Εφημερίδα Έθνος
20 Νοεμβρίου 2015
«Κι από την έρημη την απόσταση παίρνει υπόσταση κάθε στιγμή μου», έγραφε ο Διονύσης Σαββόπουλος. Τον συγκεκριμένο στίχο μου θύμισε το βιβλίο του Κώστα Σημίτη, Δρόμοι Ζωής, που μόλις κυκλοφόρησε.
Με την πολιτική του αυτοβιογραφία, ο πρώην πρωθυπουργός φωτίζει θεατές και αθέατες πλευρές της διαδρομής του, αλλά και της περιόδου ’60-’96. Αν και εστιάζει στα περασμένα, ενδεδυμένα πολλές φορές με μύθους, δεν μοιάζει να νοσταλγεί – η νοσταλγία, άλλωστε, είναι χρήσιμη στα ρομάντζα και όχι για την ερμηνεία των ιστορικών και πολιτικών γεγονότων. Δεν εξιδανικεύει το παρελθόν, ούτε το αποκαθηλώνει. Αναζητά το αυθεντικό και το αναλλοτρίωτο. Μάλλον, φιλοδοξεί να προβάλει το παρελθόν στο μέλλον.
Στην ουσία επιχειρεί μια αυτο-αναδίφηση, αποκρυπτογραφώντας ταυτόχρονα το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι μιας πολυτάραχης εποχής. Εξάλλου, για τον Κ. Σημίτη, που ενστερνίζεται την αριστερή κοσμοαντίληψη, το ιδιωτικό είναι και πολιτικό. Το προσωπικό συναντά το δημόσιο και μεταμορφώνεται δυναμικά. Γι’ αυτό η ιδεολογία και η πολιτική του δράση διαπλέκονται με τα προσωπικά βιώματα, τις ιδιωτικές του στιγμές. Οι οικογενειακές καταβολές ήταν η φύτρα της βαθιάς πολιτικότητάς του. Αυτή καθόρισε την αυθύπαρκτη ταυτότητά του, όρισε την κοσμοθεωρία και την υπόστασή του.
Βιωματικός χώρος του πρώην πρωθυπουργού είναι οι αρχές και αξίες μιας κοσμοπολίτικης Αριστεράς. Η αποστροφή του στον εθνοκεντρισμό, στην αρχαιοπληξία και θρησκοληψία, η εναντίωσή του στον λαϊκισμό, στη μισαλλοδοξία και στα φοβικά σύνδρομα βρίσκονταν στον αντίποδα του κυρίαρχου στην Ελλάδα αναχρονιστικού πολιτικο-ιδεολογικού οπλοστασίου. Θεωρώντας τη σοσιαλδημοκρατία «Αριστερά του μέλλοντος», οριοθετήθηκε εγκαίρως έναντι των ιδεοληπτικών αριστερών εμμονών, αλλά και των συντηρητικών, πατριδοκάπηλων και λαϊκίστικων απόψεων της Κεντροαριστεράς. Η αντιστασιακή και πολιτική του δράση, συμβάδιζε με τις ιδεολογικές και διανοητικές του αναζητήσεις. Το συγγραφικό του έργο το αποδεικνύει.
Ο Κώστας Σημίτης, ο κατ’ εξοχήν ευρωπαϊστής και αυθεντικός σοσιαλδημοκράτης πολιτικός της χώρας, διαθέτει πλούσιες πολιτικές αποσκευές. Υπήρξε πάντα φορέας νέων ιδεών. Το κυριότερο, ενσάρκωσε το αφήγημα του εκσυγχρονισμού. Εκεί εδράζεται η αποδοχή του και η ανάδειξη στην πρωθυπουργία. Το γεγονός ότι το εγχείρημα έμεινε μετέωρο δεν απομειώνει την αξία, και την αναγκαιότητά του. Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΟΝΕ είναι το ανεξίτηλο αποτύπωμα της διακυβέρνησής του. Οι σκιερές πλευρές της, τα υπαρκτά κρούσματα διαφθοράς, που οφείλονταν στη «μικρο-φυσική της εξουσίας», όπως έλεγε ο Φουκώ, δεν μπορούν να επισκιάσουν το έργο και την προσφορά του πρώην πρωθυπουργού.
Αν και φαινομενικά ο Κώστας Σημίτης έχει αυτοπεριοριστεί στον ρόλο του παρατηρητή, εξακολουθεί να προβληματίζεται, να στοχάζεται και να αναστοχάζεται. Μάλιστα, όταν χρειαστεί, παρεμβαίνει με συγκροτημένες απόψεις, επιβεβαιώνοντας την πεποίθησή του ότι «απ’ όλες τις ανθρώπινες δράσεις η πολιτική είναι εκείνη που αντιμετωπίζει την πρόκληση του μέλλοντος».