η υπερφορολόγηση, τα φιλοδωρήματα, η αδιαφορία για τον ιδιωτικό τομέα συνιστούν εμβληματικές συντηρητικές πολιτικές. Απ’ αυτές ούτε απεξαρτήθηκε ούτε αποστασιοποιήθηκε. Αντιθέτως, συνθέτουν τη στρατηγική του. Εξίσου συντηρητικός είναι και ο τρόπος που πολιτεύεται. Η ενοχοποίηση των αντιπάλων, η ποδηγέτηση της Δικαιοσύνης, η χειραγώγηση της ενημέρωσης αποπνέουν πολιτικό πρωτογονισμό.
Ο Αλέξης Τσίπρας, όσο και αν επιχειρεί τη μεταμόρφωσή του, παραμένει δέσμιος του ανορθολογισμού του. Δυσκολεύεται να απεγκλωβιστεί από τις αγκυλώσεις, τις ιδεοληψίες, τους μανιχαϊσμούς, τις εχθροπάθειες. Ο αναπροσανατολισμός της στρατηγικής του δεν πατάει στο στέρεο έδαφος μιας ουσιαστικής αναθεώρησης. Ούτε συνοδεύεται από ενέργειες που θα έδειχναν ότι έστω και τώρα αντιλαμβάνεται πως η αξία στην πολιτική δεν προσμετράται με τον πήχυ του κάθε εκλογικού ορίζοντα.
Η «Προοδευτική Συμμαχία» στην οποία ο Τσίπρας επενδύει πολλά, προκειμένου να κερδίσει το χαμένο έδαφος και να αναπλάσει τις σχέσεις του με δυνάμεις εκτός των κομματικών του συνόρων αποτελεί ένα ακόμη στρατήγημά του. Το εγχείρημα της «Γέφυρας» υπαγορεύεται από τις κοντόφθαλμες εκλογικές επιδιώξεις του πρωθυπουργού. Εξυπηρετεί ψευδεπίγραφες προοδευτικές πολιτικές. Συντηρεί ένα απολιθωμένο κομματικό σχήμα, τον ΣΥΡΙΖΑ. Πάντως, η αναζήτηση μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής, προοδευτικής και εκσυγχρονιστικής Αριστεράς παραμένει ζητούμενο. Όπως ζητούμενο είναι και ένα νέο πολιτικό εποικοδόμημα.