Περιοδικό Λιμάνι
Δεκέμβριος 1998
Γιώργος Πανταγιάς, Σύμβουλος Τύπου του Πρωθυπουργού. Κρητικός αλλά και Πειραιώτης. Δεν μασά ποτέ τα λόγια του και κυρίως ποτέ δεν αποχωρίστηκε το … “αριστερίστικο” ταμπεραμέντο του. Το “αγύριστο κεφάλι” του Κρητικού και η “μπέσα” του Πειραιώτη, δύο … πινελιές του χαρακτήρα του.
Μεγάλωσε στο Ρέθυμνο και στις γειτονιές της Β΄Πειραιά όπου εξακολουθεί να κατοικεί και κυρίως να συχνάζει.
“Κατσόγιαννος” στη Δραπετσώνα, “Ρήγας” στον Κορυδαλλό και “Εν Πειραιεί” στην Πλατεία Κοραή τα στέκια του, μας εκμυστηρεύεται.
Γιος παλιού “μπατσιμάνη”, έφθασε στα ψηλά κλιμάκια της εξουσίας, την οποία δεν διστάζει να χαρακτηρίζει “κοκότα”.
Τι πιστεύει για δημοσκοπήσεις, Κεντροαριστερά, δημοτικές εκλογές, αριστερή αντιπολίτευση, ΠΑΣΟΚ, Συνέδριο και κυρίως πόσο θυμάται …τα παλιά;
Στη συνέντευξη στο “Λιμάνι”, ο κ. Πανταγιάς τα λέει όλα!
Ν’ αρχίσουμε τη συνέντευξη από τον Πειραιά ή από την κεντρική “πολιτική σκηνή”;
Μπορούμε ν’ αρχίσουμε από όποιο σημείο θέλετε. Αν πάντως με την ερώτησή σας υπονοείτε ποια μέθοδο προτιμώ, δηλαδή τη διαδρομή από το ειδικό στο γενικό ή αντιστρόφως, τότε ευθαρσώς σας απαντώ ότι προτιμώ τη δεύτερη.
Γιατί;
Γιατί -κατά τη γνώμη μου- αυτός είναι ο ασφαλέστερος μεθοδολογικά τρόπος για να κατανοήσει κάποιος, τα “πράγματα”. Ο “τοπικισμός”, η περιοριστική ματιά στα “ειδικά”, η περιπτωσιολογία χωρίς τη σαφή γνώση του γενικού πλαισίου, ακόμα κι όταν αφορά τις προσωπικές, τοπικές ή άλλες προτεραιότητές μας, οδηγεί μαθηματικά σε λάθος δρόμους. Αντίθετα, η σαφής γνώση του “γενικού” αποτελεί απαραίτητο και ασφαλή οδηγό για την ερμηνεία των ειδικών και μερικών.
Μπήκατε, βλέπω, αμέσως σε βαθιά νερά!
Δεν νομίζω. Τα πράγματα είναι πολύ απλά. Μιας και μιλήσατε όμως για βαθιά νερά, αλλά και δεδομένου ότι βρισκόμαστε σ’ ένα… “Λιμάνι’’, ας το πω διαφορετικά: χωρίς “μπούσουλα” δεν μπορείς να φθάσεις πουθενά!
Μιλάτε όμως σ’ ένα έντυπο που προτάσσει την τοπική διάσταση
Και πολύ καλά κάνει. Άλλο όμως να επικεντρώνεις το ενδιαφέρον σου κάπου, άλλο να βλέπεις το κέντρο τού ενδιαφέροντός σου έξω από το γενικό πλαίσιο που το καθορίζει.
Ας πάμε λοιπόν στα “γενικά”, όπως επιθυμείτε. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Ν.Δ. προηγείται σταθερά του ΠΑΣΟΚ. Η διαφορά δείχνει να σταθεροποιείται στις 6 μονάδες. Ερωτώ: Είναι αντιστρέψιμα αυτά τα νούμερα και δεύτερον πόσο και πώς θα επηρεάσουν αυτοί οι δείκτες την κυβερνητική πολιτική;
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά: Θεωρώ κατ’ αρχήν ότι η “δημοσκόπηση” είναι μια σοβαρή και χρήσιμη μέθοδος “μέτρησης” των διαθέσεων και στάσεων της κοινής γνώμης. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις καταφεύγουν σ’ αυτή για να καθορίσουν την πολιτικής τους, κ.λπ.
Ως εδώ όμως.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως η απόσταση ανάμεσα στη διάθεση ενός προϊόντος ή την έρευνα των γενικών κοινωνικών τάσεων από τη μια και τη “μέτρηση” της πολιτικής συμπεριφοράς από την άλλη, είναι τεράστια!
Αρα αναξιόπιστες;
Όχι σε καμιά περίπτωση. Όμως θέλω να τονίσω αυτό: Άλλο “στάση”, “διάθεση”, “έκφραση γνώμης” και άλλο πολιτική απόφαση. Θέλω να πω πως διαφορετικά σταθμίζουμε τα πράγματα όταν εκφράζουμε τη γνώμη μας και διαφορετικά όταν εκφράζουμε εμπράκτως την πολιτική μας βούληση!
Που σημαίνει;
Σημαίνει ότι στην πρώτη περίπτωση οι απαντήσεις παραπέμπουν…σε ερμηνείες, στη δεύτερη σε πολιτικό αποτέλεσμα! Αν τώρα παρατηρήσετε προσεκτικότερα τα αποτελέσματα των πρόσφατων δημοσκοπήσεων, θα δείτε πως αυτά δεν έχουν μία μόνο ερμηνεία. Η κυβέρνηση, για παράδειγμα, θεωρείται η καταλληλότερη να λύσει τα μεγάλα προβλήματα της χώρας. Και στην πολιτική ξέρετε, όσο κι αν βαραίνουν τα μικρά και αναγκαία, τα μεγάλα θέματα οδηγούν τους πολίτες σ’ αυτή ή την άλλη πολιτική επιλογή.
Αν καλά κατάλαβα, δεν θεωρείτε ότι οι δημοσκοπήσεις αυτές πρέπει να οδηγήσουν σε κάποιες διορθωτικές κινήσεις!
Το αντίθετο! Κοιτάξτε, ως αρχή θεωρώ πολιτικά λανθασμένο να καθορίζεις την πολιτική σου στρατηγική με βάση τις πρόσκαιρες διαθέσεις της κοινής γνώμης ή της συγκυρίας. Αυτό ως αρχή. Από την άλλη, αποτελεί πολιτικό στρουθοκαμηλισμό να μην αντιλαμβάνεσαι το “γενικό κλίμα” και να μην προσπαθείς να το αλλάξεις με συγκεκριμένα έργα.
Ποια κατά τη γνώμη σας;
Κατά τη γνώμη μου πρέπει να δημιουργήσουμε τις βασικές πολιτικές προϋποθέσεις, ώστε να ανθίσουν μια σειρά μικρές πρωτοβουλίες, “μικρές ρήξεις” σε όλα τα επίπεδα!
Αναφέρω δύο συγκεκριμένα πεδία ρήξεων: Το επίπεδο της καθημερινότητας και αυτό της ποιότητας ζωής.
Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
Ασφαλώς. Ξέρετε οι πολίτες έχουν συνείδηση για το ύψος των αυξήσεων, για παράδειγμα, που μπορούν να δοθούν σήμερα. Αυτό το κατανοούν και εν μέρει το αποδέχονται. Εστω και με βαριά καρδιά. Ομως δεν θα μας συγχωρήσουν ποτέ, αν δεν κάνουμε κάτι π.χ. στο δημόσιο τομέα. Ο Πρωθυπουργός είχε πει πως “η αξιοπρέπεια του πολίτη δοκιμάζεται σε κάθε γκισέ του δημοσίου, σε κάθε ουρά του ΙΚΑ, σε κάθε δήλωση του νόμου 105”! Συγκοινωνίες, κυκλοφοριακό γενικότερα, ποιότητα ζωής, διαφθορά και νεποτισμός. Ολα αυτά τα μέτωπα πρέπει να ανοίξουν το συντομότερο!
Δεν είναι λίγο αργά για ν’ αλλάξετε αυτό το κλίμα;
Ποτέ δεν είναι αργά. Και σ’ αυτό το ζήτημα το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ μπορεί να αποδειχθεί χρυσή ευκαιρία ώστε να συμφωνηθεί ένα πλαίσιο πολιτικής για αυτό που ονόμασα “μικρές ρήξεις” . Ρήξεις με τις κατεστημένες νοοτροπίες και συμφέροντα, τα οποία δεν βρίσκονται πάντοτες απέναντί μας, αλλά και μέσα μας.
Μέσα πού;
Στο ΠΑΣΟΚ, ασφαλώς. Η ρήξη για νάναι αξιόπιστη πρέπει να αρχίσει από εδώ. Έχω ξαναπεί: Στο ΠΑΣΟΚ πρέπει να χάσουμε ορισμένα περιττά κιλά που προστέθηκαν από την εικοσαετή και πλέον “καθιστική ζωή” στην εξουσία!
Μ’ αυτή την έννοια δέχομαι το “καμπανάκι” των δημοσκοπήσεων. Αλλά, κι αν ακόμα αυτό το “καμπανάκι” δεν χτυπούσε, πάλι το ίδιο θάπρεπε να δράσουμε ως κίνημα της Αλλαγής, της άρνησης κάθε κατεστημένης κατάστασης.
Ας έρθουμε όμως σε πιο “σίγουρα” πολιτικά μεγέθη. Οι δημοτικές εκλογές δεν είναι πια στην επικαιρότητα, όμως αποτελούν την πλέον πρόσφατη και, νομίζω, την πλέον έγκυρη πολιτική αναφορά. Ερωτώ, λοιπόν: ποιο κατά τη γνώμη σας ήταν το μήνυμά τους;
Κατ’ αρχήν πρέπει να σας πω ότι για μένα ο πολίτης-δημότης δεν είναι σε καμιά περίπτωση αποστολέας μηνυμάτων, αλλά εντολέας πολιτικής! Στη συγκεκριμένη περίπτωση δημοτικής και νομαρχιακής πολιτικής. Αυτό σημαίνει ότι, όταν ψηφίζει, επιλέγει ανάμεσα σε προγράμματα, πρόσωπα, πολιτικές, στάσεις κ.λπ. Είναι νομίζω τουλάχιστον απαξιωτικό, για την τοπική διάσταση για την οποία μιλήσαμε προηγουμένως, αλλά και για την ίδια την εκλογική διαδικασία, ν’ αντιμετωπίζουμε την ψήφο του λαού περίπου ως…ραβασάκι!
Κανένα μήνυμα λοιπόν;
Μήνυμα με την έννοια της “αποστολής” κάποιας εντολής, όχι! Αν, αντίθετα εννοείτε το νόημα αυτής της ψήφου ή καλύτερα των εκλογικών αποτελεσμάτων, τότε ασφαλώς και υπάρχει. Και όχι μόνο ένα, αλλά πολλά “μηνύματα” με πολλαπλούς αποδέκτες! Οι πρόσφατες εκλογές κατέγραψαν ορισμένες σαφείς κοινωνικές και πολιτικές τάσεις.
Έστω, λοιπόν, ποιο κατά τη γνώμη σας είναι αυτό το “νόημα” και ποιοι οι αποδέκτες του; Ποιες είναι οι τάσεις αυτές;
Υπάρχουν, κατ’ αρχήν, οι κοινωνικές τάσεις που σε μακροσκοπικό επίπεδο είναι απείρως σημαντικότερες από τις άμεσα πολιτικές. Σ’ αυτές τις εκλογές καταγράφηκε μια ισχυρή τάση ενίσχυσης των τοπικών εξουσιών. Υπογραμμίζω: των τοπικών εξουσιών κι όχι αναγκαστικά και των τοπικών κοινωνιών…
Οι πολιτικές τάσεις τώρα δείχνουν σαφή μείωση της πολιτικής απήχησης του ΠΑΣΟΚ σε τοπικό επίπεδο.
Και οι ευθύνες της Κυβέρνησης;
Κατά την άποψή μου η μείωση αυτή δεν είχε το νόημα της αμφισβήτησης των βασικών ή στρατηγικών επιλογών της κεντρικής κυβέρνησης , αλλά της δυσαρέσκειας απέναντι στις ολιγωρίες, τις καθυστερήσεις, τα λάθη που παρατηρούνται και στα δύο επίπεδα: τοπικό και κεντρικό. Ο κόσμος αντιλαμβάνεται καθαρά ότι το “παλιό” επιβιώνει και το “νέο” δεν έχει ακόμα επιβληθεί…
Ας το δούμε πιο συγκεκριμένα. Πολλοί “είδαν” στα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών και ειδικότερα στο αποτέλεσμα της κας Δαμανάκη μια προσωπική ήττα του Πρωθυπουργού και παράλληλα τη χρεοκοπία του εγχειρήματος της “Κεντροαριστεράς”
Ξέρετε υπάρχει μια παλιά ιστορία που αναφέρεται σε κάποιον ο οποίος αφού δηλητηρίασε τη Δεξαμενή της πόλης, βγαίνει κατόπιν στους δρόμους και παριστάνοντας τον ανήσυχο “ντελάλη” φωνάζει: “προσοχή, κίνδυνος, το νερό είναι μολυσμένο”! Αυτά για τους “ανησυχούντες”… Η ήττα τώρα της κας Δαμανάκη είναι πριν απ’ όλα ήττα ενός συγκεκριμένου πολιτικού πολιτισμού έναντι του “πλαστικού λόγου”, του “χαμόγελου χωρίς περιεχόμενο”. Ήττα με δύο λόγια του πολιτικού από το (επιφανειακώς) α-πολίτικο! Όμως, για να έρθω στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας, το εγχείρημα της Κεντροαριστεράς ούτε προσωποποιείται ούτε μπορεί να συρρικνωθεί στο πλαίσιο ενός δήμου, έστω του μεγαλύτερου της χώρας.
Ο αντίκτυπος για τον Πρωθυπουργό;
Όσον αφορά τον Πρωθυπουργό, είναι τουλάχιστον άδικο να του καταλογίζονται οι αποτυχίες κάποιων δημάρχων. Ο Σημίτης, εκτός των άλλων, είναι ο νικητής της κορυφαίας εκλογικής διαδικασίας: των εθνικών εκλογών. Αποτελεί πολιτική λαθροχειρία η εσκεμμένη σύγχυση των δύο επιπέδων: δημοτικού και εθνικού.
Κλείνω, λέγοντας το προφανές: Η δημοτική συνείδηση δεν ταυτίζεται απαραιτήτως με την πολιτική συνείδηση. Με άλλα κριτήρια εκλέγουμε δημάρχους και με άλλα κριτήρια πρωθυπουργό!
Αν κάποτε φθάσουμε στο σημείο να επιλέγουμε πρωθυπουργό από το Top Ten των πλέον γοητευτικών της χρονιάς, θα έχουμε ηττηθεί όχι μόνο ως ΠΑΣΟΚ ή δημοκρατική παράταξη, αλλά ως κοινωνία…
Ο Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Γιάννης Καψής σάς καταλογίζει ευθύνες για το εκλογικό αποτέλεσμα του Κερατσινίου, κάνοντας λόγο για υπονόμευση “των υπογείων του Μαξίμου”. Τι έχετε να απαντήσετε;
Θα σας απαντήσω και απαντώ, ξέρετε, για πρώτη φορά!
Καταρχήν για τον Γιάννη Καψή νοιώθω ανάμικτα συναισθήματα! Από τη μια υπάρχει ο σεβασμός για έναν αγωνιστή της δημοκρατίας. Μια παρουσία και μια “πένα” που σφράγισαν τους δημοκρατικούς αγώνες. Επίσης, θέλω να προσθέσω την απέραντη εκτίμησή μου στους γιους τού Γιάννη Καψή, δημοσιογράφους Παντελή και Μανώλη Καψή. Έχει κι’ αυτό τη σημασία του …
Είναι φανερό πως αν ήταν άλλος στη θέση του Καψή θα τον είχα αντιμετωπίσει διαφορετικά. Το μόνο σχόλιο που μπορώ να κάνω είναι να θυμίσω πως ο κ. Καψής, εκτός των άλλων, διακρίθηκε ως δημοσιογράφος και στα “παραπολιτικά”. Αυτή του η επαγγελματική συνήθεια νομίζω τον έχει παρασύρει σε σκιαμαχίες και συνωμοσιολογίες.
Επί της ουσίας τώρα, κατά τη γνώμη μου, η εκλογική ήττα είναι ένα πολιτικό αποτέλεσμα συγκεκριμένο. Όσον αφορά το δυσμενές αποτέλεσμα στο Δήμο Κερατσινίου προσωπικά δεν υιοθετώ την αστυνομική αντίληψη της Ιστορίας, η οποία θέλει για κάθε αποτέλεσμα μια μόνο (και συνήθως λανθασμένη) αιτία. Ένα πολιτικό αποτέλεσμα προκύπτει ως συνδυασμός πολλών παραγόντων και αιτιών.
Ας ψάξουμε λοιπόν με νηφαλιότητα όλους τους παράγοντες που οδήγησαν σ’ αυτό το αποτέλεσμα και έχουμε να ωφεληθούμε πολλαπλώς.
Δεν αναφερθήκατε όμως στην “Κεντροαριστερά”. Μπορείτε να εξηγήσετε, τουλάχιστον τον όρο, γιατί ειλικρινά, δεν έχω καταλάβει…
Ν’ αρχίσω με το τι δεν είναι η “Κεντροαριστερά”. Δεν είναι πρώτον κάτι σαν τον πάλαι-ποτέ “μεσοαριστερό κυνηγό” του ποδοσφαίρου! Ούτε φυσικά “αριστερός μέσος” που φτιάχνει το παιχνίδι, κινούμενος άλλοτε στο κέντρο, άλλοτε αριστερά!
Δεν είναι, τέλος, ένας συνασπισμός που περιλαμβάνει από τη μια αριστερούς και από την άλλη κεντρώους. Βέβαια, είναι αλήθεια, ότι αυτός λίγο-πολύ είναι ο πολιτικός ορίζοντας του εγχειρήματος: από τη δημοκρατική αριστερά ως το ιστορικό και κοινωνικό “κέντρο”.
Πέρα λοιπόν από ποδοσφαιρικές ή γεωγραφικές αναλογίες, η “Κεντροαριστερά” είναι μια πολιτική πρόταση ενόψει της νέας χιλιετίας που αρχίζει σε δύο χρόνια! Θέλει να εκφράσει και να βοηθήσει στη συγκρότηση ενός νέου κοινωνικοπολιτικού υποκειμένου, το οποίο ασπάζεται τα οράματα της αριστεράς και προσπαθεί να τα υλοποιήσει στο έδαφος της σημερινής σκληρής πραγματικότητας.
Εξακολουθώ να μένω με τις απορίες μου..
Λίγη υπομονή! Ας δούμε το ζήτημα από μια άλλη σκοπιά. Σήμερα σε κοινωνικό επίπεδο δεν υπάρχει κάποιο ενιαίο υποκείμενο (μια τάξη, μια κοινωνική κατηγορία, ομοιογενής) που να μπορεί να πάρει μόνο του, στις πλάτες του το ιστορικό χρέος των ριζικών κοινωνικών και πολιτικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται. Αντιθέτως, παρατηρούμε έναν αυξανόμενο κοινωνικό κατακερματισμό, μια προϊούσα “συντεχνιοποίηση” -όχι απαραιτήτως με τη συνδικαλιστική σημασία του όρου- της κοινωνίας.
Βαδίζουμε ολοταχώς, λοιπόν, σε μια “κοινωνία της αγοράς”;
Ή θα πάμε σε μια ζούγκλα με το γνωστό “ο θάνατός σου η ζωή μου”, στην οποία οι μόνοι νόμοι θα είναι οι νόμοι της αγοράς, ή θα συνθέσουμε ένα συνολικό πρόγραμμα μεταρρύθμισης. Η πρόταση της Κεντροαριστεράς συνίσταται ουσιαστικά στην αναγκαιότητα σύναψης μιας σειράς επιμέρους “κοινωνικών συμβολαίων”! Συμβόλαιο ή συμφωνία ανάμεσα σε εργαζομένους και ανέργους, ανάμεσα στα δύο φύλα, ανάμεσα σε ανάπτυξη και οικολογία, ανάμεσα, κυρίως, στην προτεραιότητα της κοινωνικής δικαιοσύνης και την αναγκαιότητα της οικονομικής ανάπτυξης.
Ας δεχθούμε ότι καλύψατε την “αριστερά”, το περίφημο “κέντρο” πού είναι;
Ακριβώς στο κέντρο! Το πολιτικό “κέντρο” στην Ελλάδα, οι “κεντρώοι”, δεν ήταν ποτέ ένας ουδέτερος χώρος. “Κεντρώος” δεν είναι ο μη αριστερός και μη δεξιός. Είναι αντίθετα το ιστορικό “προϊόν” των αγώνων για δημοκρατία, ισοπολιτεία, ανεξαρτησία…Πέραν όμως του παραδοσιακού πολιτικού κέντρου υπάρχει σήμερα στη χώρα ένα “κοινωνικό κέντρο” το οποίο άλλοτε ονομάσαμε -λανθασμένα κατά τη γνώμη μου- “χώρο των μικρομεσαίων”… Αυτό το κέντρο είναι οι χιλιάδες παραγωγικοί αυτοαπασχολούμενοι σ’ όλους τους τομείς της οικονομίας. Οι νέοι, κυρίως, άνθρωποι που κεφάλαιό τους έχουν τη γνώση. Αυτός ο χώρος συγκροτεί μια εν δυνάμει “Τρίτη Τάξη”! Αυτή η “τάξη” πρέπει να εκφραστεί πολιτικά. Αυτό είναι το νέο “κέντρο”.
Και πώς συνδέονται τα δύο “κομμάτια”;
Η μόνη δυνατή σύνδεση σήμερα είναι η πολιτική σύνδεση, η πολιτική συμφωνία, η πολιτική σύνθεση.
Η εποχή δεν χωρά κανενός είδους ηγεμονισμό. Κανείς δεν μπαίνει πια κάτω από τη σημαία του άλλου! Γι’ αυτό μίλησα για “συμβόλαιο”, για συμφωνία. Ή θα πάμε μαζί ή θα αφήσουμε τους νεοφιλελεύθερους να μας κατακερματίσουν, να μας ατομικοποιήσουν, ώστε να σκέφτεται ο καθένας την “πάρτη του”!.
Νομίζω οι απαντήσεις σας φώτισαν αρκετά το πρόβλημα. Θάθελα όμως να συνδέσουμε αυτή τη συζήτηση με το επερχόμενο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.
Σύμφωνοι, αν και διαφωνώ μ’ αυτό το “επερχόμενο” που χρησιμοποιήσατε! Η λέξη περιέχει μια απειλή. Αντιθέτως, εγώ θεωρώ το Συνέδριο μια σπάνια… ευκαιρία.
Γιατί ευκαιρία;
Είναι μια ευκαιρία για να προχωρήσουμε στο ρεκτιφιέ που έχει ανάγκη το ΠΑΣΟΚ. Είναι η στιγμή να αναλάβουμε ένα μεγάλο ιδεολογικό και πολιτικό εγχείρημα που θα μας φέρει πιο κοντά στη σύνθετη πραγματικότητα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Το συνέδριο πρέπει να γίνει το πρώτο βήμα μιας πολιτικής και ιδεολογικής πρωτοβουλίας που θα μας επιτρέψει να προσελκύσουμε στις γραμμές μας νέες κοινωνικές δυνάμεις, τη νεολαία και τα δυναμικά στρώματα της χώρας. Ταυτόχρονα, από την άλλη πλευρά, χρειάζεται να αναζητήσουμε τρόπους ώστε να παρουσιαστούν και να εκφραστούν σύγχρονες τάσεις και οι φορείς τους, τόσο στην πολιτική όσο και στην κοινωνία ευρύτερα.
Αυτό σημαίνει ένα συνέδριο “εκτός των τειχών” όπως λέγεται;
Βεβαίως, Το Συνέδριο πρέπει να ανοίξει τις πόρτες του ΠΑΣΟΚ στην κοινωνία. Εμείς πρέπει να καταργήσουμε την παραδοσιακή παραδοξολογία που ήθελε την κοινωνία που ακούει τα κόμματα χωρίς όμως τα κόμματα να ακούν την κοινωνία. Η έννοια της δημοκρατίας είναι ασυμβίβαστη με τέτοιες πρακτικές. Επίσης, πρέπει να ομολογήσουμε ότι τμήμα του οργανωμένου ΠΑΣΟΚ αποτελεί κομμάτι πια του διοικητικού κατεστημένου της χώρας. Είκοσι χρόνια κυβερνητικής εξουσίας και “καθιστικής ζωής” μας έχουν κάνει δυσκίνητους. Το ΠΑΣΟΚ για να επιβιώσει θα πρέπει να ξαναδεί με κριτικό πνεύμα τη φυσιογνωμία του, να επανεξετάσει τις κοινωνικές συντεταγμένες του.
Το ζητούμενο είναι λοιπόν σαφές: Το Συνέδριο πρέπει να γίνει ένας σημαντικός σταθμός στην πορεία μετασχηματισμού του ΠΑΣΟΚ σε πολιτικό εκφραστή της “Τρίτης Τάξης”.
Στην Ελλάδα τα συνέδρια είναι συνήθως μια διαδικασία επικύρωσης προειλημμένων αποφάσεων, αλλά και αναπαραγωγής μηχανισμών
Το επικείμενο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ δεν πρέπει να είναι ραντεβού των δυνάμεων ενός πολιτικού κατεστημένου. Δεν πρέπει να είναι μια πανηγυρική συνάθροιση παραγόντων που θα συναντηθούν για να νιώσουν ότι είναι ακόμη ζωντανοί. Αυτές είναι διαδικασίες που μπορεί πρόσκαιρα να δημιουργούν μια ψυχολογική ευφορία, αλλά στην πραγματικότητα επιταχύνουν τις διαδικασίες γήρανσης και θανάτου. Αντίθετα, το ΠΑΣΟΚ θέλει το Συνέδριό του αυτό να γίνει μια διαδικασία ανανέωσης και αναβάθμισης των ικανοτήτων του. Θέλουμε να κάνουμε το Συνέδριο ισχυρή βάση για να επιταχύνουμε τη συνένωση των σημερινών κοινωνικών και πολιτικών θραυσμάτων. Κατά συνέπεια θα διατάξουμε ανάλογα τις δυνάμεις μας.
Τι ακριβώς, λοιπόν, θα σηματοδοτήσει το ερχόμενο Συνέδριο;
Το πρώτο που πρέπει να διαπιστώσουμε είναι πως το οργανωμένο ΠΑΣΟΚ δεν αποτελεί -και δεν αποτελούσε ποτέ- το σύνολο του ΠΑΣΟΚ. Επίσης, σήμερα το ΠΑΣΟΚ δεν είναι ούτε ποσοτικά, ούτε ποιοτικά το μαζικό κόμμα της μεταπολίτευσης.
Γι’ αυτό το Συνέδριο αυτό θα πρέπει να σημάνει μια ανανέωση του αρραβώνα ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τα πιο δυναμικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας. Αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να γίνουμε το κόμμα της τρίτης ηλικίας. Αντί να ομφαλοσκοπούμε, ας ρίξουμε μια ματιά γύρω μας. Χρειάζεται να ανανεώσουμε την ικανότητά μας να επικοινωνούμε με όλα εκείνα τα τμήματα που επιθυμούν να γίνουν πρωταγωνιστές μιας διαδικασίας εκσυγχρονισμού. Η διαμαρτυρία της νεολαίας, για παράδειγμα, όπως εκφράζεται μέσα από τις κινητοποιήσεις των μαθητών, δεν είναι αντίπαλός μας. Αντίθετα, το ανήσυχο πνεύμα που αποτυπώνεται στη δράση των νέων είναι ο ιδανικός ομόλογος της δικής μας αναζήτησης.
Το ζητούμενο λοιπόν;
Η αγωνία των νέων επιχειρηματιών που προσπαθούν να ανοίξουν την περπατησιά τους στα Βαλκάνια, που αναλαμβάνουν εμπορικές και παραγωγικές πρωτοβουλίες στην Ευρώπη, είναι η άλλη όψη των δικών μας οραματισμών. Η τόλμη και η κινητικότητα όλων εκείνων που προσπαθούν να ανοίξουν νέους δρόμους είναι αντανακλάσεις των ίδιων διαθέσεων και προβληματισμών που χαρακτηρίζουν το δικό μας εγχείρημα για τον εκσυγχρονισμό του ΠΑΣΟΚ. Αυτό είναι το ζητούμενο.
Αυτή σας η διαπίστωση σάς οδήγησε να μιλήσετε στο παρελθόν για “ρεκτιφιέ” του ΠΑΣΟΚ;
Ακριβώς. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: Σε τι ποσοστό αντιπροσωπεύονται στο κίνημά μας, αλλά και στο Συνέδριο, π.χ. οι άνεργοι; Στην ελληνική κοινωνία, αν δεν κάνω λάθος, έχουν διψήφιο ποσοστό.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως οποιαδήποτε ενδοσκοπική θεώρηση που αφήνει την κοινωνία έξω από το Συνέδριο πρέπει να αποκλειστεί.
Επίσης, πρέπει να ομολογήσουμε, ότι τμήμα του οργανωμένου ΠΑΣΟΚ αποτελεί πια κομμάτι του διοικητικού κατεστημένου της χώρας! Έχω ξαναπεί πως είκοσι τόσα χρόνια κυβερνητικής εξουσίας και …καθιστικής ζωής μάς έχουν κάνει δυσκίνητους.
Άρα;
Άρα, ανάμεσα στα άλλα το Συνέδριο πρέπει να φροντίσει για…την ευλυγισία, την κινητικότητα του κινήματός μας! Ξένη Δημοσιογράφος η οποία παρακολουθούσε πρόσφατη πολιτική μας εκδήλωση, έκανε το εξής σχόλιο: “βλέπω πολύ κουρασμένα πρόσωπα!”
Ξέρω πως σε κάποιους θα φανεί “μη -πολιτική” παρατήρηση. Όμως, πιστεύω πως η ανανέωση των προσώπων, η είσοδος νέων στελεχών σε θέσεις κλειδιά δεν αποτελεί δευτερεύον -σε σχέση με τα κυρίως πολιτικά- ζήτημα. Η ανανέωση των προσώπων, η είσοδος νέων στελεχών σε θέσεις κλειδιά δεν είναι κάποιο υποδεέστερο “οργανωτικό” θέμα, αλλά αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά ζητήματα.
Αρκεί η ανανέωση προσώπων για να ξαναγίνει το ΠΑΣΟΚ ζωντανός πολιτικός οργανισμός;
Σαφώς όχι ! Κοιτάξτε, στο ΠΑΣΟΚ, όπως και στην κοινωνία, ζούμε μια μεταβατική περίοδο. Πώς το λέγαμε παλιά; “Όταν το παλιό δεν έχει οριστικά ξεπεραστεί και το νέο δεν έχει ακόμα επιβληθεί” ή κάπως έτσι.
Οι επιδιορθώσεις κάποτε δεν φθάνουν. Έρχεται η ώρα των τομών, των ριζικών αλλαγών.
Όμως, τα πράγματα δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη. Άλλωστε, χρειάστηκαν τριάντα τόσα χρόνια για να γίνει το ΠΑΣΟΚ από πρωτοποριακός και θεμελιώδης θεσμός παραγωγής πολιτικής, συλλογικός κομματάρχης και διοικητικό κατεστημένο…
Ανανέωση σημαίνει αλλαγή του πολιτικού προσωπικού;
Βεβαίως. Το Συνέδριο χρειάζεται να αναδείξει μια ομάδα ανθρώπων που θα μπορούν να αναλύσουν τη σύγχρονη πραγματικότητα και να χαράξουν πολιτικές που δίνουν απαντήσεις στα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας. Τα κομματικά όργανα δεν είναι χώροι που συναντώνται οι νοσταλγοί κάποιων άλλων εποχών. Εκ των πραγμάτων είναι εργαζόμενα σώματα. Θα πρέπει να οδηγήσουν το ΠΑΣΟΚ σε κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις, να δώσουν μάχες, να επιτύχουν συμμαχίες. Με δυο λόγια να ασκούν με επιτυχία τη διακυβέρνηση της χώρας και να κερδίζουν τις εκλογές. Η ανάδειξη ενός νέου πολιτικού-κομματικού προσωπικού που θα έχει ενεργό επαφή με τον κόσμο που αλλάζει με πρωτοφανή ταχύτητα είναι προϋπόθεση για την επιβίωση του ΠΑΣΟΚ ως ηγετικού πολιτικού σχηματισμού.
Νομίζετε ότι η υποψηφιότητα Σημίτη θα αντιμετωπίσει προβλήματα;
Ο Κώστας Σημίτης εκφράζει τη χώρα. Πόσο μάλλον το ΠΑΣΟΚ. Ο Σημίτης δεν είναι “υποψήφιος” αλλά πρωθυπουργός της χώρας. Η υποψηφιότητα του Σημίτη δεν είναι αποτέλεσμα ούτε της δικής του πολιτικής φιλοδοξίας, ούτε της ανοχής κάποιων άλλων. Η υποψηφιότητα του Σημίτη προκύπτει από το γεγονός ότι ο Πρωθυπουργός συγκεντρώνει επάνω του τις ιδιότητες που έχει ανάγκη σήμερα η χώρα και το κόμμα μας. Η επανένταξη της χώρας μας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, από το οποία είχε αποκλεισθεί για αιώνες, μέσα από σειρά ιστορικών συγκυριών, αποτελεί την πεμπτουσία του ευρωπαϊκού οράματος, το υπόβαθρο της ένταξης της Ελλάδας στη Νομισματική Ένωση. Η προσωπικότητα του Σημίτη είναι προικισμένη με όλα εκείνα τα στοιχεία που θα οδηγήσουν τη χώρα μας με ασφάλεια στα τρικυμισμένα νερά της Ευρώπης. Όπως σωστά έχει ειπωθεί: αντί για Σημίτη πρέπει να μιλάμε πια για “φαινόμενο Σημίτη”. Το πρόβλημα επομένως δεν είναι η επανεκλογή Σημίτη, αλλά αν θα πάμε σε μια νέα εποχή ή αν αυτή η τελευταία θα βρει άλλους να την εκφράσουν…
Τι εννοείτε ως “φαινόμενο Σημίτη”;
Εννοώ πως ο Σημίτης δημιουργεί μια νέα “Πολιτική Ήπειρο”: Η φράση του, (αλλά κυρίως η στάση του) “Δεν θέλω να είμαι αρεστός, αλλά χρήσιμος”, η αγνόηση με δύο λόγια του κακώς εννοούμενου “πολιτικού κόστους”, η συνέπεια και η εναρμόνιση “μέσων” και “σκοπών”, αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, ένα νέο και ελπιδοφόρο “φαινόμενο” που πρέπει να ριζώσει στην πολιτική ζωή της χώρας. Και εδώ δεν πρόκειται απλώς για άρνηση του “πολιτικαντισμού”, αλλά για βαθύ σεβασμό και πίστη στη νοημοσύνη του πολίτη… Όσοι μιλούν για απαξίωση της πολιτικής, ας το σκεφτούν και αυτό.
Δηλαδή θα έχουμε ένα συνέδριο πολιτικής επιβεβαίωσης του Κώστα Σημίτη;
Ο Κώστας Σημίτης είναι ακατάλληλος για μικροκομματικά παιχνίδια. Είναι ακατάλληλος για ρωμαϊκούς θριάμβους. Είναι, όμως, κατάλληλος για να φέρει σε πέρας ένα έργο που μέχρι πριν λίγα χρόνια χαρακτηριζόταν ως “ακατόρθωτο” για την Ελλάδα. Σας θυμίζω ότι τόσο οι Ευρωπαίοι, όσο και εμείς εδώ, θεωρούσαμε σαν άπιαστο όνειρο την ισότιμη ένταξή μας στη λέσχη των ισχυρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θεωρούσαμε σχεδόν αυτονόητο ότι θα είμαστε στη δεύτερη ή ακόμα περισσότερο στην τρίτη και υποδεέστερη ομάδα χωρών. Υπό την ηγεσία του Σημίτη είμαστε κοντά να πετύχουμε τα πιο απίθανα όνειρα πολλών γενεών.
Με αυτή την έννοια πρέπει να μιλάμε για “φαινόμενο Σημίτη” Το πρόβλημα δεν είναι, λοιπόν, αν θα επανεκλεγεί, αλλά πώς το ΠΑΣΟΚ θα αποδείξει ότι είναι εκσυγχρονίσιμο. Το πρόβλημα είναι πώς το ΠΑΣΟΚ θα διαμορφώσει μια ομάδα ηγετικών στελεχών που να μπορούν να συμπληρώσουν και να υποστηρίξουν τον Σημίτη. Διότι η πορεία στην Ευρώπη δεν είναι πορεία σε ήρεμα νερά… Είναι πορεία μέσα στη θύελλα του διεθνούς ανταγωνισμού, πορεία μέσα στην ταραχή της ανάδειξης νέων κέντρων οικονομικής και πολιτικής ισχύος. Η δική μας αποτελεσματικότητα θα είναι η πρώτη προϋπόθεση της ασφαλούς πορείας.
Με την ευκαιρία, ποια είναι η προσωπική σας σχέση με τον Πρωθυπουργό;
Δεν χάνετε καμιά ευκαιρία βλέπω! Έχω ξαναπεί, οι προσωπικές μας σχέσεις δεν έχουν θέση στο δημόσιο διάλογο. Είμαι υπεύθυνος του Γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού, τελεία και παύλα!
Έχει καλώς! Όμως θα μου απαντήσετε -πιστεύω- για το πώς αισθάνεται ένας Πειραιώτης και μάλιστα από τις γειτονιές της Β΄ Πειραιά στα “υψηλά” κλιμάκια της εξουσίας;
Να σας πω: Κατ’ αρχήν…ζαλίζεται. Ζαλίζεται από το ύψος. Κατόπιν νοιώθει αμηχανία, η οποία σιγά-σιγά γίνεται ματαιοδοξία, αλαζονεία και τέλος απόλυτη αποκοπή από την πραγματικότητα, του εαυτού του και των γύρω του!
Η όποια εξουσία απολαμβάνει, δεν αντιλαμβάνεται ότι αφορά αποκλειστικά το ρόλο του και αντίθετα φαντασιώνει ότι αφορά το πρόσωπό του!
Ζει μέσα στη σύγχυση. Δεν μπορεί δηλαδή να ξεχωρίσει το “ρόλο” από το “πρόσωπο”.
Το τίμημα της εξουσίας!
Ξέρετε, αυτά δεν είναι πρωτότυπα, συνέβαιναν και συμβαίνουν σ’ όλους όσοι “κατέχουν” κάποια “εξουσία”. Από τον ιστορικό χωροφύλακα ως …τον τάδε υπεύθυνο Τύπου!
Προσωπικά πάντως κάνω ό,τι μπορώ ώστε ο ρόλος μου να μην καθορίζει τον εαυτό μου.
Νομίζετε ότι τα καταφέρνετε;
Σ’ αυτή τη “μάχη” με βοηθά…το σπίτι μου που βρίσκεται πάντα στον Κορυδαλλό! Με βοηθούν οι παλιοί Πειραιώτες φίλοι μου, ο Χατζημανώλης για παράδειγμα, που δεν ενισχύουν την έμφυτη ανθρώπινη ματαιοδοξία μέσα μου. Με βοηθούν οι ταβέρνες του “Κατσόγιαννου” στη Δραπετσώνα και του Ρήγα στον Κορυδαλλό! Με βοηθούν, τέλος οι καθημερινές “ισχυρές δόσεις” πραγματικότητας που παίρνω στον Πειραιά.
Δηλαδή δεν σας έχει αλλάξει καθόλου η εξουσία;
Ποια εξουσία καταρχήν; Η θέση μου περιέχει μια ατέλειωτη καθηκοντολογία…δεσμεύσεων. Το “κινητό” μου χτυπάει κάθε 5 λεπτά κι εγώ -όπως λέει ο Eco- είμαι υποχρεωμένος να λέω “Ναι”. Είναι αυτό εξουσία;
Πέρα απ’ αυτό, όμως, το καλό ή το κακό είναι πως μένω αθεράπευτα Πειραιώτης. Εδώ νοιώθω πιο άνετα. Οι φίλοι μου άλλωστε στην πλειοψηφία τους είναι οι ίδιοι από παλιά. Ποτέ δεν έγινα “Αθηναίος”.
Οι “αθηναίοι” πώς σας αντιμετωπίζουν;
Σκέφτομαι ότι πολλές από τις επιθέσεις που δέχομαι οφείλονται, εκτός του ότι η θέση μου έχει κάτι από το…αλεξικέραυνο, και στο γεγονός ότι δεν έχω κοινές κοινωνικές αναφορές με τους ανθρώπους του κέντρου! Δεν συχνάζω στα “στέκια” τους, δεν έχω τις ίδιες συνήθειες με τους ανθρώπους της εξουσίας…
Αλλά, θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι, αυτή μου η στάση δεν έχει τίποτα το ηθικοπλαστικό. Δεν παριστάνω το καλό παιδί που θυμάται πάντα τον Πειραιά. Τον Πειραιά τον αγαπώ και τον κακίζω, όπως όλοι μας. Το κάνω γιατί δεν μπορώ να κάνω το αντίθετο. Γιατί θέλω να είμαι ο εαυτός μου.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, πώς εξηγείτε το πέρασμά σας από τον “αριστερισμό” και την αντιεξουσία στα σαλόνια της εξουσίας;
Ως καθαρή προδοσία! Πούλησα τις ιδέες μου για μια Κοκότα, την εξουσία!
Αστειεύομαι φυσικά. Θα σας απαντήσω όμως με κάθε ειλικρίνεια.
Αυτό το “πέρασμα” που το διατυπώσατε με 10 λέξεις, εμένα μου “πήρε” πάνω από 20 χρόνια!
Τι θέλω να πω; Θέλω να πω πως σήμερα ούτε εγώ είμαι ίδιος με τον ‘’αριστεριστή Πανταγιά’’, ούτε η σημερινή πραγματικότητα είναι ίδια με εκείνη την εποχή.
Έχω αλλάξει απόψεις, γνώμη, στάση. Είναι κακό αυτό;
Κατά τη γνώμη μου, η συνέπεια δεν πρέπει να ταυτίζεται με την εμμονή!
Στη ζωή όλα εξελίσσονται!
Άρα θεωρείτε φυσιολογική αυτή την πορεία;
Θα σας πω. Αν αυτή η πορεία αποτύπωνε μόνο τη δική μου διαδρομή, όντως θάπρεπε να ερμηνευθεί ως κάτι -τουλάχιστον- περίεργο.
Όμως, πέρα από τη δική μου “μικρή περιπέτεια”, τη διαδρομή αυτή -σε πανευρωπαϊκό επίπεδο- επανέλαβαν ή βίωσαν εκατοντάδες ή ίσως χιλιάδες “αριστεριστές” ή “κινηματικοί”.
Επομένως, η ερμηνεία αφορά ένα “κοινωνικό φαινόμενο”. Με όρους “προδοσίας” ή “ιδιοτελούς μεταστροφής” δεν απαντιέται ένα φαινόμενο στο οποίο περιλαμβάνονται άτομα σαν τον Κον Μπετίτ, για να αναφέρω τον επιφανέστερο.
Τι ερμηνεία δίδετε σ’ αυτό;
Νομίζω, κι αυτή δεν είναι δική μου ερμηνεία, ότι πέρα από τα επιφαινόμενα και τα συνθήματα (τα οποία άλλωστε έχουν έντονο το στοιχείο της ιστορικότητας, εκφράζουν δηλαδή την εποχή τους…) το κίνημα του “αριστερισμού’’ έκρυβε μέσα του ένα βαθύ εκσυγχρονιστικό αίτημα! Της αριστεράς και της κοινωνίας! Διαφορετικά πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτή η μαζική μεταστροφή;
Προσωπικά εξακολουθώ να βλέπω παλιούς “συντρόφους” που παραμένουν “αμετανόητοι αριστεριστές”. Ε! Λοιπόν σε πολλά ζητήματα φθάνουν στα ίδια συμπεράσματα από άλλους…δρόμους.
Αλήθεια, κύριε Πανταγιά, νοιώθετε πιο πολύ Πειραιώτης ή Κρητικός;
Απλά, ένας Κρητικός που μεγάλωσε στον Πειραιά ή ένας Πειραιώτης που γεννήθηκε στην Κρήτη!
Ξέρετε, ανάμεσα στους δυο τόπους υπάρχουν πολλά κοινά. Όλοι μας αποτελούμε ένα “μίγμα” καταγωγής και επιρροών. Θέλω να πιστεύω πως το “αγύριστο κεφάλι” του κρητικού και η “μπέσα” του Πειραιώτη μένουν ζωντανά μέσα μου.
Να ξανάρθουμε στον Πειραιά, στο “ειδικό” όπως είπατε στην Αρχή.
Εγώ ποτέ δεν έφυγα από τον Πειραιά, για να ξαναγυρίσω! Ό,τι σας είπα σ’ αυτή τη συνέντευξη τα έμαθα εδώ στη Β΄ Πειραιά. Ο Πειραιάς για μένα δεν είναι μόνο “τόπος”, αλλά και “ματιά”, αντίληψη ζωής.
Κι όμως αρνηθήκατε το “μερικό” χάριν του “γενικού” στην αρχή!
Ασφαλώς. Όμως για μένα “Πειραιώτης” ή “Θεσσαλονικιός” δεν είναι αυτός που βλέπει μόνο τον τόπο του. Αυτός είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να μην καταλάβει τίποτα, ούτε τον ιδιαίτερο τόπο του.
Για μένα Πειραιάς είναι ο Μίκης, η Μελίνα, ο Λαμπράκης. Άνθρωποι εθνικής κλίμακας και βεληνεκούς.
Αλλά δες τε το και αλλιώς:
Είναι, για παράδειγμα, δυνατόν να υπάρξει ανάπτυξη, δημοκρατία ή ό,τι άλλο στον Πειραιά, αν προηγουμένως ή ταυτοχρόνως δεν επιβληθεί στη χώρα;
Σύμφωνοι. Τι είναι όμως για εσάς ο Πειραιάς σήμερα;
Μιλάω στο “Λιμάνι” και ο Πειραιάς ανάμεσα στ’ άλλα είναι ένα λιμάνι. Ας αρχίσω λοιπόν μ’ αυτό. Για μένα “λιμάνι” δεν σημαίνει “αγκυροβόλιο”, ένα μέρος στο οποίο “αποσύρεσαι”. Για μένα “λιμάνι” σημαίνει ορμητήριο, αρχή ενός ταξιδιού.
Κάπως έτσι βλέπω και τον Πειραιά. Όχι μόνο ως “νοσταλγικό χθες” που χάνεται σιγά-σιγά, αλλά και ως δυνατότητα στο μέλλον.
Αυτά σε …σημειολογικό επίπεδο.
Η πραγματικότητα του Πειραιά από την άλλη, είναι ένα μίγμα ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων και σκοτεινών εικόνων… Γιατί βεβαίως Πειραιάς σημαίνει και ανεργία και καταφύγιο ξέκληρων μεταναστών και μόλυνση και …και..
Πρέπει να σας θυμίσω πως ανήκετε στους κυβερνώντες. Δεν είσθε ο χωρίς ευθύνες “αριστεριστής” που ασκεί μόνο κριτική!
Το γνωρίζω. Στην πολιτική όμως, δυστυχώς, δεν υπάρχουν μαγικά ραβδάκια. Οι όποιες λύσεις δεν θάρθουν από αλλού ή “από πάνω”, αν οι ίδιοι οι Πειραιώτες δεν τις “επινοήσουν”, δεν τις προετοιμάσουν και δεν τις επιβάλλουν!
Όσον αφορά το κυβερνητικό ενδιαφέρον, το “πακέτο Λαλιώτη” αποτελεί κατά τη γνώμη μου δείγμα γραφής.
Σ’ αυτό το σημείο θέλω να υπογραμμίσω πως ο Πειραιάς δεν είναι ο φτωχός συγγενής. Άλλωστε, εδώ εκλέγονται ο Κώστας Σημίτης και ο Κώστας Λαλιώτης. Προσθέστε, λοιπόν, κι αυτές τις προσωπικότητες εθνικής εμβέλειας στα ιστορικά πρόσωπα που σας προανέφερα.
Είναι αλήθεια ότι κατά κάποιο τρόπο αποτελείτε “ανακάλυψη” του κ. Λαλιώτη;
Αν και δεν με εκφράζει η λέξη “ανακάλυψη”. Ναι, είναι αλήθεια.
Η “εσωτερική αντιπολίτευση” ή κατ’ άλλους η “αριστερή αντιπολίτευση” στον Πειραιά “πνέει μένεα” εναντίον σας. Γιατί;
Δεν δέχομαι τον όρο “αριστερή αντιπολίτευση”. Παραφράζοντας τον Γκράμσι, ο οποίος έλεγε “επαναστατικό είναι ό,τι είναι αληθινό”, θάλεγα το ίδιο και για την αριστερά. Εγώ δεν θεωρώ αριστερά ένα συντεχνιακό στρώμα που στο όνομα της εκπροσώπησης των λαϊκών ή εργατικών συμφερόντων συγκροτήθηκε και απομυζά “πολιτική υπεραξία” από τους -δήθεν πια- εκπροσωπούμενους.
Στον Πειραιά ευτυχώς γνωριζόμαστε αρκετά μεταξύ μας. Ας αφήσουμε λοιπόν τα περί αριστεράς. Υπάρχει ξέρετε η κοινωνική αριστερά και η πολιτική “αριστερά” Η δική μου αναφορά είναι η πρώτη, με τη δεύτερη είχα πάντα τις αμφιβολίες μου…
Όσον αφορά τις επιθέσεις, δεν νομίζω ότι έχουν κάτι προσωπικό. Στο πρόσωπό μου χτυπούν το εκσυγχρονιστικό ρεύμα, την προσπάθεια αλλαγής του πειραιώτικου κατεστημένου! Γιατί, θα το γνωρίζετε φαντάζομαι, υπάρχει και αυτό.
Θεωρείτε ειλικρινά ότι αυτή η κόντρα δεν έχει “προσωπικά” στοιχεία;
Γνωρίζετε το απόφθεγμα “ουδείς προφήτης στον τόπο του”. Στον Πειραιά έχουμε την κακή συνήθεια να “οικτίρουμε” τους διπλανούς μας, τους ομοίους μας και αντίθετα να “μεγαλοποιούμε” τους … “ξένους”!
Γνωρίζω, τουλάχιστον από τη σκοπιά της κοινωνικής ψυχολογίας, το υπόβαθρο των προσωπικών επιθέσεων εναντίον μου: “Μα, ποιος είναι επιτέλους ο Πανταγιάς; Εγώ τον γνωρίζω από αριστεριστή ή ήξερα τον πατέρα του που ήταν “μπατσιμάνης”, τον σπουδαίο μάς κάνει τώρα;” κ.λπ. κ.λπ…
Όλα αυτά φανερώνουν μια έλλειψη, πριν από όλα τα άλλα, αυτοεκτίμησης, την ανασφάλειά τους. Τη βαθύτερη πεποίθηση πως ό,τι σπουδαίο προέρχεται πάντοτε από τους “από πάνω”, από τα Βόρεια Προάστια!! Μα, σας παρακαλώ, είναι αριστεροί όλοι αυτοί;
Διακρίνω κάποια κατάλοιπα (;) αριστερών αντανακλαστικών!
Να σας πω, αφήνοντας κατά μέρος τα προσωπικά. Θεωρώ τεράστιο σφάλμα και πολιτικό έλλειμμα του εκσυγχρονιστικού ρεύματος το ότι δεν έχουμε κατορθώσει να πείσουμε αρκετά τους φυσικούς αποδέκτες του πολιτικού μας εγχειρήματος: τους παραγωγικά εργαζόμενους Έλληνες. Τους εργάτες και τους ανέργους του Πειραιά πριν απ’ όλους.
Ποιους συμφέρει και κυρίως ποιους δεν συμφέρει η παραγωγική, η αντιπαρασιτική ανασυγκρότηση της χώρας;
Ποιους πλήττει κυρίως ο πληθωρισμός; Με τίνος τη δουλειά ή αν θέλετε, την υπεραξία ζουν οι επαγγελματίες της μεσολάβησης και της δήθεν “αριστεράς”;
Τι συμφέρον έχει, για παράδειγμα, ο άνεργος της Ζώνης από τη συντήρηση ενός διεφθαρμένου και αντιπαραγωγικού κρατικού μηχανισμού;
Τι συμφέρον έχει από έναν κατ’ όνομα δημόσιο τομέα;
Γι’ αυτό λοιπόν πρόκειται και σ’ αυτό οφείλονται τα …αντανακλαστικά μου.
Ποια είναι λοιπόν η αριστερά του σήμερα κατά τη γνώμη σας;
Ο μαξιμαλισμός στα λόγια, η άρνηση συμμετοχής στο σχεδιασμό μιας αποτελεσματικής εθνικής οικονομίας είναι το λιγότερο ανευθυνότητα, δεν είναι αριστερά.
Το δίλημμα, οικονομικά αποτελεσματικότερο ή κοινωνικά δικαιότερο σύστημα δεν έχει παρά μια απάντηση: Δεν μπορούμε νάχουμε “δίκαιο σύστημα” αν δεν γίνει αποτελεσματικό οικονομικά. Επίσης, δεν θα γίνει ποτέ οικονομικά αποτελεσματικό αν δεν πείσει για την κοινωνική δικαιοσύνη του!
Κρίμα που τελειώνει ο χρόνος και ο χώρος αυτής της συνέντευξης τώρα που άναψαν τα αίματα! Αλλά θα τα ξαναπούμε.
Ασφαλώς. Στο επανιδείν λοιπόν.